Uchylenia wyroków I i II instancji domaga się od Sądu Najwyższego gdańska prokuratura okręgowa. Sprawa dotyczy wyroku uniewinniającego byłego wicepremiera PRL Stanisława Kociołka ws. Grudnia '70. Kasacja została już skierowana do sądu. Nie wiadomo, kiedy zostanie rozpoznana.
Sąd Apelacyjny w Warszawie 30 czerwca prawomocnie uniewinnił 81-letniego Kociołka od zarzutu "sprawstwa kierowniczego" zabójstwa robotników na Wybrzeżu w grudniu 1970 r. Na kary w zawieszeniu skazani zostali dwaj b. oficerowie wojska, jednostki których uczestniczyły w pacyfikacji robotników.
"Malejące szanse" wyjaśnienia sprawy
Sąd apelacyjny podkreślił w uzasadnieniu wyroku, że "rozumie poczucie pokrzywdzenia tych wszystkich, których bezpośrednio lub pośrednio dotknęły wydarzenia Grudnia'70, ale we właściwym czasie nie wszczęto żadnego postępowania i szanse na wyjaśnienie sprawy malały z upływem czasu.
- Wszczęcie śledztwa możliwe było dopiero po 1989 r., gdy możliwości wyjaśnienia okoliczności sprawy były już zmniejszone. Żadna ekipa w PRL nie była zainteresowana tą kwestią, czy w ogóle powrotem do sprawy Grudnia'70 - mówiła wtedy sędzia Ewa Plawgo.
"Rażące naruszenie zasad postępowania karnego"
Jak powiedział w czwartek oskarżający w sprawie prokurator Bogdan Szegda, kasacja gdańskiej prokuratury ws. Kociołka została wysłana do Sądu Najwyższego.
- Domagamy się w niej uchylenia wyroków z I i II instancji uniewinniających Stanisława Kociołka. Naszym zdaniem zapadły one z rażącym naruszeniem zasad postępowania karnego - wyjaśnił.
Zarazem - dodał Szegda - gdański prokurator okręgowy zwrócił się do Prokuratury Generalnej z wnioskiem o rozważenie złożenia własnej skargi kasacyjnej ws. skazanych oficerów. Taka konieczność wynika z przepisów prawa, bo stanowią one, że tylko Prokurator Generalny (lub Rzecznik Praw Obywatelskich) może wnosić kasacje w sprawach osób skazanych na kary więzienia z zawieszeniem ich wykonania.
Początkowo w sprawie było 12 oskarżonych
Wyrok w I instancji zapadł w kwietniu 2013 r., po 18 latach od wniesienia aktu oskarżenia. Początkowo w sprawie było 12 oskarżonych, w tym zmarły w maju gen. Wojciech Jaruzelski, którego sprawa w 2011 r. została wyłączona i zawieszona ze względu na zły stan zdrowia.
Z powodu śmierci lub problemów zdrowotnych kolejnych podsądnych ostatecznie na ławie oskarżonych pozostały trzy osoby. Sąd uznał wtedy za "bezprawną i przestępczą" decyzję władz PRL o użyciu broni przeciw protestującym robotnikom sprzeciwiającym się podwyżkom cen.
Uniewinniony niejednogłośnie
Kociołek został w I instancji uniewinniony niejednogłośnie, ale II instancja uniewinnienie to podtrzymała.
Były wicepremier był oskarżony o to, że 16 grudnia 1970 r. nakłaniał w telewizji strajkujących w Gdyni do powrotu do pracy, choć - zdaniem prokuratury - wiedział, że następnego dnia rano stocznia będzie zablokowana przez wojsko. Na stacji kolejki miejskiej przy stoczni zginęły osoby, które miały usłuchać apelu Kociołka.
Dwaj żyjący oskarżeni byli wojskowi - płk Mirosław W., były dowódca batalionu blokującego bramę Stoczni Gdańskiej, i płk Bolesław F., b. zastępca ds. politycznych dowódcy 32. Pułku Zmechanizowanego blokującego przystanek kolejki pod stocznią w Gdyni - zostali skazani na dwa lata w zawieszeniu.
Grudzień '70 - zginęło 45 osób, a 1165 zostało rannych
W grudniu 1970 r. rząd PRL ogłosił drastyczne podwyżki cen na artykuły spożywcze, co wywołało demonstracje na Wybrzeżu. Według oficjalnych danych, na ulicach Gdańska, Gdyni, Szczecina i Elbląga od strzałów milicji i wojska zginęło 45 osób, a 1165 zostało rannych.
Od 14 do 19 grudnia 1970 r. - według historyków - w ulicznych starciach udział wzięło nawet kilkadziesiąt tys. osób. Do spacyfikowania protestów władze wykorzystały ok. 27 tys. żołnierzy oraz 9 tys. milicjantów i funkcjonariuszy SB.
Sprawa ma wieloletnią historię. Do 1989 r. nie prowadzono postępowania karnego, które wszczęła po 1989 r. prokuratura wojskowa. Później sprawę przekazano cywilnym organom ścigania.
Autor: jl / Źródło: PAP