Uważamy propozycję ministra kultury za niezgodną z prawem - powiedział Bogdan Lis po sobotnim nadzwyczajnym posiedzeniu Rady Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku. Dodał, że według Rady jest to próba przejęcia ECS przez środowisko PiS. Rada przyjęła uchwałę o odrzuceniu ministerialnej oferty. - Jest obraźliwa - ocenił Władysław Frasyniuk.
W sobotę odbyło się nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiego Centrum Solidarności. Rozpatrywano przedstawione przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego warunki, jakie muszą zostać spełnione, by resort utrzymał finansowanie na dotychczasowym poziomie, czyli 7 mln złotych. W przeciwnym razie dotacja wynosiłaby 4 mln zł.
Ministerstwo chciało - jako współorganizator o znaczącym zaangażowaniu - mieć prawo do wskazywania wicedyrektora instytucji (dyrektora wskazują władze Gdańska). Zażądało również utworzenia w ramach ECS działu im. Anny Walentynowicz, który zatrudniłby około 10 osób (przy obecnym zatrudnieniu w ECS na poziomie ponad 60 osób).
Propozycja odrzucona
- Po sprawozdaniu pani pełniącej obowiązki prezydenta Gdańska Aleksandry Dulkiewicz z rozmów z wicepremierem (Piotrem) Glińskim, przeprowadziliśmy dyskusję, przyjęliśmy w tej sprawie uchwałę - stanowisko, w jaki sposób traktujemy tę propozycję. A uważamy ją po pierwsze, za niezgodną z prawem, a po drugie, uważamy za próbę przejęcia Europejskiego Centrum Solidarności przez środowisko PiS-u, bo tak naprawdę PiS rządzi. To, co minister Gliński zaproponował jest próbą wypowiedzenia umowy z 2007 roku - powiedział po posiedzeniu Bogdan Lis.
Dodał, że minister kultury pismo w sprawie obcięcia dotacji złożył w październiku, a "powinien to zrobić pół roku przed końcem roku budżetowego i powinien potwierdzić swój podpis notarialnie, a nie zrobił tego".
Bogdan Borusewicz, także wchodzący w skład Rady, poinformował, że na dziewięciu członków tego gremium ośmiu głosowało za uchwałą, jedna osoba wstrzymała się od głosu.
"Propozycja wraca do tradycji partii bolszewickiej"
- Propozycja przedstawiona Radzie jest obraźliwa, nie tylko z powodu, że proponuje nam się współudział w łamaniu prawa polskiego i statutu naszej organizacji. Ale jest obraźliwa, bo ona wraca do tradycji partii bolszewickiej, która mówi, że "z każdym jesteśmy w stanie się dogadać, jeśli mamy jeden głos więcej" - ocenił inny z członków Rady, Władysław Frasyniuk. - Pamiętamy to i nie pozwolimy sobie na to - dodał.
Mówił, że przyjęte przez Radę stanowisko to "przekaz do wszystkich polityków, żeby się skupili na budowaniu przyszłości, a nie próbowali zmieniać przeszłość". - Jeśli pan minister kultury uważa, że w tej chwili powinien zmienić historię, to ja przypominam, że to jest mój rówieśnik i miał szansę być takim samym bohaterem, jak Lech Wałęsa, Bogdan Lis czy Bogdan Borusewicz - stwierdził.
Treść uchwały Rady ECS
"Rada ECS oświadcza, że propozycje MKiDN przekazane w rozmowach z pełniącą funkcję prezydenta miasta Gdańska Aleksandrą Dulkiewicz oraz marszałkiem województwa pomorskiego Mieczysławem Strukiem naruszają zasady leżące u podstaw umowy założycielskiej z 2007 r. oraz obowiązujące przepisy i statut ECS" - głosi przyjęta uchwała.
"Rada ECS odrzuca przedstawione przez ministra propozycje. Wiązanie wysokości dotacji z żądaniem podziału instytucji i wyodrębnienia specjalnej części podlegającej ministrowi prowadzić musi do rozbicia i zniszczenia jedynej instytucji będącej pomnikiem wspólnego dzieła Polaków" - oceniono w dokumencie.
W uchwale podkreślono, że ECS powstało "jako pomnik i świadectwo działania największego w polskich dziejach pokojowego ruchu społecznego - Solidarności. Dzięki niemu "mogło powstać niepodległe i demokratyczne państwo, a Solidarność zmieniła oblicze świata".
"Dokumenty, które powołały w Gdańsku - kolebce związkowego ruchu społecznego - Europejskie Centrum Solidarności podpisane były przez przedstawicieli różnych sił politycznych i zostały tak skonstruowane, aby żadna organizacja nie mogła wpływać na niezależne działanie instytucji" - podkreślono. Rada w uchwale przypomina, że ECS "z założenia ma reprezentować pamięć, ale też głosić podstawowe wartości i zasady związkowego ruchu społecznego - ideały demokratycznego społeczeństwa i państwa prawa, opartego na prawach człowieka i obywatela".
Podkreślono, że Solidarność była ruchem ku wolności dla każdego obywatela, którego godności strzegą obyczaje szacunku i tolerancji. "ECS i jego wystawa nie tylko ukazuje te wartości, ale także daje im świadectwo poprzez działanie w kraju, w Europie i na świecie. Ukazuje, jak wielomilionowy i zróżnicowany związek potrafił dzięki zasadom debaty, wymagającym szacunku dla każdego, współpracować dla wspólnego dobra" - zaznaczono. Jak dodano, "politycy powinni skupiać się na trosce o wspólną przyszłość obywateli, a nie na poprawianiu obrazu przeszłości".
"Solidarność była ruchem obywateli. Powierzamy więc świadomym obywatelom troskę o wyjątkowe świadectwo dzieła Solidarności. Obowiązkiem rady ECS jest stać na straży wartości i zasad, które narodziły się w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1989 r." - oświadczono.
"Rząd jest nam niepotrzebny. Ten rząd"
Członek Rady ECS, wicemarszałek Senatu Bogdan Borusewicz powiedział, że na działalność ECS zgromadzono dodatkowo ponad 3 mln zł, z czego prawie 2,4 mln na Facebooku (obecnie jest to już znacznie więcej - red.), w ramach akcji zainicjowanej przez Patrycję Krzymińską, a 700 tysięcy zadeklarowały władze Gdańska i marszałek województwa pomorskiego.
- Naprawdę to pokazuje, że rząd jest nam niepotrzebny. Ten rząd - stwierdził Borusewicz. Zaapelował do rządu, żeby zmienił stosunek do ECS i "przyjął do wiadomości, że to jest dziedzictwo wszystkich Polaków". Dodał, że pieniądze wydawane przez władze państwowe pochodzą z podatków i nie mogą być "wydawane ideologicznie".
"Musimy bronić wartości"
Dyrektor gdańskiej placówki Basil Kerski podkreślił, że ECS "to jest miejsce otwarte dla każdego". - Ale też musimy bronić wartości (...), nie możemy przekroczyć pewnej granicy. (...) To jest godność każdego człowieka, to są uniwersalne prawa człowieka, których Solidarność musiała bronić, odważnie bronić - powiedział.
P.o. prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz podziękowała za uczestnictwo w spotkaniu przedstawicielom resortu kultury oraz komisji krajowej NSZZ "Solidarność". Zwróciła się też do gości Centrum.
- Trudno mi ukryć wzruszenie, kiedy widzę dzisiaj tylu państwa odwiedzających ECS. Myślę, że to jest najważniejsze, że jesteście tutaj dzisiaj - dodała.
Ministerstwo obcina dotację
Konflikt wokół ECS wypłynął w mediach pod koniec listopada, po tym, jak minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński zdecydował o obcięciu dotacji rządowej muzeum z siedmiu do czterech milionów złotych.
- Jeżeli ta decyzja o tak wysokim obcięciu dotacji nie zostanie zmieniona, to mam obawy, czy ECS będzie w stanie w ogóle funkcjonować – mówił wówczas Bogdan Borusewicz, działacz opozycji w PRL, członek Rady ECS. Podobne obawy wyrażał Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności. Rzecznik ministerstwa Anna Bocian informowała, że według zapisów umowy z 8 listopada 2007 roku oraz aneksu ze stycznia 2013 roku minimalny poziom dotacji ze strony resortu powinien wynosić cztery miliony złotych, więc dotychczasowe "wynikały wyłącznie z dobrowolnych decyzji ministra, który uwzględniał prośby instytucji.
Przypomniała ona także, że ustalone w tej umowie i aneksach do niej dotacje wojewody oraz miasta Gdańsk również zostały obniżone – na przykład miasto pierwotnie dawało 4,5 miliona złotych, a w 2013 roku obniżyło kwotę do 2,5 miliona złotych.
Negocjacje z ministerstwem zainicjował ówczesny przewodniczący Rady ECS prezydent Gdańska Paweł Adamowicz, który był inicjatorem budowy centrum. Oddelegowana była wówczas trzyosobowa delegacja członków Rady ECS, ale rozmowy przerwała tragiczna śmierć Adamowicza.
Marszałek i miasto zwiększą dotację, ruszyła też zbiórka
Wrócono do nich we wtorek 22 stycznia. Pełniąca obowiązki prezydenta Gdańska Aleksandra Dulkiewicz, długoletnia współpracownica Pawła Adamowicza, spotkała się z ministrem Glińskim. W spotkaniu uczestniczył także wiceminister kultury Jarosław Sellin oraz marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk. Padły na nim wspomniane wcześniej warunki resortu. Aleksandra Dulkiewicz poinformowała w czwartek, że urząd marszałkowski i urząd miasta zwiększają kwotę dotacji na Europejskie Centrum Solidarności w tym roku.
- Pan marszałek, jako jeden z organizatorów zwiększył dotację o 200 tysięcy złotych. Miasto Gdańsk zwiększa swoją o pół miliona złotych - przekazała.
To oznacza, że marszałek przekaże w sumie milion złotych, a urząd miasta trzy miliony. - Chcemy dać dobry przykład - dodała komisarz Gdańska. W piątek przed południem wystartowała zbiórka na Europejskiej Centrum Solidarności. Stoi za nią Patrycja Krzymińska, która wcześniej zorganizowała rekordową zbiórkę do "ostatniej puszki Pawła Adamowicza".
Autor: mjz//rzw / Źródło: tvn24