12 września 1989 r., nieco ponad trzy miesiące po przeprowadzeniu pierwszych częściowo wolnych wyborów parlamentarnych w Polsce, Sejm niemal jednogłośnie wydał wotum zaufania dla sformowanego przez Tadeusza Mazowieckiego niekomunistycznego rządu. Mazowiecki stanął na czele gabinetu, który do listopada 1990 roku dokonał ogromnych zmian w Polsce.
Gabinet Tadeusza Mazowieckiego zaczął się formować w sierpniu 1989 r., gdy wobec sprzeciwu "Solidarności" dla powołania rządu, w skład którego weszliby członkowie PZPR, gen. Czesław Kiszczak desygnowany wcześniej przez prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego na fotel premiera, zrezygnował z budowania swojego gabinetu.
Już 24 sierpnia, występując przed Sejmem, Mazowiecku zapowiedział, że "będzie kierował rządem wszystkich Polaków, niezależnie od ich przekonań" i wygłosił często wypominane mu zdanie o oddzieleniu "grubą kreską" nowej, wolnej Polski od PRL-u.
- Rząd, który utworzę, nie ponosi odpowiedzialności za hipotekę, którą dziedziczy. Ma jednak ona wpływ na okoliczności, w których przychodzi nam działać. Przeszłość odkreślamy grubą linią. Odpowiadać będziemy jedynie za to, co uczyniliśmy, by wydobyć Polskę z obecnego stanu załamania - stwierdził wtedy Mazowiecki, co część przeciwników politycznych uznała potem za oświadczenie skierowane w dużej mierze do PRL-owskich władz i urzędników, którzy mieli się teraz cieszyć "ochroną".
Gabinet wielkich zmian
12 września rząd Tadeusza Mazowieckiego zainaugurował swoją działalność. Premier wygłosił w Sejmie expose. Wotum zaufania udzieliło mu 402 z 415 przebywających na sali posłów. Nikt nie wstrzymał się od głosu.
W ciągu 14 miesięcy Mazowiecki i jego ministrowie wykonali ogromną pracę i nadzorowali tworzenie projektów zmierzających do wprowadzenia zmian ustrojowych, w tym samorządowych w kraju.
29 grudnia Sejm przyjął projekt rządu, w którym ten faktycznie wprowadzał ustrój demokratyczny w kraju, rezygnując z nazwy Polska Republika Ludowa, a wracając do nazwy Rzeczpospolita Polska i przywracając jako godło orła w koronie. Równocześnie Sejm przyjął pakiet 10 ustaw ministra finansów Leszka Balcerowicza, które ten przedstawił już w październiku - ustaw znanych jako "plan Balcerowicza" wprowadzających głębokie zmiany gospodarczo-ustrojowe.
27 maja 1990 roku udało się w Polsce przeprowadzić pierwsze w pełni wolne wybory - samorządowe. Wygrała w nich Komitet Obywatelski "Solidarność", którego przedstawiciele zdobyli ponad 53 proc. głosów.
14 listopada 1990 roku Polska i Republika Federalna Niemiec podpisały z kolei traktat graniczny, który zabezpieczył uznanie polsko-niemieckiej granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej.
Równocześnie Tadeusz Mazowiecki zdecydował się na start w wyborach prezydenckich rozpisanych po decyzji o skróceniu kadencji Jaruzelskiego. Mazowiecki stanął do walki o fotel głowy państwa m.in. z Lechem Wałęsą, przegrywając i nie wchodząc do drugiej tury głosowania.
Dzień po porażce wyborczej, 26 listopada, podał swój gabinet do dymisji. 4 stycznia premierem został Jan Krzysztof Bielecki.
Trzy filary polityki Mazowieckiego
Kancelaria Premiera poinformowała, że w piątek o godz. 13. w jej siedzibie odbędą się uroczystości z okazji 25-lecia powołania rządu Tadeusza Mazowieckiego z udziałem Donalda Tuska, byłych szefów rządów po 1989 r. oraz najbliższej rodziny Mazowieckiego, który zmarł w 2013 roku.
W czwartek, podczas uroczystości otwarcia katedry jego imienia, na Uniwersytecie Warszawskim, prezydent Bronisław Komorowski wspomniał słowa Mazowieckiego i trzy zasady jakimi kierował się w polityce. Pierwsza mówiła o tym, "że nie tylko należy, ale i można uprawiać politykę według zasad moralnych". Druga, że "można się różnić i spierać, ale nie wolno się nienawidzić". Trzecia zasada mówi z kolei o tym, że "na zatrzymanie zła nigdy nie jest za późno" - powiedział prezydent.
Autor: adso/kka / Źródło: PAP, tvn24.pl