Ponad 12 tys. cudzoziemców ubiegało się w 2015 r. w Polsce o ochronę międzynarodową; status uchodźcy otrzymało 348 osób; od początku tego roku spośród ponad 6 tys. osób status ten nadano kilkudziesięciu azylantom - wynika z danych Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
W poniedziałek przypada Światowy Dzień Uchodźcy ustanowiony przez ONZ w 2000 roku.
Każdego roku o ochronę międzynarodową stara się w Polsce od kilku do kilkunastu tysięcy cudzoziemców. Zgodnie z Konwencją Genewską z 1951 r., cudzoziemcowi nadaje się status uchodźcy, jeżeli na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu rasy, religii, narodowości, przekonań politycznych lub przynależności do określonej grupy społecznej nie może lub nie chce korzystać z ochrony własnego kraju.
Organem w sprawach udzielania cudzoziemcom ochrony na terytorium RP jest Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców, który prowadzi postępowania o nadanie statusu uchodźcy przy pomocy ekspertów Departamentu Postępowań Uchodźczych UdSC. Wskazują oni, że Polska jest traktowana przez cudzoziemców jako kraj tranzytowy, a rzeczywistym celem większości osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy w Polsce jest zalegalizowanie pobytu w innych krajach.
Jak podkreśla szef UdSC Rafał Rogala, w Polsce o nadanie statusu uchodźcy nadal ubiegają się głównie mieszkańcy Rosji i jest to trend utrzymujący się od ponad 20 lat. Od początku roku do maja najwięcej wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej złożyli obywatele trzech państw: Rosji - ponad 2 tys. osób (głównie osoby narodowości czeczeńskiej), Tadżykistanu (475 osób) oraz Ukrainy (455).
Restrykcyjne procedury
Po rosyjskiej aneksji Krymu i wybuchu konfliktu z prorosyjskimi separatystami na wschodniej Ukrainie, do Polski zaczęli napływać mieszkańcy tego kraju. W latach 2014-2015 wnioski o nadanie statusu uchodźcy złożyło prawie 5 tys. Ukraińców (wcześniej było to po kilkadziesiąt osób rocznie). Jednak, poza dwoma wyjątkami, żadna z nich nie otrzymała statusu uchodźcy.
Restrykcyjne procedury w tym zakresie wynikają m.in. z Konwencji Genewskiej. Stanowi ona, że osoba starająca się o status uchodźcy musi wykazać uzasadnioną obawę przed prześladowaniami i nie móc uzyskać schronienia w innych częściach swojego kraju. Właśnie tego drugiego warunku nie spełniają Ukraińcy - podkreśla Rogala.
W 2015 r. większość spośród 348 cudzoziemców, którzy otrzymali status uchodźcy stanowili obywatele ogarniętej wojną Syrii. - Każdy Syryjczyk ze względu na wojnę domową, która objęła cały kraj, dla społeczności międzynarodowej jest uchodźcą i powinien zostać przyjęty i otoczony opieką w innym kraju. Przede wszystkim pod żadnymi pozorami nie powinien zostać zawrócony do Syrii, dopóki sytuacja w tym kraju się nie unormuje - podkreśla szef Polskiego Centrum Pomocy Międzynarodowej Wojciech Wilk.
Latem zeszłego roku z inicjatywy Fundacji Estera do Polski przyleciała grupa 160 syryjskich chrześcijan. Wszyscy otrzymali status uchodźcy. Nie wiadomo, czy nadal przebywają w naszym kraju. Każdy azylant, do czasu zakończenia procedury o nadanie statusu uchodźcy, musi pozostać na terytorium Polski. Może wyjechać do innego państwa dopiero po pozytywnym rozpatrzeniu jego wniosku. W przeciwnym razie, w przypadku zatrzymania przez służby na przykład w Niemczech, zostanie zawrócony do Polski.
Pierwszy przystanek: Terespol
Osoby poszukujące ochrony międzynarodowej przybywają najczęściej na wschodnią granicę Polski. Najwięcej wniosków (79 proc.) przyjęła placówka Straży Granicznej w Terespolu. Większość wnioskodawców (73 proc.) to kobiety i niepełnoletni. Od początku roku Szef UdSC udzielił ochrony kilkudziesięciu osobom, które otrzymały status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą.
To, czy cudzoziemiec kwalifikuje się do otrzymania statusu uchodźcy, czy do ochrony uzupełniającej, UdSC sprawdza w jednym postępowaniu. Obowiązuje jedna procedura, zarówno uchodźcy, jak i osoby objęte ochroną mają te same prawa: zgodę na pobyt, mogą pracować, przysługuje im taka sama pomoc socjalna, mogą sprowadzić rodzinę. Różnica polega na tym, że uchodźca dostaje genewski dokument podróży, a cudzoziemiec z ochroną uzupełniającą musi się posługiwać swoimi dokumentami albo występuje o dokument podróży w kraju, w którym dostał ochronę.
Biuro Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodźców (UNHCR) alarmuje, że na świcie jest 60 mln uchodźców, a według szacunków Biura ONZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej (OCHA) nawet 125 mln ludzi potrzebuje pomocy humanitarnej.
Światowy Dzień Uchodźcy został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 4 grudnia 2000 roku. Celem święta jest upamiętnienie losów uchodźców z całego świata. Uroczystości odbywają się w ponad stu krajach, organizowane są wówczas wydarzenia kulturalne, szkolenia, konferencje, mające na celu zrozumienie potrzeb i problemów uchodźców na świecie.
Autor: dln/kk / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: tvn24