W sobotę mija 10. rocznica śmierci Tadeusza Mazowieckiego, działacza opozycji demokratycznej i pierwszego niekomunistycznego premiera w Polsce po II wojnie światowej.
Tadeusz Mazowiecki zmarł 28 października 2013 roku w Warszawie w wieku 86 lat. Był ostatnim premierem PRL i pierwszym premierem III Rzeczypospolitej, wybranym po wyborach 4 czerwca 1989 roku. Urząd ten sprawował do 1991 roku. Rząd Mazowieckiego przeprowadził wiele gruntownych reform, zwłaszcza gospodarczych, w tym tak zwany plan Balcerowicza.
Mazowiecki był jednym ze współzałożycieli oraz przewodniczącym Unii Demokratycznej i Unii Wolności, a także posłem na Sejm PRL III, IV i V kadencji, posłem na Sejm RP I, II i III kadencji (w latach 1991-2001).
Od 2010 roku pełnił funkcję doradcy prezydenta do spraw polityki krajowej i międzynarodowej. Był kawalerem Orderu Orła Białego.
Początki działalności politycznej
Tadeusz Mazowiecki urodził się 18 kwietnia 1927 roku w Płocku. W wieku 11 lat stracił ojca. Bronisław Mazowiecki, znany lekarz, zmarł rok przed wybuchem II wojny światowej. W 1946 roku Tadeusz ukończył Liceum Ogólnokształcące imienia Stanisława Małachowskiego w Płocku, potem rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, których nie ukończył.
W 1949 roku związał się ze Stowarzyszeniem Pax. Początkowo, do 1951 roku, działał w grupie tygodnika "Dziś i Jutro", potem w latach 1950-1952 pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego "Słowa Powszechnego".
Był współzałożycielem, a w latach 1953-1955 redaktorem naczelnym "Wrocławskiego Tygodnika Katolików". W 1953 roku w "WTK" opublikował artykuł krytykujący działalność biskupa Czesława Kaczmarka, skazanego w tym samym roku w procesie pokazowym.
W Paksie dotrwał do 1955 roku. Wówczas został usunięty jako przywódca tak zwanej paksowskiej frondy - odłamu przeciwnego polityce zbytniego zbliżenia z komunistyczną władzą i wchodzenia w konflikty z hierarchią kościelną. Środowisko frondystów przeszło później do powstających od 1956 roku Klubów Inteligencji Katolickiej, których Mazowiecki był współzałożycielem.
W 1958 roku uzyskał zgodę władz na wydawanie miesięcznika "Więź", którego naczelnym pozostał aż do 1981 roku.
Jako reprezentant środowiska katolików pozytywnie oceniających zmiany gomułkowskie w 1961 roku wystartował do Sejmu z listy katolickiego koła i pierwszy raz został posłem na Sejm PRL. Wybierany był przez kolejne trzy kadencje (III, IV i V) aż do czasu, kiedy jego przemówienia były niewygodne i skreślono go z listy kandydatów.
W 1981 roku Tadeusz Mazowiecki został redaktorem naczelnym "Tygodnika Solidarność". Po wprowadzeniu stanu wojennego został aresztowany, po czym internowano go w Strzebielinku, potem w Jaworzu, a na koniec w Darłówku. Wyszedł na wolność jako jeden z ostatnich w dniu 23 grudnia 1982 roku.
Stworzył podziemne pismo "21". W maju i sierpniu 1988 roku uczestniczył w strajkach w Stoczni Gdańskiej. Rok później uczestniczył w przygotowaniach Okrągłego Stołu i jako doradca Lecha Wałęsy stał się jednym z współautorów tego porozumienia.
Rząd Tadeusza Mazowieckiego
Po czerwcowych wyborach w 1989 roku Mazowiecki został posłem Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, a dwa miesiące później przyjął propozycję szefa NSZZ "Solidarność" Lecha Wałęsy utworzenia rządu koalicyjnego, w którym obok polityków opozycji antykomunistycznej znaleźli się działacze ZSL i SD.
24 sierpnia 1989 roku Sejm powołał Tadeusza Mazowieckiego na stanowisko Prezesa Rady Ministrów, a 12 września przyjął przedstawione przez premiera założenia programowe i proponowany skład nowego rządu. W ten sposób Mazowiecki przeszedł do historii jako premier pierwszego po wojnie niekomunistycznego rządu, który przeprowadził wiele gruntownych reform.
Tadeusz Mazowiecki kandydował w wyborach prezydenckich w listopadzie 1990 roku przeciwko Lechowi Wałęsie. Przegrał je, w pierwszej turze zajmując trzecie miejsce. Po przegranej, uznając za niemożliwe dalsze kierowanie rządem po atakach na jego osobę i przy malejącym poparciu społecznym, podał się do dymisji.
W kwietniu 1994 roku na Kongresie Zjednoczeniowym Unii Demokratycznej i Kongresu Liberalno-Demokratycznego Mazowiecki został wybrany przewodniczącym nowo powstałej partii - Unii Wolności. Był nim do maja 1995 roku. Z Unii Wolności odszedł w listopadzie 2002 roku.
W latach 1992-1995 (z przerwami) pełnił funkcję specjalnego sprawozdawcy konfliktu w byłej Jugosławii, jako jedyny wysoki funkcjonariusz ONZ.
Otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta Sarajewa, został także odznaczony Złotym Orderem Herbu Bośni oraz uhonorowany nagrodą Srebrenica 1995.
12 października 2010 roku prezydent Bronisław Komorowski powołał Tadeusza Mazowieckiego na stanowisko Strategicznego Doradcy Prezydenta RP.
Źródło: tvn24.pl