Joanna Kulig, Marta Górnicka, Małgorzata Rejmer, Diana Lelonek, Aleksander Nowak, Dawid Podsiadło oraz studio panGenerator zostali laureatami 26. edycji Paszportów "Polityki". Nagrodę specjalną Kreatora Kultury otrzymała Krystyna Janda.
Nazwiska laureatów za 2018 roku ogłoszono we wtorek w Teatrze Polskim imienia Arnolda Szyfmana w Warszawie.
Nagrodę specjalną, tytuł Kreatora Kultury, otrzymała aktorka i reżyserka Krystyna Janda, odznaczona między innymi za "wybitne kreacje teatralne i filmowe", "pracowitość i odwagę artystyczną", za to, że "pozostaje od lat zawodowym wzorem dla młodych aktorów", a także za "poczucie humoru, bez którego trudno sobie wyobrazić teatr i życie".
- Bardzo dziękuję za to wyróżnienie. To wielki honor dla mnie. Dostaję je w momencie, kiedy krajobraz kultury polskiej jest wspaniały - powiedziała Janda. - Niestety, dostaję je także w bardzo smutnym krajobrazie naszej codzienności, który - mam nadzieję - wypięknieje, kiedy będzie grała orkiestra Owsiaka. Wypięknieje na pewno - powiedziała Janda, odbierając nagrodę.
W kategorii film Paszport "Polityki" zdobyła Joanna Kulig za rolę w "Zimnej wojnie" w reżyserii Pawła Pawlikowskiego. Zagrała Zulę, młodą dziewczynę szukającą szczęścia w powstającym zespole ludowym Mazurek (bliskim polskiemu Mazowszu). Organizatorzy konkursu docenili Kulig za "szczerość, autentyczność i silną osobowość".
W związku z nieobecnością Kulig w Polsce list od aktorki przeczytała Agata Kulesza.
Laureatka podkreśłiła w nim, że 2018 roku "był szczególny" zarówno dla niej, jak i dla całego polskiego kina. "Dlatego tak bardzo chciałabym podziękować Pawłowi za nasz piękny film, Tomaszowi Kotowi, Łukaszowi Żalowi, Ewie Puszczyńskiej, Borysowi Szycowi i Agacie Kuleszy za wspaniałą współpracę" - napisała Kulig.
Laureatką w kategorii teatralnej została reżyserka Marta Górnicka, twórczyni i dyrygentka teatru chóralnego, czyli współczesnej koncepcji antycznego chóru. Górnicką wyróżniono za "wypracowanie własnego języka teatru chórowego, sprawdzającego się pod każdą długością geograficzną".
- Jestem bardzo wzruszona. To jest znak, że teatr chórowy, teatr, który spotyka ludzi, próbuje tworzyć radykalnie demokratyczną społeczność na scenie, teatr, który jest politycznie zaangażowany, powinien być głośny i przemawiać z naszych scen, z naszych ulic - powiedziała Górnicka podczas gali.
Nagrody za "niezwykłe wyczulenie na krzywdę" i sztukę "mądrze zaangażowaną"
W kategorii literatura uhonorowano pisarkę i kulturoznawczynię Małgorzatę Rejmer za książkę "Błoto słodsze niż miód". To zbiór historii o tragicznych w skutkach próbach ucieczek z komunistycznej Albanii, krwawych buntach w obozach pracy, a także o przyjaźni, która rodzi się w najgorszych warunkach. Nagrodę przyznano za "niezwykłe wyczulenie na krzywdę" i "umiejętność słuchania ludzi niewysłuchanych".
Rejmer zwróciła uwagę, że w tym momencie w Tiranie tysiące studentów walczy o reformę systemu edukacji. - To jest nadzieja dla Albanii, to jest ich wybór wolności - mówiła Rejmer. - Jestem z nich bardzo dumna i chciałabym, żebyście tak też kojarzyli Albanię. Nie tylko trudne, ekstremalne czasy komunizmu i zniewolenia, ale także wolność i młodzi ludzie, którzy wychodzą na ulice i nie boją się walczyć o przyszłość - podkreśliła.
W kategorii sztuki wizualne nagrodzono Dianę Lelonek, artystkę, która łączy fotografię z innymi mediami. Jednym z jej istotnych przedsięwzięć jest Instytut dla Żywych Rzeczy, w którym archiwizuje różne formy organicznych i nieorganicznych bytów. Lelonek doceniono za "oryginalną analizę zagrożeń" i sztukę "mądrze zaangażowaną".
- W moich pracach chcę przede wszystkim mówić o tym, że faktycznie potrzebne nam są bardzo poważne systemowe zmiany wychodzące od rządu, od korporacji, żeby nie inwestować w paliwa kopalne, w węgiel, ropę naftową. To jest dla mnie istotne - zaznaczyła laureatka.
Artystce na scenie towarzyszyła "locha" - koleżanka artystki w przebraniu dzika, która wezwała do sprzeciwu wobec planowanemu przez rząd odstrzałowi 200 tysięcy dzików w Polsce.
Aleksander Nowak i Dawid Podsiadło z muzycznymi Paszportami
W kategorii muzyka poważna Paszport "Polityki" odebrał kompozytor i gitarzysta Aleksander Nowak. We wrześniu 2018 roku w Krakowie w ramach Festiwalu Sacrum Profanum odbyło się prawykonanie jego opery "ahat ilī – siostra bogów", do której libretto napisała Olga Tokarczuk. Nowaka wyróżniono za muzykę "wyrazistą i pełną ekspresji", "łamanie toku narracji i wprowadzanie zaskakujących rozwiązań brzmieniowych i formalnych".
Nagrodę w kategorii muzyka popularna otrzymał wokalista, kompozytor oraz autor tekstów Dawid Podsiadło za krążek "Małomiasteczkowy". Jak uzasadniono werdykt, Podsiadło "odnalazł punkt, w którym przecina się gust szerokiej publiczności i krytyki".
- Bardzo się ciesze. I trochę mam taką wewnętrzną niezgodę. Po prostu śpiewam piosenki, a każdy tutaj z artystów robi dużo większe rzeczy, ale i tak się z tego cieszę - stwierdził Podsiadło.
Zwycięzcami w kategorii kultura cyfrowa zostali Krzysztof Cybulski, Krzysztof Goliński, Jakub Koźniewski i Piotr Barszczewski z warszawskiego studia panGenerator. Są twórcami między innymi instalacji interaktywnej APPARATUM nawiązującej do dziedzictwa Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia. Paszport "Polityki" przyznano grupie za kreatywność i "fenomenalne spajanie światów analogowego i cyfrowego w jedną całość".
Paszporty "Polityki" przyznawane są młodym twórcom, którzy "w szczególny i niestandardowy sposób przyczyniają się do krzewienia kultury polskiej w kraju i na świecie". Nagrody wręczane są od 1993 r. w kategoriach: film, teatr, sztuki wizualne, muzyka poważna, muzyka popularna, a także - od 2016 r. - w kategorii kultura cyfrowa.
W ubiegłym roku Paszportami "Polityki" nagrodzono: Jagodę Szelc, Marcina Wichę, Normana Leto, Michała Borczucha, Joannę Freszel, formację Hańba! oraz krakowskie studio Bloober Team.
Autor: tmw//kg,now / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: TVN