Oscary 2024. Polskie produkcje i koprodukcje z szansami na Nagrodę Akademii

Oscary 2024 coraz bliżej. Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej (znana też jako Akademia Filmowa, AMPAS) w nocy z czwartku na piątek opublikowała listy tytułów filmów, które spełniają warunki formalne i spośród których członkinie i członkowie Akademii wybiorą nominowanych. Tradycyjnie, w pierwszej kolejności przedstawiono listy filmów, które rozpatrywane będą w trzech kategoriach: najlepszy pełnometrażowy film animowany, najlepszy pełnometrażowy film dokumentalny oraz najlepszy film międzynarodowy. Na każdej z nich pojawiły się polskie produkcje bądź polskie koprodukcje.

To na podstawie tych list 21 grudnia AMPAS ogłosi "krótkie listy" w kategoriach najlepszy film międzynarodowy oraz najlepszy pełnometrażowy film dokumentalny, czyli 15 tytułów, spośród których wyłoniona zostanie piątka nominowanych w obu kategoriach (w kategorii filmów animowanych krótka lista nie jest ogłaszana).

W kategorii najlepszy pełnometrażowy film animowany lista obejmuje 33 tytuły. Jak czytamy w komunikacie, zgłoszone i zakwalifikowane pełnometrażowe filmy animowane mogą zakwalifikować się do pozostałych kategorii - w tym tej najważniejszej: najlepszy film. 

Wśród pełnometrażowych animacji znalazł się oficjalny polski kandydat do Oscara w kategorii najlepszy film zagraniczny "Chłopi" w reżyserii DK Welchman i Hugh Welchmana. Reprezentująca polską kinematografię animacja, spełniła warunki formalne i tytuł znalazł się wśród kandydatów do nominacji w kategorii najlepszy film międzynarodowy.

"Film międzynarodowy definiowany jest jako pełnometrażowa kinowa produkcja (powyżej 40 minut), wyprodukowana poza Stanami Zjednoczonymi, z dominującą (powyżej 50 proc.) częścią nieanglojęzycznych dialogów" - czytamy w komunikacie AMPAS. Akademia poinformowała, że wśród zgłoszeń z 88 państw bądź terytoriów zależnych, po raz pierwszy pojawiło się zgłoszenie z Namibii.

DK Welchman i Hugh Welchman za pomocą animacji, stworzonej techniką malarską - podobnie, jak w przypadku "Twojego Vincenta" - ożywili docenioną Nagrodą Nobla powieść "Chłopi" Władysława Reymonta. Film jest skierowany do widzów dorosłych. Tym razem jednak całość utrzymana jest w estetyce polskich malarzy przełomu XIX i XX wieku. "Ożywione" zostały między innymi obrazy Józefa Chełmońskiego, Ferdynanda Ruszczyca i Leona Wyczółkowskiego. 

Film "Chłopi" swoją światową premierę miał w ramach Międzynarodowego Festiwali Filmowego w Toronto, gdzie został przyjęty z bardzo pozytywnymi recenzjami międzynarodowej krytyki. Polska premiera tytułu odbyła się w ramach konkursu głównego 48. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. W ręce Welchmanów powędrowała Nagroda Publiczności oraz Nagroda Specjalna Jury za "Chłopów" właśnie. Produkcja znalazła się również programie Londyńskiego Festiwalu Filmowego (BFI London Film Festival) oraz Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Pusan.  

Najnowszy film Welchmanów to nie jedyny polski akcent, jaki znalazł się na opublikowanych listach Akademii. W kategorii najlepszy film międzynarodowy znalazły się jeszcze dwie polskie koprodukcje. Pierwszą z nich jest najnowszy film Jonathana Glazera "Strefa interesów", zgłoszony przez Wielką Brytanię. Jedną z producentek jest Ewa Puszczyńska. Film zdobył pięć nominacji do Europejskich Nagród Filmowych: Europejski Film, Europejski Reżyser (Jonathan Glazer), Europejski Scenarzysta (Jonathan Glazer), Europejska Aktorka (Sandra Hüller) oraz Europejski Aktor (Christian Friedel).

Amerykańsko-brytyjsko-polska produkcja doceniona została już między innymi w trakcie Festiwalu Filmowego w Cannes, gdzie otrzymała Nagrodę Jury Konkursu Głównego oraz Nagrodę Międzynarodowej Federacji Krytyków Filmowych FIPRESCI. "Strefa interesów" jest luźną ekranizacją powieści Martina Amisa o tym samym tytule. To pierwszy pełnometrażowy film fabularny Glazera od 10 lat, czyli od słynnego "Pod skórą" ze Scarlett Johansson w roli głównej. "Strefa interesów" to wstrząsająca opowieść o domowej idylli w cieniu krematoriów, czyli życiu rodzinnym komendanta niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau Rudolfa Hössa i jego żony Hedwig. W rolach głównych wystąpili Sandra Hüller i Christian Friedel. Autorem zdjęć do "Strefy interesów" jest Łukasz Żal.

Według międzynarodowych krytyków "Strefa interesów" jest najmocniejszym kandydatem do Oscara w kategorii najlepszy film zagraniczny. Duże szanse na nominację za reżyserię i scenariusz ma sam Glazer, Łukasz Żal za zdjęcia oraz Sandra Hüller za główną rolę kobiecą.

W wyścigu w kategorii najlepszy film zagraniczny jest także "Zajmowanie się domem dla początkujących" w reżyserii macedońsko-australijskiego filmowca Gorana Stolevskiego. Zgłoszony przez Macedonię Północną film jest koprodukcją Macedonii Północnej, Szwecji, Kosowa, Polski, Serbii, Chorwacji, Stanów Zjednoczonych i Australii. Koproducentkami filmu są Klaudia Śmieja-Rostworowska i Beata Rzeźniczek (Madants).

Na liście filmów, spośród których akademicy wybiorą najlepszy pełnometrażowy film dokumentalny, znalazło się 196 tytułów. Tak długa lista jest związana z tym, że zakwalifikowane są tytuły, które nagrodzone zostały na festiwalach filmowych, kwalifikujących do Oscara oraz dokumenty zgłoszone w kategorii najlepszy film międzynarodowy jako oficjalny kandydat danego kraju.

"Filmy, które znalazły się w kategorii najlepszy pełnometrażowy film dokumentalny, mogą być kwalifikowane również w pozostałych kategoriach Nagród Akademii, w tym najlepszy film" - czytamy w komunikacie.

W tej kategorii znalazły się trzy polskie produkcje bądź koprodukcje. Są to: "Pianoforte" w reżyserii Jakuba Piątka, "Skąd dokąd" w reżyserii Maćka Hameli oraz "Apolonia Apolonia" w reżyserii duńskiej filmowczyni Lei Glob. Koproducentem tego ostatniego tytułu jest HBO Max Central Europe - należący do Warner Bros. Discovery, właściciela TVN Warner Bros. Discovery Polska. Polską producentką tego dokumentu jest Małgorzata Staroń (Staron Film).

Akademia Filmowa przypomniała także, że lista nominacji do Oscarów 2024 zostanie ogłoszona 23 stycznia przyszłego roku. Gala rozdania Nagród Akademii planowana jest na 10 marca 2024 r.