"Olbrzymi projekt" w Polsce. Drugi taki system po Niemczech

Nowe przepisy wdrożą unijną dyrektywę ws. zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko.

- Wdrożenie systemu kaucyjnego w Polsce to duże wyzwanie, mamy tego świadomość i jesteśmy przygotowani – zapewnia w rozmowie z PAP Marcel Rakowski prezes PolKa - Polska Kaucja, który będzie jednym z operatorów systemu w Polsce.

- System wymaga zmiany nawyków konsumentów, którzy przez ostatnie lata byli nakłaniani do zgniatania butelek i puszek przed wyrzuceniem ich do kosza. Teraz, aby odzyskać kaucję, butelki i puszki będą musiały być zwracane w oryginalnej formie - podkreśla ekspert.

- 1 stycznia system wystartuje w wersji minimalnej i będzie się rozwijał w kolejnych miesiącach. Według założeń na początku roku w Polsce może być dostępnych około 7-8 tys. zautomatyzowanych punktów zbiórki, do których będzie można oddawać butelki i puszki i otrzymywać za nie pobraną przy zakupie kaucję. Dzisiaj przynajmniej sześć sieci handlowych testuje zwrotomaty na dużą skalę, po to, żeby zautomatyzować proces od początku wdrożenia systemu. Docelowo widok takich maszyn będzie powszechny – zaznacza Rakowski.

- Według naszych wyliczeń, aby osiągnąć cele selektywnej zbiórki w Polsce potrzeba około 45 tys. – 50 tys. punktów zbiórki i to jest nasz cel. Na start, na początku przyszłego roku, będzie to minimum 15 tys. punktów, czyli lokalizacji, które są zobligowane do wejścia do systemu, to sklepy powyżej 200 metrów kwadratowych - zauważa Rakowski.

Dodaje, że punktów z miesiąca na miesiąc będzie przybywać, a potencjalnych miejsc zbiórki w Polsce może być nawet ponad 100 tys. To oprócz mniejszych sklepów, także m.in. lokale gastronomiczne.

System kaucyjny w Polsce ma zacząć działać od 2025 roku. Będzie obejmował plastikowe, metalowe i szklane pojemniki. Dla butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do trzech litrów oraz puszek metalowych o pojemności do jednego litra, kaucja wyniesie 50 groszy.

Jego celem jest zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych odbieranych przez gminy i zwiększenie poziomu recyklingu. Duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 metrów kwadratowych, będą musiały odbierać puste opakowania i oddawać kaucję, natomiast te mniejsze będą mogły przystąpić do systemu dobrowolnie, choć pobiorą kaucję. Nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego. Kaucja ma zachęcić do zwrotu opakowań i zwiększyć ilość ponownie wykorzystanych i przetwarzanych surowców służących do wytworzenia opakowań.

- Polska, po Niemczech, będzie drugim co do wielkości krajem systemu kaucyjnego w Europie. Tworzymy olbrzymi projekt gospodarki cyrkularnej dla opakowań. W 2025 roku Polska będzie startowała równolegle z Austrią – zaznaczył.

Systemu kaucyjny obowiązuje już w krajach Skandynawskich, na Słowacji, w Rumunii, Estonii. Na jego wprowadzenie nie zdecydowały się do tej pory m.in. Francja czy Włochy.

- Słowacja jest dobrym przykładem kraju, który wprowadził system kaucyjny w ekspresowym tempie. Tam proces wdrożenia trwał siedem miesięcy. Osobiście brałem udział w początkowej fazie organizacji tego systemu – zaznaczył prezes PolKa.

Od uruchomienia systemu w 2022 r. Słowacy zwrócili ponad 1,8 mld plastikowych butelek i puszek, a średni poziom zbiórki od uruchomienia systemu wynosi 82 proc. W systemie zarejestrowanych jest ponad 3 250 punktów odbioru. Blisko 100 proc. opakowań kaucyjnych na Słowacji oddawanych było do automatów.

O wprowadzeniu systemu kaucyjnego dyskutowano podczas debaty eksperckiej w ramach 24. Targów Ochrony Środowiska i Gospodarki Odpadami – Ekotech w Targach Kielce. Zgodnie z założeniami, celem na rok 2025 jest zebranie 13 mld opakowań, co ma się przełożyć na odzyskanie 77 proc. opakowań wprowadzonych na rynek. Do zbiórki zobligowanych będzie ok. 14-15 tys. sklepów powyżej 200 mkw. Obecnie do żółtych worków trafia około 45 proc. wprowadzanych na rynek butelek.

Według prezentowanych danych obecnie niemal 90 proc. Polaków popiera pomysł wprowadzenia systemu kaucyjnego.