Spółki z udziałem Skarbu Państwa pod lupą NIK. Jest dziesięć zawiadomień do prokuratury

Źródło:
tvn24.pl
NIK złożyła 10 zawiadomień do prokuratury w sprawie podejrzenia popełnienia przestępstwa przez sześć spółek Skarbu Państwa i cztery fundacje
NIK złożyła 10 zawiadomień do prokuratury w sprawie podejrzenia popełnienia przestępstwa przez sześć spółek Skarbu Państwa i cztery fundacjeTVN24
wideo 2/7
NIK złożyła 10 zawiadomień do prokuratury w sprawie podejrzenia popełnienia przestępstwa przez sześć spółek Skarbu Państwa i cztery fundacjeTVN24

Najwyższa Izba Kontroli złożyła dziesięć zawiadomień do prokuratury w sprawie podejrzenia popełnienia przestępstwa przez sześć spółek z udziałem Skarbu Państwa i cztery fundacje. Jak wyjaśniono, chodzi o udaremnienie przeprowadzenia kontroli dotyczącej zasad przekazywania darowizn, a także wydatków na sponsoring, zakup usług medialnych, prawnych i doradczych. Zawiadomienia dotyczą między innymi Orlenu, PGNiG, Energi oraz zależnych od PZU spółek Alior Bank SA oraz Link4.

NIK poinformowała, że zawiadomienia dotyczą Orlenu i firm zależnych od tego koncernu - PGNiG SA, Energa SA oraz Sigma Bis SA oraz zależnych od PZU spółek Alior Bank SA oraz Link4. "Część tych firm była wcześniej wielokrotnie kontrolowana przez Izbę, m.in. w 2017 r. Orlen i Energa, kiedy to Najwyższa Izba Kontroli również sprawdzała wydatki na sponsoring i usługi medialne. Prezesem zarządów obu tych firm był wówczas obecny prezes Orlenu Daniel Obajtek" - przypomniano.

Z kolei fundacje, które uniemożliwiły przeprowadzenie najnowszej kontroli, to: Fundacja Orlen, Fundacja Energa, Fundacja BGK im. J.K. Steczkowskiego oraz Fundacja PGNiG im. I. Łukasiewicza.

- Niedopuszczenie kontrolerów na kontrolę było działaniem bezprawnym, niezgodnym z konstytucją i ustawą o NIK, która gwarantuje Izbie możliwość kontrolowania wszystkich firm, instytucji, czy organizacji, które wykorzystują środki i majątek Państwa - mówił podczas wtorkowej konferencji prasowej p.o rzecznika prasowego NIK Marcin Marjański.

NIK

CZYTAJ TAKŻE: Fundacje spółek Skarbu Państwa. Ile i na co wydawały?>>>

Politycy KO o wynikach kontroli

Dariusz Joński z Koalicji Obywatelskiej na konferencji po ogłoszeniu wyników przez NIK powiedział, że "te informacje, które otrzymaliśmy, potwierdzają, że darowizny przekierowywane ze spółek do fundacji tych spółek, były poza jakąkolwiek kontrolą". - Mówimy o kwocie - w ciągu tylko czterech lat - 581 milionów złotych. To, że to było bez procedur, to, że to było w większości na gębę, to wszyscy wiedzieliśmy. Dzisiaj ta kwota poraża i to na pewno nie koniec - dodał. Poseł podkreślił, ze "ta biała księga, ten pełen audyt tego, co się działo w spółkach i w fundacjach tych spółek, jest bardzo potrzebny". - Dziesięć zawiadomień, które idzie do prokuratury, pokazuje skalę nadużyć i próbę mataczenia w tej sprawie. Dlatego, że nigdy wcześniej przed rządami PiS-u nie zdarzyło się, żeby kontrolerzy nie mogli skontrolować wydatkowania publicznych pieniędzy - wyjaśnił.

Darowizny od spółek z udziałem Skarbu Państwa

NIK zaznaczyła, że wydatki na cele promocyjne i usługi doradcze to obecnie oczywiste pozycje w kosztach prowadzenia działalności gospodarczej. "Jednak dziewięć skontrolowanych przez NIK spółek z udziałem Skarbu Państwa w latach 2017-2021 przeznaczało także duże środki na darowizny, a więc na taką formę wspierania inicjatyw społecznych, która jest najmniej korzystna z punktu widzenia darczyńcy, ponieważ w najmniejszym stopniu jest związana z jego promocją" - wyjaśniono.

Na blisko 841 mln zł, które dziewięć spółek z udziałem Skarbu Państwa przekazało w latach 2017-2021 na darowizny, niemal 30 proc. to wydatki dotyczące 2020 roku, w którym odbywały się wybory prezydenckie. "Większość darowizn trafiła do fundacji, które utworzyły same skontrolowane spółki – w sumie ok. 681 mln" - czytamy. Z tego 152,5 mln zł otrzymała Polska Fundacja Narodowa.

Z przeprowadzonej kontroli wynika, że nadzór spółek nad fundacjami zaczynał się i kończył na delegowaniu przedstawicieli do rad fundacji, którzy mieli wpływ na powoływanie ich zarządów. Według NIK spółki nie analizowały rzeczywistych potrzeb fundacji.

"Spółki nie sprawdzały bowiem, czy utworzone przez nie fundacje wykorzystywały otrzymane pieniądze, a jeśli tak, to w jaki sposób. Prowadziło to do kuriozalnych sytuacji – firmy przekazywały kolejne darowizny, choć wcześniejsze niemal w całości leżały na kontach bankowych fundacji" - podkreślono.

Izba co prawda nie stwierdziła nieprawidłowości w wydatkach na cele nieujęte w statutach, jednak - jak wynika z ustaleń - fundacje określały swoją działalność w tych dokumentach tak szeroko, że w praktyce mogły udzielać wsparcia finansowego dowolnym podmiotom. "Nieprawidłowości stwierdzone przez kontrolerów dotyczyły natomiast wsparcia udzielanego niezgodnie z przyjętymi przez same fundacje regulacjami, w tym podmiotom do tego nieuprawnionym" - podkreślono.

NIK nie stwierdziła istotnych nieprawidłowości dotyczących udzielania darowizn w ośmiu z dziewięciu skontrolowanych spółek, poza KGHM Polska Miedź.

Działania KGHM pod lupą NIK

Zastrzeżenia kontrolerów budzi jednak wsparcie finansowe, jakiego miedziowa spółka udzieliła pięciu gminom: Żukowice, Gaworzyce, Polkowice, Rudna i Grębocice. Przedsiębiorstwo zawarło z urzędami tych gmin 14 porozumień dotyczących przekazania darowizn - w ocenie NIK - w znacznej mierze w zamian za podjęcie działań zgodnych z interesami KGHM. 

Chodziło - jak wyjaśniono - o wprowadzenie zmian w obowiązujących studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego (mpzp), tak aby KGHM mógł przeprowadzić niezbędne inwestycje związane z działalnością górniczą.

"Legalność tych działań podważyła nie tylko NIK, ale także radca prawny spółki, powołując się na przepisy, według których darowizna jest nieodpłatna, tzn. że darczyńca nie może zobowiązać drugiej strony do jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Tymczasem podpisane z gminami porozumienia określały m.in. terminy realizacji poszczególnych etapów wprowadzania zmian w studiach i mpzp" - czytamy.

Z tytułu zawartych porozumień gminy te otrzymały łącznie ponad 130,9 mln zł. O swoich ustaleniach dotyczących darowizn przekazanych pięciu gminom przez KGHM Polska Miedź Najwyższa Izba Kontroli poinformowała Centralne Biuro Antykorupcyjne.

NIK

Sponsoring

W latach 2017-2021 wszystkie dziewięć spółek prowadziło również działalność sponsoringową, która, w przeciwieństwie do darowizn, podlegała ściśle określonym procedurom i monitorowaniu efektów. Jak podano, spółki sponsorowały wydarzenia kulturalne, ekonomiczne i sportowe, a także działalność klubów sportowych i poszczególnych zawodników.

W powyższych latach spółki zawarły łącznie 3369 umów sponsoringowych, na realizację których wydały blisko 795 mln zł. Wydatki na ten cel w 2021 roku wzrosły w stosunku do 2017 roku ponad dwukrotnie - z 111,5 mln zł do blisko 229 mln zł. W ocenie Najwyższej Izby Kontroli większość z tych wydatków przynosiła skontrolowanym firmom wymierne efekty.

"W okresie objętym kontrolą tylko jedna spółka - ze 100% udziałem Skarbu Państwa - nie wprowadziła żadnych zasad dotyczących sponsoringu, mimo że na ten problem NIK zwracała uwagę jej władzom już podczas kontroli w 2017 r. Zdaniem Izby wynikało to z tego, że spółka nie określiła kierunków i celów działalności sponsoringowej, co w konsekwencji mogło prowadzić do wydatków nieefektywnych lub wręcz niegospodarnych" - wskazano.

Zakup usług medialnych

Ponadto w latach 2017-2021 spółki z udziałem Skarbu Państwa wydały na zakup usług medialnych łącznie ponad 1 mld zł. Najwięcej, bo około 282 mln zł, w 2019 roku. W powyższym okresie zawarto ponad 4,6 tys. umów.

"W przypadku telewizji najwięcej środków firmy te przeznaczyły na zakup usług medialnych w TVP. W 2021 r. wydały na ten cel ok. 26 mln zł, niewiele mniej – ok. 24 mln zł - na usługi medialne w Polsacie. Od 2019 r. skontrolowane spółki nie kupowały takich usług w stacji TVN" - czytamy.

NIK

W latach 2017-2021 skontrolowane spółki z udziałem Skarbu Państwa zawarły również niemal 2 tys. umów na zakup usług prawnych wartych 226,5 mln zł oraz blisko 1,7 tys. umów na zakup usług doradczych wartych ponad 335 mln zł.

NIK kieruje wnioski do premiera

NIK zwróciła się z wnioskiem do premiera Donalda Tuska o wprowadzenie w Zasadach nadzoru właścicielskiego nad spółkami z udziałem Skarbu Państwa postanowień zobowiązujących rady nadzorcze oraz zarządy spółek do aktywnego monitorowania działalności fundacji, w których spółki te są fundatorami, w szczególności w zakresie ich gospodarki finansowej oraz realizowanych celów statutowych oraz projektów/programów.

Ponadto Izba wnioskuje do zarządów firm o wzmocnienie nadzoru nad fundacjami, w których spółki z udziałem Skarbu Państwa są fundatorami, "w szczególności poprzez prowadzenie analiz rzeczywistego zapotrzebowania fundacji na środki finansowe niezbędne do realizacji zaplanowanych projektów".

Autorka/Autor:mb/ams

Źródło: tvn24.pl

Źródło zdjęcia głównego: PAP/Leszek Szymański

Pozostałe wiadomości

Aż trzy czwarte Polaków planuje spędzić tegoroczne wakacje w kraju - najchętniej wybierają Pomorze, Sudety, Trójmiasto i Podhale - wynika z badania "Urlopowy Kompas Polaków: Wakacje 2025". Prezes Polskiej Organizacji Turystycznej, Rafał Szmytke, podkreśla, że liczba podróżujących po Polsce systematycznie rośnie.

Gdzie na urlop? Te miejsca wybierają Polacy

Gdzie na urlop? Te miejsca wybierają Polacy

Źródło:
PAP

W muzeum Palazzo Maffei w Weronie doszło do nietypowego zdarzenia. Jeden z turystów uszkodził eksponat - krzesło ozdobione kryształami Swarovskiego - siadając na nim. Dzieło, stworzone przez włoskiego artystę Nicolę Bolliego, było hołdem dla twórczości Vincenta van Gogha.

Eksponat nie wytrzymał ciężaru turysty. "To nie był zwykły mebel"

Eksponat nie wytrzymał ciężaru turysty. "To nie był zwykły mebel"

Źródło:
BBC

Ruszyliśmy z podobnego pułapu - my bez gazu i ropy, oni bez wolności - napisał Donald Tusk, porównując drogę rozwoju Polski i Iranu. W swoim wpisie w mediach społecznościowych premier ostrzega przed konsekwencjami odejścia od kursu prozachodniego.

"My bez gazu i ropy, oni bez wolności". Tusk ostrzega

"My bez gazu i ropy, oni bez wolności". Tusk ostrzega

Źródło:
TVN24

Obraz "Rzeczywistość" Jacka Malczewskiego został sprzedany za rekordowe 22,2 miliona złotych. - Ten obraz rozpalał wyobraźnię historyków sztuki, muzealników, krytyków - mówiła na antenie TVN24 Agata Szkup, prezeska zarządu Desa Unicum. Dopytywana o to, kto kupił dzieło, odpowiedziała jedynie, że "obraz zostanie w Polsce".

Rekord na polskim rynku sztuki. "Po raz kolejny przebiliśmy magiczną granicę"

Rekord na polskim rynku sztuki. "Po raz kolejny przebiliśmy magiczną granicę"

Źródło:
TVN24

Na włoskiej wyspie Capri wprowadzono zakaz nagabywania turystów. Burmistrz Paolo Falco podpisał rozporządzenie, które zabrania między innymi podchodzenia do odwiedzających z menu, ulotkami reklamowymi oraz wszelkich form natrętnej promocji usług.

"Nadszedł czas, by powiedzieć: dość". Nowy zakaz na włoskiej wyspie

"Nadszedł czas, by powiedzieć: dość". Nowy zakaz na włoskiej wyspie

Źródło:
PAP

Z lotniska Warszawa-Radom będzie można teraz latać nocą. - Limit 10 operacji nocnych może wydawać się niewielki, ale dla czarterów to realne ułatwienie - zauważył wiceprezes Polskich Portów Lotniczych Marcin Danił. W ubiegłym roku lotnisku w Radomiu odprawiło 112 tys. 629 pasażerów, o ponad 7 proc. więcej niż w 2023 r.

Z Radomia będzie można polecieć nocą. Lotnisko dostało zgodę

Z Radomia będzie można polecieć nocą. Lotnisko dostało zgodę

Źródło:
PAP

Załamana właścicielka sklepu, która wyprzedaje asortyment, staruszek-artysta, który ręcznie maluje szkło, ale martwi się, bo nikt nie wie o jego pasji, jubilerka przegrywająca walkę z wielkimi korporacjami - to bohaterowie popularnych wpisów w mediach społecznościowych. Za łzawymi historiami kryją się jednak oszuści. Wzbudzając współczucie próbują zachęcić do zakupu produktów, które jednak nie mają nic wspólnego z małymi, rodzinnymi firmami i rzemiosłem.

"Z wielkim smutkiem muszę ogłosić". Jak nieuczciwi sprzedawcy wykorzystują nasze współczucie

"Z wielkim smutkiem muszę ogłosić". Jak nieuczciwi sprzedawcy wykorzystują nasze współczucie

Źródło:
tvn24.pl

Farmy AI to kolejny krok w rozwoju sztucznej inteligencji. Wykorzystane są w nich tak zwane superkomputery, czyli najnowocześniejsze maszyny z potężną mocą obliczeniową, jak "Helios" z Cyfronetu AGH w Krakowie. - Posiada moc obliczeniową, którą można przyrównać do 50 tysięcy laptopów - mówił o najnowszym odcinku "Techpospolitej" w TVN24+ dziennikarz Mateusz Półchłopek.

Polski superkomputer w Krakowie. Ma moc 50 tysięcy laptopów

Polski superkomputer w Krakowie. Ma moc 50 tysięcy laptopów

Źródło:
TVN24, TVN24+

W sobotnim losowaniu Lotto padła szóstka. Jeden z graczy wygrał ponad osiem milionów złotych. Oto wyniki Lotto i Lotto Plus z 14 czerwca 2025 roku.

Padła szóstka w Lotto

Padła szóstka w Lotto

Źródło:
tvn24.pl

Pociągi z Warszawy do Rijeki w Chorwacji ruszą 27 czerwca. W następnym sezonie letnim pociąg z Warszawy do chorwackiej Rijeki pojedzie o trzy godziny szybciej - zapowiada minister infrastruktury Dariusz Klimczak. Obecnie czas przejazdu jest planowany na ponad 19 godzin.

Jeszcze nie ruszył, a już ma przyspieszyć. Minister zapowiada skrócenie podróży

Jeszcze nie ruszył, a już ma przyspieszyć. Minister zapowiada skrócenie podróży

Źródło:
PAP

Władze Iranu rozważają możliwość zamknięcia Cieśniny Ormuz - poinformowała w sobotę państwowa agencja IRINN, powołując się na wypowiedź parlamentarzysty Esmaila Kosariego z komisji do spraw bezpieczeństwa narodowego.

Rozważają radykalny krok. Kluczowy szlak zagrożony

Rozważają radykalny krok. Kluczowy szlak zagrożony

Źródło:
PAP

Europejski producent samolotów Airbus jest bliski podpisania umowy z Polskimi Liniami Lotniczymi LOT na dostawę maszyn pasażerskich A220 - poinformowały źródła branżowe cytowane przez agencję Reuters. Negocjacje toczyły się w warunkach silnej konkurencji ze strony brazylijskiego Embraera, który również ubiegał się o kontrakt z polskim przewoźnikiem.

Bitwa gigantów o polski kontrakt. Wynik niemal przesądzony

Bitwa gigantów o polski kontrakt. Wynik niemal przesądzony

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Państwowy rosyjski koncern Rosatom stanie na czele międzynarodowego konsorcjum, które zbuduje pierwszą elektrownie atomową w Kazachstanie - poinformowała w sobotę kazachstańska agencja energetyki atomowej.

To pierwsza elektrownia jądrowa w tym kraju. Zbudują ją Rosjanie

To pierwsza elektrownia jądrowa w tym kraju. Zbudują ją Rosjanie

Źródło:
PAP

Hybrydowe pociągi PKP Intercity rozpoczną obsługę połączeń pasażerskich od 2027 roku - poinformował prezes spółki Janusz Malinowski. Jak dodał, nowe składy pozwolą skrócić czas przejazdu na trasach częściowo zelektryfikowanych.

Nowość na polskiej kolei. Po torach pojedzie hybryda

Nowość na polskiej kolei. Po torach pojedzie hybryda

Źródło:
PAP

Donald Trump wykazał ponad 600 milionów dolarów dochodu z kryptowalut, pól golfowych, licencji oraz innych źródeł - wynika z oświadczenia majątkowego prezydenta USA. Według obliczeń Reutersa, prezydent zgłosił aktywa o wartości co najmniej 1,6 miliarda dolarów.

Fortuna z krypto i golfa, miliony zbite na Biblii. Trump pokazuje majątek

Fortuna z krypto i golfa, miliony zbite na Biblii. Trump pokazuje majątek

Źródło:
Reuters

Uzgodnione przez państwa członkowskie Unii Europejskiej zmiany w przepisach dotyczących praw pasażerów, w tym zasad przyznawania odszkodowań za opóźnione loty, zostały ocenione przez Rzecznika Praw Pasażerów jako korzystne dla klientów linii lotniczych. Odmienne stanowisko w tej sprawie przedstawił Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który wskazuje, że nowe porozumienie obniża dotychczasowy poziom ochrony praw pasażerów.

Spór o zmiany dla pasażerów. Jedni chwalą, inni alarmują

Spór o zmiany dla pasażerów. Jedni chwalą, inni alarmują

Źródło:
PAP

Piątkowa sesja na Wall Street zakończyła się wyraźnymi spadkami głównych indeksów, będącymi reakcją na eskalację napięć i wzajemne ataki rakietowe między Izraelem a Iranem. Zaostrzenie sytuacji na Bliskim Wschodzie przyczyniło się również do gwałtownego wzrostu cen ropy naftowej.

Bliski Wschód w ogniu, rynki reagują. Wyraźne spadki

Bliski Wschód w ogniu, rynki reagują. Wyraźne spadki

Źródło:
PAP

Prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump zatwierdził przejęcie koncernu U.S. Steel przez japońską spółkę Nippon Steel. Wartość transakcji wynosi 14,9 miliarda dolarów. Tym samym zakończono trwające półtora roku negocjacje, którym towarzyszył sprzeciw związków zawodowych oraz dwie niezależne analizy dotyczące bezpieczeństwa narodowego.

Związkowcy protestowali, Biden blokował. Trump daje zielone światło

Związkowcy protestowali, Biden blokował. Trump daje zielone światło

Źródło:
Reuters

Wyniki postępowania przetargowego na zakup samolotów dla LOT-u zostaną ogłoszone w poniedziałek - powiedział na antenie TVN24 w programie "#BezKitu" Dariusz Klimczak, minister infrastruktury. Szef MI odniósł się także do zapowiedzianych zwolnień grupowych w PKP Cargo.

"Ogłosimy to w poniedziałek". Minister o ważnym kontrakcie

"Ogłosimy to w poniedziałek". Minister o ważnym kontrakcie

Źródło:
tvn24.pl

Prokuratura prowadzi śledztwo w sprawie ujawnienia przez jednego z członków Rady Polityki Pieniężnej informacji niejawnej o klauzuli "tajne" dotyczącej przebiegu niejawnej części posiedzenia RPP - przekazała Prokuratura Okręgowa w Warszawie. Śledczy w asyście policji weszli w czwartek do siedziby Narodowego Banku Polskiego.

Prokuratura zabrała głos w sprawie wejścia do siedziby NBP

Prokuratura zabrała głos w sprawie wejścia do siedziby NBP

Źródło:
PAP

Jest zgoda na przedłużenie Krajowego Planu Odbudowy do końca 2026 roku - przekazała w piątek w mediach społecznościowych ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. "Już wydawało się, że jest to niemożliwe, a jednak udało się!" - napisała.

Jest zgoda Brukseli w sprawie polskiego KPO

Jest zgoda Brukseli w sprawie polskiego KPO

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Na jedno gospodarstwo domowe przypada tylko jedna opłata abonamentowa. Niezależnie od liczby odbiorników i samochodów użytkowanych w gospodarstwie - informuje Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT). Wyjątek dotyczy przedsiębiorców.

Abonament za radio w samochodzie. KRRiT wyjaśnia

Abonament za radio w samochodzie. KRRiT wyjaśnia

Źródło:
tvn24.pl

W piątkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana, a kumulacja rośnie do 170 milionów złotych. W Polsce odnotowano jedną wygraną czwartego stopnia. Oto liczby, które wylosowano 13 czerwca 2025 roku.

Wielka kumulacja w Eurojackpot

Wielka kumulacja w Eurojackpot

Źródło:
tvn24.pl

Ministerstwo Aktywów Państwowych pracuje nad zmianami w Prawie pocztowym, które mają odciążyć operatorów pocztowych. Planowana nowelizacja przewiduje między innymi skrócenie okresu przechowywania niedoręczonych przesyłek.

Będą zmiany w sprawie niedoręczonych przesyłek

Będą zmiany w sprawie niedoręczonych przesyłek

Źródło:
PAP

PKO BP, Santander Bank Polska, ING Bank Śląski, mBank, Alior Bank, Credit Agricole i Bank Pocztowy - klienci tych instytucji finansowych będą musieli liczyć się z utrudnieniami w najbliższym czasie. Chodzi o zaplanowane prace serwisowe.

Utrudnienia dla klientów czołowych banków. "Miej przy sobie gotówkę"

Utrudnienia dla klientów czołowych banków. "Miej przy sobie gotówkę"

Źródło:
tvn24.pl

W przyszłym tygodniu polscy kierowcy mogą zapłacić więcej na stacjach paliw - prognozują analitycy Refleksu. Powodem jest eskalacja konfliktu na linii Izrael-Iran. Podwyżki mogą sięgnąć kilkunastu groszy na litrze w zależności od odpowiedzi Iranu na izraelski atak.

Szykują się podwyżki dla kierowców

Szykują się podwyżki dla kierowców

Źródło:
PAP

Wiceminister finansów Paweł Karbownik złożył rezygnację – dowiedziała się PAP w Ministerstwie Finansów.

Wiceminister finansów złożył rezygnację

Wiceminister finansów złożył rezygnację

Źródło:
PAP