Rzecznik NBP: atak na niezależność banku będzie skutkował spadkiem wartości waluty

Przewodniczący PO Donald Tusk przekazał we wtorek, że analizowana jest kwestia postawienia prezesa Narodowego Banku Polskiego Adama Glapińskiego przed Trybunałem Stanu. - W tej chwili dysponujemy większością głosów wystarczającą, żeby postawić przed Trybunałem Stanu prezesa Narodowego Banku Polskiego. Analizujemy tę kwestię, bo chcemy w sposób odpowiedzialny używać tego bardzo poważnego narzędzia dyscyplinującego i zmuszającego do odpowiedzialności politycznej, czasami też w konsekwencji prawnej, polityków i funkcjonariuszy najwyższego szczebla - powiedział Tusk.

Rzecznik NBP Wojciech Andrusiewicz, pytany w środę o odpowiedź Narodowego Banku Polskiego w tej sprawie, podkreślił, że należy oddzielić "narrację polityczną od sfery faktów i prawa" oraz rozważyć na dwóch płaszczyznach: wobec kogo są zarzuty oraz czy są one uprawnione.

Powiedział też, że w przypadku zarzutu o zbyt wolną reakcję na rosnącą inflację i podnoszenie stóp procentowych to "decyzje podejmuje kolegialnie Rada Polityki Pieniężnej (RPP), a nie jednoosobowo prezes NBP". - Zwrócę uwagę na fakt, że NBP i RPP były jednym z pierwszych banków na świecie, które podjęły decyzje o wzroście stóp procentowych w celu ratowania gospodarki państwa przed recesją, przed inflacją. Dopiero 9 miesięcy po NBP decyzje podjął Europejski Bank Centralny, a pół roku po NBP decyzje podjęła Rezerwa Federalna USA i inne banki" - powiedział w rozmowie ze Studiem PAP Andrusiewicz.

Pytany o zarzut dotyczący skupu obligacji przez NBP w czasie pandemii COVID-19, rzecznik banku centralnego powiedział, że w tym wypadku decyzje były podejmowane kolegialnie przez zarząd NBP, a nie jednoosobowo przez prezesa banku. Dodatkowo, jak podkreślił, ustawa o NBP w art. 48 pkt 2 "mówi jasno, że bank ma prawo skupować i sprzedawać obligacje (papiery dłużne) w ramach operacji wolnego rynku".

Andrusiewicz podkreślił, że również art. 123 Traktatu o funkcjonowaniu UE mówi o tym, że bank centralny nie może skupować papierów dłużnych na rynku pierwotnym, a te, których dotyczy zarzut, kupowane były od banków komercyjnych, na rynku wtórnym, w ramach otwartych aukcji i przetargów. - Te przetargi były publiczne, transparentne. Potem szły informacje do agencji informacyjnych z wiadomością, kto, gdzie, jakie sprzedał i jakie papiery dłużne bank kupił. To wszystko było transparentne i w oparciu o ustawę o NBP - powiedział.

Rzecznik NBP zaznaczył, że jeśli ktoś chciałby podważyć te działania, to powinien zwrócić uwagę na opinie Europejskiego Banku Centralnego (EBC), który "pozytywnie ocenił skup obligacji", Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) i Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), które "zarówno w kwestii podnoszenia stóp, jak i w kwestii obligacji pozytywnie oceniły działalność NBP". Dodał, że również Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła realizację założeń polityki pieniężnej państwa realizowanej przez bank centralny.

Działania wobec prezesa NBP naruszą unijne traktaty, a także wpłyną na wycenę waluty lub notowania giełdy - ocenił Andrusiewicz. - Musimy się z tym liczyć, że atak na niezależność banku centralnego jakiegokolwiek państwa członkowskiego UE będzie skutkował działaniami w zakresie spadku wartości waluty - powiedział Andrusiewicz, odnosząc się do zapowiedzi postawienia prezesa NBP Adama Glapińskiego przed Trybunałem Stanu.

- Myślę, że stabilność finansowa zostanie podważona przez tych, którzy atakują. Jeżeli ktoś się spodziewa braku reakcji giełdy, agencji ratingowych, to muszę z całą stanowczością powiedzieć, że ta reakcja na pewno nastąpi - dodał.

Andrusiewicz ocenił, że ziszczenie się zapowiedzi politycznych o Trybunale Stanu dla Glapińskiego oznacza wejście w spór z UE i Traktatem o Funkcjonowaniu UE. - Jakiekolwiek działania wobec prezesa NBP naruszą art. 130 Traktatu o Funkcjonowaniu UE - wskazał.

- Na pewno UE nie pozostanie obojętna, na pewno Trybunał Sprawiedliwości będzie musiał się taką sprawą zajmować. (...) Naruszenie niezależności jednego prezesa banku centralnego może tworzyć precedens i wówczas staje się to niebezpieczne dla całej sfery działania UE - dodał.

Szef gabinetu prezydenta Marcin Mastalerek zaapelował we wtorek wieczorem, aby zapowiadający postawienie Glapińskiego przed TS pamiętali o notowaniach złotego i stabilności finansowej.

Zgodnie z ustawą o Trybunale Stanu Sejm podejmuje uchwałę o pociągnięciu do odpowiedzialności przed TS prezesa Narodowego Banku Polskiego bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Prezes NBP przed Trybunałem może odpowiadać wyłącznie za naruszenie konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub "w zakresie swojego urzędowania".

Prawnicy, z którymi rozmawiał Konkret24, zwracają uwagę, że przegłosowanie w Sejmie wniosku o postawienie kogoś w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu skutkuje automatycznie jego zawieszeniem.

Czytaj także: Kiedy prezesa NBP można postawić przed Trybunałem Stanu? Wyjaśniamy