Rusza krucjata przeciwko komornikom. Opłaty i egzekucje pod kontrolą

W pierwszym projekcie przewidziano m.in., że wszystkie czynności egzekucyjne prowadzone w terenie mają być obowiązkowo nagrywane. Drugi projekt ma uregulować koszty postępowań prowadzonych przez komornika sądowego. Zracjonalizowano wysokość opłat egzekucyjnych - opłata minimalna wynosi 100 zł, a maksymalna nie może przekraczać 50 tys. zł.

- To kolejne wypełnienie zobowiązań, które podjął rząd Prawa i Sprawiedliwości, kiedy został utworzony - wyjaśniła Beata Szydło. - W swoim expose mówiłam, że jednym z tych ważnych tematów, które będziemy rozwiązywać to kwestie dotyczące ustawy o komornikach. To również nasze zobowiązanie wyborcze - powiedziała premier na konferencji prasowej po posiedzeniu rządu.

Do przyjętych projektów odniósł się także Zbigniew Ziobro. Na konferencji prasowej po posiedzeniu rządu mówił, że projekty to "poprawa standardu działania komorników".

W ocenie ministra to odpowiedź na powszechną potrzebę kontroli i nadzoru nad komornikami, ucywilizowania ich działalności oraz podniesienia prestiżu i zaufania do tego bardzo potrzebnego w gospodarce rynkowej zawodu.

Minister Ziobro podkreślił, że często komornicy dopuszczali się "jawnych nadużyć władzy". Powiedział, że było "bardzo, bardzo wiele przykładów takiej (...) zuchwałości, bezwzględności w działaniu niektórych komorników, pazerności".

Przygotowane przepisy złożyły się na kompleksowy projekt nowej ustawy o komornikach sądowych. Zastąpi ona obecnie obowiązujące regulacje sprzed 20 lat, które były już ponad czterdzieści razy nowelizowane.

Zgodnie z projektem zwiększone mają zostać uprawnienia nadzorcze i kontrolne ministra sprawiedliwości nad komornikami. Będzie on mógł, w ramach postępowania administracyjnego, z urzędu podejmować działania prowadzące nawet do usunięcia komornika z zajmowanego stanowiska, a wcześniej do zawieszenia go w czynnościach, jeśli komornik rażąco naruszy prawo. Wedle proponowanych zmian zwiększony ma zostać również realny nadzór prezesów sądów rejonowych nad funkcjonowaniem komorników. Projekt nowej ustawy daje prezesom sądów rejonowych uprawnienia do odsunięcia komornika od wykonywanych czynności na 30 dni i wnioskowania, bezpośrednio do ministra sprawiedliwości, o odwołanie komornika ze stanowiska. Inną ważną zmianą jest wprowadzenie obowiązku nagrywania poszczególnych czynności egzekucyjnych komornika przeprowadzanych w terenie. Nagranie takie ma być elementem aktu postępowania, włączanym do protokołu.

Przy egzekucji komornik każdorazowo będzie zobowiązany do wręczenia dłużnikowi klarownego formularza skargi, tak aby każdy mógł skierować ją do właściwego sądu, jeśli doszło do nieprawidłowości. Dziś ponad 80 proc. skarg na komorników nie jest uwzględniana przez sądy, często z powodu drobnych uchybień formalnych. Projekt wprowadza również zasadę, że gdy dochodzi do przymusowego otwarcia przez komornika mieszkania dłużnika lub przeszukania takiego mieszkania, wówczas musi to nastąpić w asyście policji. Zmienione zostały zasady prowadzenia egzekucji z ruchomości, między innymi poprzez precyzyjne określenie ruchomości, które nie podlegają zajęciu. Ograniczy to arbitralność w podejmowaniu decyzji mogących pozbawić dłużnika przedmiotów niezbędnych dla codziennej egzystencji. Chodzi o takie przedmioty i urządzenia domowe, jak lodówka, pralka, odkurzacz, łóżko czy kuchenka służąca do przygotowywania posiłków.

Zwiększeniu profesjonalizmu komorników służyć ma wymóg, że będą oni musieli mieć wyższe wykształcenie prawnicze. Dziś 30 proc. komorników nie ma wyższego wykształcenia prawniczego, a około 9 proc. zaledwie średnie. Będą oni musieli skończyć studia prawnicze (w terminie 7 lat od dnia 1 stycznia roku następującego po dniu wejścia w życie nowej ustawy), albo odejdą z zawodu. Projekt podnosi granicę minimalnego wieku osoby powoływanej na to stanowisko – z 26 na 28 lat. Jednocześnie obniżona zostaje górna granica wieku komornika – z 70 do 65 lat. Oświadczenie majątkowe składane przez komorników będzie uzupełnione o wyraźne wskazanie dochodu z działalności prowadzonej kancelarii i dochodów uzyskanych z innych źródeł i ich wysokości. Kopia oświadczenia zostanie przesłana właściwemu urzędowi skarbowemu. Oświadczenie będzie jawne, na wzór tych, które dotyczą sędziów.

Projekt ustawy o kosztach komorniczych racjonalizuje opłaty egzekucyjne. Wysokość opłat minimalnych, maksymalnych i stałych ma być określona kwotowo, a nie - jak dotychczas - w formie ułamka przeciętnego wynagrodzenia. Opłata minimalna ma wynosić 100 zł, a maksymalna nie będzie mogła przekraczać 50 tys. zł. W sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych przewidziano jednolitą stawkę opłaty, określoną jako 10 proc. egzekwowanego roszczenia (obecnie 15 proc. i 8 proc.). W celu uzależnienia wysokości opłaty od rzeczywistego nakładu pracy komornika oraz „premiowania” dłużnika, który spełnia świadczenie do rąk komornika, wprowadzono regulacje przewidujące obniżone stawki opłaty.

Jeżeli dłużnik na poczet egzekwowanego świadczenia wpłaca kwotę bezpośrednio komornikowi, w tym na jego rachunek bankowy, w terminie 14 dni od daty doręczenia dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, komornik ściąga od dłużnika opłatę w wysokości 3 proc. wartości wyegzekwowanego w ten sposób świadczenia. W przypadku dokonania takiej wpłaty przez dłużnika po tym terminie opłata wynosi 5 proc. wartości wyegzekwowanego w ten sposób świadczenia.

Ponadto w ustawie przewidziano, że w sprawach, w których dochodzi do dobrowolnego spełnienia świadczenia niepieniężnego (np. wydania nieruchomości, opróżnienia lokalu) przez dłużnika przed planowanym wykonaniem tytułu wykonawczego, komornik zwróci wierzycielowi 50 proc. uiszczonej opłaty.

Autor: ps/ms / Źródło: PAP