Zdaniem autorów projektu, nowe przepisy mają na celu "stworzenie szczególnej regulacji prawnej zapewniającej doraźną podstawę prawną do legalnego pobytu obywatelom Ukrainy, którzy w wyniku działań wojennych zostali zmuszeni do opuszczenia swojego kraju pochodzenia".
Jak dodano, ustawa stanowi próbę odpowiedzi ustawodawcy na problemy, jakie w wyniku tej sytuacji powstały w sferze zapewnienia legalności pobytu osób przybywających z terytorium Ukrainy.
Ustawę w sobotę wieczorem podpisał prezydent Andrzej Duda.
Ustawa wejdzie w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z kilkoma wyjątkami, z mocą wsteczną od dnia 24 lutego 2022 roku.
Pomoc dla Ukraińców - co w ustawie?
Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy zagwarantuje legalność pobytu obywatelom Ukrainy, a także ich małżonkom niemającym obywatelstwa ukraińskiego, którzy przybyli z Ukrainy do Polski od początku rosyjskiej inwazji. Pobyt będzie uznany za legalny w okresie 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego br., w sytuacji, kiedy obywatel Ukrainy wjechał do Polski legalnie i zadeklaruje zamiar dalszego pozostania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Co ważne, zgodnie z ustawą, ewentualny wyjazd na okres do 1 miesiąca z terytorium RP nie będzie pozbawiał tego uprawnienia.
W przypadku gdy wjazd obywatela Ukrainy na terytorium RP nie został zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej, jego pobyt na terytorium Polski będzie rejestrowany po złożeniu wniosku w organie gminy o nadanie numeru PESEL.
Ustawa zakłada bowiem nadanie obywatelom Ukrainy numeru PESEL, który - jak wskazywano w uzasadnieniu do projektu - pozwali na realizację szeregu usług publicznych na rzecz tych osób. Ustawa przewiduje specjalną, odformalizowaną procedurę umożliwiającą uzyskanie numeru PESEL. Wzór wniosku ma zostać ogłoszony w Biuletynie Informacji Publicznej ministra właściwego do spraw informatyzacji. Do wniosku będzie konieczne dołączenie fotografii oraz pobranie odcisków palców, z wyjątkiem dzieci do lat 12.
- W najbliższą środę, 16 marca rozpocznie się ta rejestracja prowadzona przez gminy. System jest gotowy, ale musimy go przetestować i gminy muszą się przygotować do wdrożenia ustawy. To jest naturalne. Dajemy sobie poniedziałek i wtorek jako administracja publiczna, administracja rządowa i samorządowa na wdrożenie tych rozwiązań - tłumaczył podczas sobotniej konferencji prasowej wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Paweł Szefernaker.
Apelował przy tym, aby "nie wszyscy Ukraińcy, którzy chcą uzyskać numer PESEL, udali się pierwszego dnia do urzędów". - Otrzymacie pełne wsparcie związane z opieką zdrowotną, wsparciem socjalnym od dnia, w którym przekroczyliście granicę, ale prosimy, abyście nie wszyscy udali się pierwszego, czy drugiego dnia do urzędów. Nie możemy zablokować funkcjonowania administracji - mówił Szefernaker.
Fotografie będą mogły być wykonywane w urzędach. - Fotografie będą mogły być wykonywane w siedzibie urzędu i będzie to zadanie zlecone przed administrację rządową. Wspólnie z przedstawicielami samorządów osiągnęli porozumienie co do tego, ile będziemy za tę usługę płacić - mówił Janusz Cieszyński sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, pełnomocnik Rządu do Spraw Cyberbezpieczeństwa.
Dodatkowo w celu ułatwienia dostępu do usług publicznych przez internet przewiduje się, że wraz z nadaniem numeru PESEL obywatele Ukrainy będą mogli uzyskać profil zaufany.
Uchodźcy z Ukrainy będą otrzymywali papierowe potwierdzenie nadania numeru PESEL oraz dane dostępowe do profilu zaufanego. - Fizyczny dokument chcemy, żeby on był na ten moment w postaci mobilnej, natomiast pracujemy jeszcze nad rozwiązaniem, które możliwe, że pozwoli wprowadzić nośnik fizyczny - poinformował Cieszyński.
Zgodnie z ustawą, Komendant Główny Straży Granicznej będzie prowadził rejestr obywateli Ukrainy, którzy wjechali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z rosyjską inwazją oraz którzy złożyli wniosek o nadanie numeru PESEL. W rejestrze znajdą się dane m.in. takie jak: imię i nazwisko, dane urodzenia, narodowość, płeć, seria i numer dokumentu stanowiącego podstawę przekroczenia granicy, numer PESEL (jeśli został nadany), informacje o dacie przekroczenia granicy.
300 złotych na osobę
Ustawa zawiera również przepisy dotyczące dostępu do polskiego rynku pracy dla obywateli Ukrainy, których pobyt został uznany za legalny. W tym celu podmiot powierzający wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy będzie miał obowiązek w terminie 7 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiadomić za pośrednictwem systemu teleinformatycznego - praca.gov.pl właściwy urząd pracy o powierzeniu mu pracy.
Uchodźcy z Ukrainy - na mocy ustawy - zyskają również dostęp do świadczeń rodzinnych m.in. świadczenia wychowawczego, rodzinnego kapitału opiekuńczego, świadczenia Dobry Start oraz dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku. Wsparcie ma przysługiwać po spełnieniu warunków określonych w przepisach regulujących powyższe świadczenia.
Zgodnie z przepisami, obywatele Ukrainy, których pobyt na terytorium RP jest uznawany za legalny, otrzymają jednorazowe świadczenie pieniężne w wysokości 300 zł na osobę. "Wniosek o wypłatę jednorazowego świadczenia pieniężnego będzie składany na piśmie w gminie właściwej ze względu na miejsce pobytu obywatela Ukrainy. Przyznanie świadczenia nie wymaga wydania decyzji" - czytamy w uzasadnieniu.
Ponadto osoba lub rodzina będzie mogła zgłosić się o przyznanie pomocy do ośrodka pomocy społecznej w miejscu zamieszkania.
Pomoc dla Ukraińców - wsparcie finansowe
Ustawa przewiduje też, że każdemu podmiotowi, w szczególności osobie fizycznej prowadzącej gospodarstwo domowe, który zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, którzy przyjechali do naszego kraju, może być przyznane świadczenie z tego tytułu na podstawie umowy zawartej z gminą nie dłużej niż za okres 60 dni.
Wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Paweł Szefernaker poinformował, że wzór wniosku zostanie określony w poniedziałek. Składanie wniosków w gminach ruszy w środę, 16 marca. Specustawa ma zagwarantować wsparcie finansowe dla Polaków przyjmujących rodziny z Ukrainy - 40 zł na dzień przez dwa miesiące, czyli ok. 1200 zł miesięcznie.
- Bez względu na to, kiedy polska rodzina goszcząca Ukraińców złoży ten wniosek, otrzyma środki wstecz, od dnia, kiedy tę rodzinę przyjęła obywateli Ukrainy pod swój dach - wyjaśnił Szefernaker, apelując, by nie ruszać ze składaniem wniosków już pierwszego dnia, co - podobnie jak w przypadku wniosków o PESEL - może "zablokować" urzędy.
Zwracał uwagę, że ważne jest, iż "wniosek będzie obejmował czas do momentu wypełnienia wniosku". - Czyli tak naprawdę każda osoba, która przyjęła pod swój dach Ukraińców powinna złożyć jak najpóźniej ten wniosek, bo wtedy będzie on obejmował jak największy okres. Jeżeli ktoś złoży wniosek i dostanie finansowanie wstecz, a dalej będzie pomagał, to będzie potrzebny kolejny wniosek - wyjaśniał wiceszef MSWiA.
Przepisy przewidują utworzenie Funduszu Pomocy w Banku Gospodarstwa Krajowego, który będzie stanowił źródło finansowania zadań związanych z pomocą obywatelom Ukrainy.
TVN24 na żywo - oglądaj w TVN24 GO:
Autorka/Autor: mb
Źródło: TVN24 Biznes