Trzy artykuły ustawy o emeryturach służb mundurowych są niezgodne z konstytucją. Zróżnicowanie sytuacji prawnej funkcjonariuszy Służby Celnej względem innych służb mundurowych jest arbitralne i dyskryminujące - orzekł we wtorek Trybunał Konstytucyjny. W pozostałym zakresie TK umorzył postępowanie.
Jak podano w komunikacie, Trybunał uznał, że funkcjonariusze Służby Celnej mają węższe uprawnienia emerytalne niż funkcjonariusze Straży Granicznej mimo wielu cech wspólnych tych służb, takich jak pełna dyspozycyjność i podległość służbowa, możliwość przeniesienia na inne stanowisko służbowe, wykonywanie zadań w nielimitowanym czasie pracy i w trudnych warunkach, a niekiedy nawet praca na takich samych warunkach i równych zasadach.
Jakie zadania?
Choć - według TK - z samego określenia przez ustawodawcę danej formacji jako mundurowej lub umundurowanej nie można z góry wysnuwać wniosku, że status prawny takich formacji i ich funkcjonariuszy powinien być kształtowany przez ustawodawcę w sposób identyczny czy podobny, to ustawodawca powierzył Służbie Celnej zadania podobne np. do zadań Policji. Do zadań Służby Celnej należy bowiem również rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie określonych przestępstw i wykroczeń. Sytuacja prawna funkcjonariuszy Służby Celnej, którzy je wykonują jest podobna do funkcjonariuszy Policji, którym jednocześnie przysługują emerytury z systemu zaopatrzenia emerytalnego. W konsekwencji, Trybunał Konstytucyjny uznał zróżnicowanie sytuacji prawnej funkcjonariuszy Służby Celnej względem funkcjonariuszy innych służb mundurowych w zakresie prawa do zabezpieczenia społecznego za arbitralne i dyskryminujące.
Rozprawa
Wnioski do Trybunału w tej sprawie skierowała grupa posłów, Związek Zawodowy Celnicy.pl, Zrzeszenia Związków Zawodowych Służby Celnej Rzeczypospolitej Polskiej oraz Federacja Związków Zawodowych Służby Celnej. Wnioskodawcy wskazali, iż funkcjonariusz Służby Celnej podejmując służbę, działa w zaufaniu, że państwo zapewni mu adekwatne do uciążliwości pełnionej służby bezpieczeństwo socjalne i prawa emerytalne. W ostatniej dekadzie organy administracji rządowej wielokrotnie zapowiadały oczekiwane zmiany, a mimo deklarowanej konieczności ich wprowadzenia i możliwości ich dokonania, odstępowały od realizacji. Skarżący podnosili, że celnicy, choć są służbą mundurową, nie są objęci przywilejami, jakie mają np. policjanci czy strażnicy graniczni, a to narusza m.in. konstytucyjną zasadę równości. Według występującego w ich imieniu mec. Tomasza Zalasińskiego, wyrok oznacza, że ustawodawca będzie musiał wprowadzić poprawki do ustawy o emeryturach mundurowych funkcjonariuszy Służby Celnej.
Argumentacja
- Organy państwowe muszą się wreszcie zdecydować, jakie zajmują stanowisko wobec funkcjonariuszy Służby Celnej. (…) Nie może bowiem być tak, że jeżeli mówią o możliwości wprowadzania restrykcji, rygorów w służbie oraz ograniczeń w prawie swobód konstytucyjnych to stawiają Służbę Celną na równi z innymi służbami mundurowymi (…), natomiast gdy formułują stanowisko odnośnie rekompensaty za te ograniczenia, wynikające z charakteru stosunku administracyjno-prawnego, stawiają funkcjonariuszy celnych na równi z osobami zatrudnionymi w ramach stosunku cywilno-prawnego i objętych Kodeksem pracy - przekonywał z kolei podczas rozprawy Sławomir Siwy, szef Związku Zawodowego Celnicy.pl.
Bez przywilejów
Celnicy nie zostali objęci ochroną wynikającą z ustawy o emeryturach mundurowych lub ustawy o emeryturach pomostowych. Według wnioskodawców, rażąco niesprawiedliwe wydaje się określenie wieku emerytalnego funkcjonariuszy Służby Celnej na 67 lat, w sytuacji, gdy funkcjonariusze innych służb mundurowych przechodzą na emeryturę wcześniej. - W chwili obecnej funkcjonariusze Służby Celnej nie podlegają ochronie emerytalnej adekwatnej do zakresu ich obowiązków, obciążeń wynikających ze służby publicznej i można powiedzieć, że w tym zakresie charakter prawny Służby Celnej ewoluuje. W 2012 r. mieliśmy do czynienia ze zmianą ustawy o SC, która wprowadziła możliwość posługiwania się bronią palną. Nie dalej jak kilka tygodni temu mieliśmy kolejną nowelizację ustawy o SC, która ponownie dość istotnie ingeruje w prawa i wolności konstytucyjne funkcjonariuszy Służby Celnej, zakazując im np. posługiwania się prywatnymi środkami komunikacji elektronicznej (chodzi o telefony komórkowe - red.) z uwagi na konieczność ochrony antykorupcyjnej. Zakres, "mundurowość" Służby Celnej rozwija się, natomiast za tym rozwojem niestety (…) nie nadąża ochrona emerytalna - przekonywał mec. Tomasz Zalasiński, reprezentujący celników.
Autor: msz/kwoj / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: bbn.gov.pl