Podatek od prezentów z okazji pierwszej komunii. Kiedy trzeba go zapłacić?

Darowiznę definiują przepisy kodeksu cywilnego, z których wynika, że "przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku". Kluczowym sformułowaniem jest "bezpłatne świadczenie", czyli przekazanie czegoś absolutnie za darmo. Zgodnie z przepisami od każdego takie przekazania skarbówce należy się podatek. W niektórych przypadkach darowizna objęta jest zwolnieniem, jeśli dopełnimy niezbędnych formalności.

Darowizny na przykład w przypadku prezentów wręczonych z okazji pierwszej komunii świętej podlegają podatkowi od spadku i darowizn, a jego wysokość będzie zależna od tzw. grupy podatkowej. Określa się za ich pomocą stopień pokrewieństwa pomiędzy osobą obdarowywaną a darczyńcą. W polskim prawie istnieją trzy:

I grupa podatkowa. Należą do niej: - rodzeństwo, - małżonkowie, - teściowie, - wstępni - dzieci, wnuki i prawnuki, - zstępni - rodzice, dziadkowie i pradziadkowie, - macocha i ojczym, - pasierb i pasierbica, - synowa i zięć, - osoby tworzące rodzinę zastępczą, - osoby, które prowadzą rodzinny dom dziecka, pracownicy placówki opiekuńczo-wychowawczej lub opiekuńczo-terapeutycznej, - wychowankowie rodzin zastępczych, placówek opiekuńczo wychowawczych, rodzinnych domów dziecka i placówek opiekuńczo-terapeutycznych.

II grupa podatkowa, do której zalicza się:

- rodzeństwo rodziców, - małżonkowie rodzeństwa (bratowa i szwagier), - rodzeństwo małżonka, - rodzeństwo rodziców, - zstępnych rodzeństwa - czyli dzieci, wnuki i prawnuki.

III grupa podatkowa to z kolei:

- osoby o dalszym stopniu pokrewieństwa - kuzyni, rodzina macochy czy ojczyma, - osoby niespokrewnione - przyjaciele, koledzy i współpracownicy, - wszystkie pozostałe osoby, których nie wymieniono w powyższych dwóch grupach podatkowych.

Dla każdej z powyższych trzech grup istnieją tzw. kwoty wolne od podatku. Jeśli z okazji pierwszej komunii świętej ofiarowujemy komuś prezent lub gotówkę do tej wartości, to w takiej sytuacji nie trzeba tego zgłaszać urzędowi skarbowemu.

Podatkowi nie podlega otrzymanie darowizny o wartości nieprzekraczającej kwoty wolnej od podatku, która wynosi:

10 434 zł – dla osób należących do I grupy podatkowej, 7 878 zł – dla osób należących do II grupy podatkowej, 5 308 zł – dla osób należących do III grupy podatkowej.

- Jeśli wartość darowizny nie przekracza powyższych limitów nie powstanie obowiązek podatkowy. Trzeba jednak pamiętać, że przy obliczaniu limitów przy darowiznach od tej samej osoby, trzeba zsumować wartość wszystkich przedmiotów (także środków pieniężnych) z ostatnich pięciu lat - zaznacza Jakub Owczarek, manager i radca prawny z kancelarii Filipiak Babicz Tax.

Co jednak, jeśli podarunek przekroczy jedną z powyższych wartości? Wówczas powstanie obowiązek podatkowy.

Daninę trzeba będzie zapłacić od nadwyżki ponad kwotę wolną od podatku i trzeba pamiętać, że stosuje się tu skalę podatkową. Prezentuje się ona następująco:

Dla I grupy podatkowej, gdy kwota nadwyżki ponad kwotę wolną wynosi:

od 0 do 11 128 zł - podatek wynosi 3 proc., od 11 128 zł do 22 256 zł - podatek wynosi 333,90 zł i 5 proc. od nadwyżki ponad 11 128 zł, ponad 22 256 zł - podatek wynosi 890,30 zł i 7 proc. od nadwyżki ponad 22 256 zł.

Dla II grupy podatkowej, gdy kwota nadwyżki ponad kwotę wolną wynosi:

od 0 do 11 128 zł - podatek wynosi 7 proc., od 11 128 zł do 22 256 zł - podatek wynosi 779 zł i 9 proc. od nadwyżki ponad 11 128 zł, ponad 22 256 zł - podatek wynosi 1780,60 zł i 12 proc. od nadwyżki ponad 22 256 zł.

Dla III grupy podatkowej, gdy kwota nadwyżki ponad kwotę wolną wynosi: od 0 do 11 128 zł - podatek wynosi 12 proc., od 11 128 zł do 22 256 zł - podatek wynosi 1225,40 zł i 16 proc. od nadwyżki ponad 11 128 zł, ponad 22 256 zł - podatek wynosi 3115,90 zł i 20 proc. od nadwyżki ponad 22 256 zł.

Warto pamiętać, że podatku od darowizny możemy nie zapłacić wcale, jeśli osoba obdarowywująca należy do tzw. grupy zerowej, która w znacznym stopniu pokrywa się z grupą pierwszą. Należą do niej małżonkowie, rodzeństwo, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, macocha, ojczym i pasierbowie. Trzeba jednak dopilnować pewnego obowiązku.

- Prezenty od rodziców, dziadków, pradziadków, rodzeństwa, ojczyma oraz macochy, nawet jeśli ich wartość będzie wyższa niż 10 434 zł, nie spowodują obowiązku zapłaty podatku, jeśli darowizna zostanie zgłoszona do urzędu skarbowego. Zgłoszenia trzeba dokonać w ciągu sześciu miesięcy od dnia otrzymania prezentu. Dodatkowym warunkiem jest jeszcze, jeśli prezentem były pieniądze, aby były przekazane przelewem bankowym. Nie może to być gotówka w kopercie - wskazuje Jakub Owczarek.

Nasz rozmówca przypomina, że w parlamencie trwają prace nad zmianami w podatku od spadków i darowizn. Jest jednak mało prawdopodobne, że obejmą one tegoroczny sezon komunijny.

- Ustawodawca planuje wprowadzić korzystne dla podatników zmiany w limitach zwalniających z podatku od spadków i darowizn. W myśl przyjętych przez Sejm przepisów ustawy deregulacyjnej istotnie zwiększone zostaną kwoty zwolnione z podatku od spadków i darowizn - mówi Owczarek.

Jeśli przepisy wejdą w życie, to zwolnione od podatku będą:

w I grupie podatkowej - nabycie własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości nieprzekraczającej w okresie 5 lat kwoty 36 120 zł od jednej osoby lub 108 360 zł od kilku osób; w II grupie podatkowej - nabycie własności rzeczy i praw majątkowych o wartości powyżej 27 090 zł od jednej osoby oraz powyżej 81 270 zł w przypadku nabycia od kilku osób; w III grupie podatkowej - limity wyniosą 18 060 zł od jednej osoby oraz 54 180 zł od wielu osób.

Senat odrzucił ustawę w wersji przyjętej przez Sejm głównie ze względu na wprowadzenie tzw. podatku od zrzutek. Nie wiadomo, kiedy los senackiego weta mieliby rozstrzygnąć posłowie.