Obietnica PiS budzi wątpliwości. "Nikt przy zdrowych zmysłach koncesji nie będzie wypowiadał"

Prezes PiS Jarosław Kaczyński w niedzielę zapowiedział zniesienie "w najkrótszym możliwie okresie" opłat dla samochodów osobowych za korzystanie z autostrad zarządzanych przez państwo, a w 2024 roku za autostrady prywatne lub zarządzane przez takie firmy. - Jeżeli chodzi o sytuację, gdzie autostrady są prywatne albo przynajmniej są w dzierżawie, (...) tam obiecujemy, że w ciągu kolejnego roku to załatwimy - mówił Kaczyński.

Czy to dobry pomysł? - Z punktu widzenia kierowcy na pewno tak, z punktu widzenia podatnika szczerze wątpię - powiedział jeden z kierowców. Zdaniem innego to "bardzo dobry" pomysł. - W Niemczech się nie płaci, przynajmniej jeśli chodzi o małe auta. Tych pieniędzy w końcu kiedyś braknie, jeśli będą tak rozrzucać - dodał. - Z Lubuskiego do Warszawy przez Poznań, Konin to trzeba płacić słono - zwrócił uwagę kolejny kierowca.

Wątpliwości, czy uda się zrealizować tę obietnicę PiS ma Jan Jakiel, ekspert do spraw transportu, ze Stowarzyszenia Integracji Stołecznej Komunikacji (SISKOM). - Wydaję mi się, że (to jest) niemożliwe. Mamy ogromne problemy z utrzymaniem istniejącej infrastruktury, to są przede wszystkim koszty związane z remontami, przebudowami i eksploatacją istniejącej sieci - powiedział Jakiel.

Zwolnienie z opłat ciężarówek czy autobusów doprowadziłoby do konfliktu z Komisją Europejską. Zgodnie z zapowiedzią PiS w grę wchodzą tylko samochody osobowe. - To jest absolutnie wbrew temu, co jest na Zachodzie, ale Zachód może być niedobry, ale też wbrew temu, co mówi rząd, że: "kolej to jest najbardziej ekologiczny, najbardziej bezpieczny i najlepszy środek transportu" - zwrócił uwagę Adrian Furgalski, prezes zarządu Zespołu Doradców Gospodarczych TOR.

I wbrew temu co jeszcze w grudniu 2021 roku mówił minister infrastruktury Andrzej Adamczyk. - Nie stać nas na to, aby utrzymywać stale i bez końca stan, kiedy nie pobieramy opłat na autostradach. Na pewno nie stanie się to w roku przyszłym, czy za dwa lata, ale sukcesywnie system poboru opłat będzie obejmował kolejne odcinki autostrad. Środki finansowe pozyskane w ten sposób wpłyną do Krajowego Funduszu Drogowego i posłużą kolejnym inwestycjom - mówił minister Adamczyk.

Wpływy z e-TOLL miały pomóc w budowie kolejnych dróg. - Na pewno państwo nie da zrobić krzywdy drogom (...), my po prostu będziemy się bardziej zadłużać - ocenił Furgalski.

Opłaty są teraz pobierane tylko na dwóch odcinkach państwowych autostrad. Chodzi o odcinki będące w zarządzie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad: A2 Konin - Stryków (około 99 km) oraz A4 Wrocław - Sośnica (około 162 km).

Ich zniesienie mogłoby oznaczać konieczność dopłaty około 250 mln zł rocznie. - Dodatkowe środki, to jest kilkaset milionów złotych, będą skierowane z funduszu drogowego (...), ten fundusz będzie zasilony odpowiednimi finansami, aby poradzić sobie z bieżącym utrzymaniem tych autostrad - wyjaśnił rzecznik rządu Piotr Mueller.

Do tego dochodzą jednak jeszcze gigantyczne dopłaty z państwowej kasy dla koncesjonariuszy. Na terenie Polski są trzy odcinki koncesyjne: A1 Rusocin - Nowa Wieś (około 152 km), A2 Konin - Świecko (około 255 km, z czego odcinek obwodnicy Poznania o długości około 17 km jest bezpłatny) oraz A4 Katowice - Kraków (około 60 km), na których opłaty pobierają zarządzający autostradą koncesjonariusze.

- W dłuższej perspektywie to oznacza przejęcie kosztów przez podatników, czyli przez nas wszystkich - wskazał Jan Jakiel. Nie wiadomo, o jaką dokładnie kwotę chodzi. - Trudno szacować precyzyjnie o jakich kosztach mówimy. Jeżeli chodzi o koncesje jest to tajemnica handlowa - wskazał ekspert do spraw transportu.

Według niektórych szacunków to mogłoby oznaczać uszczuplenie dochodów Krajowego Funduszu Drogowego o miliardy złotych rocznie. - Gdybyśmy dzisiaj chcieli zerwać ustawami koncesje, to pewnie jest możliwe, tylko nie ma powodu, więc czeka nas w konsekwencji pewnie jakiś sąd międzynarodowy i kilkadziesiąt miliardów złotych potężnych odszkodowań, więc na pewno nikt przy zdrowych zmysłach tych koncesji nie będzie wypowiadał - powiedział Adrian Furgalski. Tu niezbędny będzie dialog.

Spółka Stalexport Autostrada Małopolska, która jest koncesjonariuszem autostrady A4 na odcinku Katowice - Kraków, w odpowiedzi przesłanej TVN24 wskazała, że propozycja ma wymiar polityczny i jako taka nie była jeszcze przedmiotem rozmów.

"Zamiar zniesienia opłat za przejazd autostradami, w tym za przejazd odcinkami koncesyjnymi, do których należy autostrada A4 między Katowicami i Krakowem, ma na tę chwilę wymiar deklaracji politycznej. Jako taki nie był przedmiotem rozmów pomiędzy koncesjonariuszem i odpowiednimi instytucjami państwa" - przekazał Rafał Czechowski, rzecznik prasowy SAM SA.

"Podstawą do zaprezentowania stanowiska wobec inicjatywy zniesienia opłat na A4 Katowice-Kraków byłby dla spółki Stalexport Autostrada Małopolska SA przedstawiony przez Ministerstwo Infrastruktury konkretny projekt takiego rozwiązania, uwzględniający wszystkie aspekty funkcjonowania koncesji do chwili jej wygaśnięcia w 2027 roku" - dodał przedstawiciel spółki Stalexport Autostrada Małopolska.

W lipcu 2022 roku minister Adamczyk zapowiadał, że koncesja na odcinek autostrady A4 między Katowicami a Krakowem nie zostanie przedłużona. Umowa ze spółką Stalexport Autostrada Małopolska wygasa w marcu 2027 roku.