Rodzaje pomocy dla przedsiębiorców poszkodowanych w powodzi

W sobotę, 5 października, weszły w życie przepisy dotyczące pomocy dla powodzian. Chodzi o nowelizację ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw. W przepisach uwzględniono między innymi pakiet rozwiązań dla przedsiębiorców.

Jedna z form pomocy dla przedsiębiorców, którzy ponieśli straty na skutek tegorocznej powodzi to tzw. świadczenie interwencyjne. Jego celem jest wsparcie w dalszym prowadzeniu działalności. Występuje ona w dwóch rodzajach:

- 16 tysięcy złotych wsparcia na każdą osobę zgłoszoną do ubezpieczenia w ZUS lub

- 75 proc. średniomiesięcznego przychodu za rok poprzedni.

Jak czytamy na rządowym portalu biznes.gov.p, na początek wystarczy, że przedsiębiorca złoży oświadczenie, iż poniósł straty w wyniku powodzi. Kolejno otrzyma wsparcie finansowe. Jednak w ciągu 5 miesięcy od złożenia wniosku będzie zobowiązany przedstawić ZUS opinię rzeczoznawcy o poniesionych szkodach. Wartość uzyskanej pomocy to maksymalnie 1 mln zł. Przedsiębiorca, który otrzyma to świadczenie, będzie zobowiązany do prowadzenia firmy przez 6 miesięcy od dnia otrzymania wsparcia.

Pomocą mogą być objęte zarówno osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, w tym wspólnicy spółek cywilnych, jak i osoby prawne i jednostki organizacyjne niebędące osobą prawną, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną.

Wniosek o świadczenie interwencyjne można złożyć od 5 października 2024 r. do 16 marca 2025 r. w formie elektronicznej na swoim profilu na PUE/eZUS jako pismo ogólne POG, w formie papierowej w każdej placówce ZUS lub w punkcie mobilnym albo przesłać go pocztą.

Do wniosku należy dołączyć informacje lub oświadczenia dotyczące:

- preferowanego sposobu wyliczenia wysokości świadczenia interwencyjnego, - wysokości średniomiesięcznego przychodu uzyskanego z prowadzenia działalności gospodarczej w 2023 roku, - ubezpieczenia przedsiębiorstwa od następstw klęsk żywiołowych (umowa zawarta przed wystąpieniem powodzi), - wysokości wnioskowanej kwoty, - faktycznego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, - numeru rachunku bankowego.

Jak wyjaśnia Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jeśli przed wystąpieniem powodzi przedsiębiorca nie zawarł umowy ubezpieczenia przedsiębiorstwa, świadczenie interwencyjne zostanie przyznane mu w kwocie 75 proc. przysługującej wysokości.

Inną formą pomocy dla firm borykających się ze skutkami zalania, jest możliwość wydłużenia terminów do złożenia deklaracji i innych informacji podatkowych oraz do płatności podatków. Dotyczy to podatku VAT, podatków dochodowych PIT i CIT, a także podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) oraz podatku od spadków i darowizn.

Ponadto przedsiębiorcy, którzy mają problem ze spłatą swoich pozostałych zobowiązań podatkowych, mogą wnioskować o ich umorzenie, odroczenie lub rozłożenie na raty, w trybie przewidzianym w ordynacji podatkowej.

Urząd może je rozpatrzyć pozytywnie, uwzględniając ważny interes podatnika lub interes publiczny, przy czym zgodnie z interpretacją Naczelnego Sądu Administracyjnego do wyroku z 22 kwietnia 1999 r. (sygn. SA/850/98):

- ważny interes podatnika to sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych, losowych przypadków, podatnik nie jest w stanie zaległości podatkowych uregulować. Będzie to utrata możliwości zarobkowania, utrata losowa majątku, - interes publiczny to sytuacja, gdy zapłata zaległości podatkowej spowoduje konieczność sięgania przez podatnika do środków pomocy państwa, gdyż nie będzie w stanie zaspakajać swoich potrzeb materialnych.

Wniosek można złożyć na trzy sposoby: osobiście w urzędzie skarbowym, listownie bądź elektronicznie:

1. Złóż wniosek o umorzenie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległości podatkowych, odsetek lub opłaty prolongacyjnej.

- do wniosku dołącz wszelkie dokumenty, które uzasadniają twoją prośbę - wykaż ważny interes swój lub interes publiczny. To może być między innymi: ​​​oświadczenie o sytuacji finansowej, rodzinnej i majątkowej; informacje o twojej bieżącej sytuacji finansowej (dane z okresowego bilansu, rachunku zysków i strat).

- wniosek o umorzenie złóż najwcześniej dzień po terminie płatności podatku. Nie rób tego wcześniej, gdyż umorzenie dotyczy tylko zaległości podatkowych. Z kolei wniosek o odroczenie terminu zapłaty podatku, bądź o rozłożenie na raty, złóż przed upływem wymagalnego terminu.

2. Urząd sprawdzi formalnie i merytorycznie twój wniosek.

- jeśli twój wniosek jest niepełny lub zawiera błędy formalne, urząd wezwie ciebie do uzupełnienia informacji. Masz na to 7 dni od daty otrzymania wezwania. 

3. Dostaniesz decyzję o umorzeniu zaległej spłaty lub odmowę jej umorzenia.

- jeśli twój wniosek spełnia wymogi, urząd może uznać twoją prośbę dotyczącą umorzenia spłaty. Urząd wydaje decyzję na podstawie twojego wniosku lub z urzędu.

- decyzja o umorzeniu zaległości podatkowej jest uznaniowa - to urząd decyduje, czy przyzna ci zwolnienie z obowiązku zapłaty zaległego podatku. Nawet jeśli złożysz wniosek i spełnisz wszystkie wymagania, które uprawniają cię do umorzenia zaległości podatkowej, nie ma gwarancji, że taka ulga zostanie ci przyznana. Każda decyzja jest rozpatrywana indywidualnie.

Jak czytamy na rządowej stronie biznes.gov.pl, przedsiębiorcy używający kas fiskalnych poszkodowani w powodzi, mają wydłużone terminy dla zgłoszeń do naczelnika urzędu skarbowego i dla innych obowiązkowych czynności.

Przedłużenie dotyczy terminów:

- upływających w okresie od 17 września 2024 roku do 31 października 2024 roku – te terminy są przedłużone do 30 dni od dnia zdarzenia, - które upłynęły w okresie od 16 września 2024 roku do 28 września 2024 roku – czynności, które miały być wykonane w tych terminach, mogą być wykonane do 28 października 2024, - które rozpoczęły się przed 28 września 2024 roku i nie upłynęły przed tym dniem – te terminy są przedłużone do 28 października 2024 roku.

Przedłużenie dotyczy kas tradycyjnych (kasy z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii i kasy online) oraz kas wirtualnych (kasy w formie oprogramowania).

Poza bezpośrednią pomocą dla firm, które ucierpiały w starciu z powodzią, przewidziano także wsparcie dla przedsiębiorców, którzy wspierają osoby poszkodowane w tym kataklizmie. Wprowadzono czasową obniżkę stawki VAT dla darowizn towarów i nieodpłatnego świadczenia usług potrzebnych do usuwania skutków kataklizmu.

Obniżona stawka VAT 0 procent dotyczy darowizn na rzecz osób fizycznych, podmiotów prowadzących działalność edukacyjną, kulturalną, w zakresie ochrony zdrowia, opieki społecznej, opieki nad dziećmi, młodzieżą oraz osobami w podeszłym wieku, w zakresie zbiorowego zakwaterowania uczniów i studentów, a także jednostki organizacyjne pomocy społecznej oraz inne podmioty prowadzące działalność w obszarze pomocy społecznej,

- materiałów budowlanych na rzecz poszkodowanych w powodzi – dokonanych w okresie od 24 września 2024 roku do 31 marca 2025 roku, - towarów i usług na cele związane z pomocą poszkodowanym wskutek intensywnych opadów atmosferycznych lub powodzi we wrześniu 2024 – dokonanych w okresie od 12 września 2024 roku do 31 grudnia 2024 roku.

Aby skorzystać z VAT-u 0 procent w przypadku darowizny materiałów i usług innych niż materiały budowlane, należy wsparcie to zrealizować za pośrednictwem podmiotów organizujących pomoc i dystrybucję świadczeń w tego rodzaju sytuacjach, tj. organizacji pożytku publicznego, jednostki samorządu terytorialnego, podmiotu leczniczego, Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych.