Czym jest impeachment? To procedura przewidziana przez konstytucję Stanów Zjednoczonych. Konstytucja pozwala Kongresowi na usunięcie prezydenta przed upływem jego kadencji, jeżeli większość jego członków zdecyduje, że dopuścił się on zdrady, przekupstwa lub innej poważnej zbrodni oraz przestępstw.
Czym jest impeachment
Do tej pory tylko dwóch prezydentów Stanów Zjednoczonych zostało poddanych procedurze impeachmentu, czyli postawionych przed sądem Kongresu: Andrew Johnson (1865-1869) i Bill Clinton (1993-2001). Richardowi Nixsonowi impeachment groził, ale odszedł on z urzędu, by go uniknąć.
Zarówno Johnson jak i Clinton zostali w toku impeachmentu uniewinnieni przez Senat i sprawowali urząd prezydenta do końca kadencji.
Poważna zbrodnia lub przestępstwo opisane w konstytucyjnej formule upoważniającej do odwołania prezydenta oznacza - jak wyjaśnia "New York Times" - ogólnie pojęte nadużycie władzy i nie musi być tożsame z przepisami Kodeksu karnego. Co jednak równie istotne - zaznacza "NYT" - konstytucja nie definiuje, nie wylicza zbioru zasad, których złamać nie wolno, dlatego impeachment wydaje się być bardziej kwestią politycznej woli niż wypełnienia litery prawa.
Procedura. Kolejne etapy
Droga do rozpoczęcia procedury impeachmentu wymaga spełnienia przez kongresmenów kilku wymagań.
Przede wszystkim - jak ogłosiła to Nancy Pelosi - rozpoczyna się obecnie formalne dochodzenie w sprawie impeachmentu.
1. Sześć różnych komisji Izby Reprezentantów ma za zadanie sprawdzenie działań prezydenta i przedstawienie najwłaściwszych, najmocniejszych ich zdaniem argumentów przemawiających za impeachmentem.
2. Podsumowanie tych prac trafia do komisji sprawiedliwości Izby Reprezentantów i ta właśnie komisja określa, które paragrafy z procedury impeachmentu zastosuje wobec prezydenta.
Jeżeli uzna, że żaden z nich nie jest wystarczająco poważny - procedura się zakończy. Jeżeli jej członkowie stwierdzą, że dowody przeciwko prezydentowi są wystarczające:
3. Komisja przedstawia je całej Izbie Reprezentantów i następuje głosowanie.
Jeżeli którykolwiek z paragrafów (zarzutów) wobec prezydenta uzyska większość w głosowaniu całej Izby, oznacza to, że opowiedziała się ona za impeachmentem - usunięciem prezydenta z urzędu.
4. Na tym etapie procedura impeachmentu zostaje przeniesiona do Senatu - wyższej izby amerykańskiego Kongresu.
5. Odbywa się proces, a prezydent zostaje postawiony przed sądem Kongresu.
Oskarżycielem staje się grupa deputowanych z Izby Reprezentantów zwanych menedżerami.
Prezydent dostaje swoją ekipę obrońców.
Stuosobowy Senat (gdzie większość obecnie mają republikanie) pełni w takiej sytuacji rolę ławy przysięgłych.
Rolę sędziego przyjmuje prezes Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych.
Przepisy dotyczące impeachmentu zakładają, że strony w procesie przedstawiają swoje racje.
6. Po zakończeniu postępowania, dochodzi do głosowania.
Do odsunięcia prezydenta od władzy potrzebne są dwie trzecie głosów senatorów obecnych na sali (niekoniecznie 67 ze 100).
Jeżeli te proporcje nie zostaną osiągnięte, prezydent pozostaje w Białym Domu.
Jeżeli Senat (ława przysięgłych) zagłosuje za impeachmentem (dwie trzecie lub większa liczba senatorów obecnych na sali) - prezydent zostaje usunięty.
Od tej decyzji nie przysługuje apelacja.
Władzę w Stanach Zjednoczonych przejmuje wtedy wiceprezydent.
Autor: adso,rzw / Źródło: New York Times, PAP