Raport: Polska państwem z najgorszym stanem środowiska w całej Unii Europejskiej

Ranking Fundacji Schumana i Fundacji Adenauera "Europa przeciw katastrofie klimatycznej" został opracowany przez ekspertów Polityki Insight. Kraje Unii Europejskiej w rankingu zielonych państw otrzymały średnio 47 punktów na 100 możliwych.

Czym jest zielone państwo? To taki kraj, który stawia troskę o środowisko i klimat wysoko w hierarchii priorytetów i wspiera to stosowną legislacją i wydatkami budżetowymi.

Z raportu wynika, że Malta - najmniejsze państwo Unii Europejskiej - to lider zestawienia (59,4 pkt na 100 możliwych). Kraj ten swój wynik osiągnął przede wszystkim dzięki wysiłkom przedsiębiorców i obywateli na rzecz ochrony środowiska. Przejawiają oni znacząco wyższą aktywność niż samo państwo. Właściciele firm wydają na inwestycje w technologie wspierające klimat ponad 12 razy więcej niż przeciętny przedsiębiorca z Unii Europejskiej.

Ta niewielka wyspa znalazła się w gronie 10 najlepszych państw pod względem niskiego poziomu zanieczyszczeń klimatu, otrzymując ponad 90 pkt na 100 możliwych. Malta, jako kraj o ciepłym klimacie, wysoko rozwiniętej gospodarce (odchodzącej od przemysłu w stronę usług finansowych i turystycznych) i rozwiniętej ofercie usług publicznych, zapewnia swoim obywatelom wysoką jakość życia.

Na drugim miejscu rankingu znalazła się Francja z wynikiem 57,4 pkt. Osiągnęła ona wysokie noty w takich kategoriach jak czystość klimatu, jakość ekosystemu oraz jakość życia wynikająca z warunków środowiskowych. Warto zaznaczyć, że Francja, jako jedno z dziewięciu państw UE, zaadaptowała krajową strategię klimatyczną. Nie oszczędza też na wydatkach na rzecz klimatu - w latach 2018-2022 wydała na fundusz przeciwdziałania katastrofie klimatycznej średnio niemal 104 euro rocznie na obywatela, w czym wyprzedziły ją jedynie Niemcy (159 euro). Francja wyróżnia się także niską emisją CO2, co zawdzięcza oparciu gospodarki o energetykę jądrową (po USA i Chinach jest trzecim globalnym konsumentem energii jądrowej). Podium zamyka Szwecja z wynikiem 55,7 pkt. Zarówno sytuacja środowiskowa kraju, jak i wysiłki państwa, zostały ocenione wysoko. Szwecja swoją pozycję zawdzięcza między innymi przyjęciu strategii walki z katastrofą klimatyczną, najwyższemu udziałowi Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) w miksie energetycznym (57 proc.) oraz przynależności do pięciu najhojniejszych fundatorów funduszu klimatycznego (77 euro na osobę). Jednak chociaż Szwedzi mogą cieszyć się czystym powietrzem i wysokim odsetkiem naturalnej roślinności, to tendencja nie zapowiada się dobrze - Szwecja ma wysoką skalę utraty terenów naturalnych.

Najgorzej w rankingu zielonych państw Unii Europejskiej wypadła Polska, z wynikiem 34 na 100 pkt. Szczególnie źle przedstawiają się wysiłki państwa na rzecz klimatu - w tej kategorii Polska otrzymała zaledwie 20 pkt. (średnia wyniosła 38 pkt.). To najgorszy wynik w całej UE.

Słabą notę otrzymały polityki publiczne, co niestety nie dziwi, biorąc pod uwagę, że nasz kraj nie przyjął krajowej strategii przeciwdziałania zmianom klimatycznym, niewiele wnosi do wspólnego globalnego funduszu utworzonego w tym celu (zaledwie 1,21 euro na mieszkańca rocznie). Również w kwestii miksu energetycznego wypada poniżej średniej - OZE odpowiadają w Polsce za raptem 16 proc. wytwarzanej energii. Niestety również polscy przedsiębiorcy nie przykładają się do ochrony klimatu (drugi najgorszy wynik w zestawieniu). Mimo 26-procentowego przyrostu produkcji przemysłowej od 2015 roku, firmy nie kompensują tego inwestycjami w zieloną energię - na ten cel wydają niespełna 8,5 euro na osobę. To wynik sześciokrotnie gorszy od unijnej średniej. Poniżej przeciętnej wypada ocena polskiej sytuacji środowiskowej (48 pkt. przy średniej dla UE na poziomie 57 pkt.). Całkiem niezła jest jakość naszego ekosystemu (50 pkt. wobec 46 pkt. unijnej średniej), za co odpowiada przeciętne zużycie zasobów naturalnych w tonach per capita i najniższy w Europie odsetek zagrożonych gatunków fauny i flory (to jedyny miernik, w jakim Polska jest najlepsza).

Jednak nasz kraj jednoznacznie źle wypada w kategorii jakości życia - znajduje się w trójce krajów o najwyższej śmiertelności wywołanej zanieczyszczeniami powietrza - na milion mieszkańców umierają z tego powodu niemal 724 osoby rocznie. Polska ponadprzeciętnie szybko traci tereny pokryte naturalną roślinnością (za Bułgarią, Grecją i Cyprem), a jakość wody w kąpieliskach rekreacyjnych jest bardzo zła - tylko 26 proc. z nich ma wodę wysokiej jakości (to wynik trzykrotnie gorszy od średniej).