Termometry i higrometry. Rodzaje, sposób działania, odczytywanie wskazań

Źródło:
TVN Meteo
"Termometr wskazał 48,4 stopnia Celsjusza"
"Termometr wskazał 48,4 stopnia Celsjusza"TVN24
wideo 2/4
"Termometr wskazał 48,4 stopnia Celsjusza"TVN24

Termometr i higrometr to przyrządy wykorzystywane do określania czynników meteorologicznych. Pierwszy z nich służy do pomiaru temperatury, drugi – wilgotności. Warto wiedzieć, w jaki sposób działa każdy z tych przyrządów.

Zgodnie z zasadą działania, termometry dzielą się m.in. na: cieczowe, bimetalowe, gazowe, parowe, radiacyjne, elektryczne i rezystancyjne.Ze względu na przeznaczenie termometry podzielić można na: meteorologiczne, zaokienne, pokojowe, laboratoryjne i lekarskie.Higrometr, czyli wilgotnościomierz, to przyrząd służący do wyznaczania wilgotności gazów, w szczególności powietrza.

Jak działa termometr?

Termometr wykorzystywany jest do pośredniego pomiaru temperatury. Wskazywana przez przyrząd wartość zależy od zmian właściwości ciała termometrycznego. Wpływ na te wahnięcia ma temperatura. Dla przykładu, zawarta w termometrze cieczowym rtęć, która znajduje się kapilarze, rozszerza się pod wpływem wysokiej temperatury. Dzięki temu możliwy jest odczyt wartości temperatury na skali znajdującej się obok kapilary. 

Dostępne termometry można podzielić przyjmując za kryterium zasadę działania lub przeznaczenie. W przypadku pierwszego rozróżnienia należy wskazać przyrządy:

cieczowe – wykorzystują rozszerzalność cieplną cieczy: – rtęciowe – do temperatur od -38 do +356 st. Celsjusza, – alkoholowe – od -70 do +120 st. Celsjusza, – bimetaliczne – bazują na różnicach w rozszerzalności dwóch metali, – gazowe – mierzy się objętość przy stałym ciśnieniu lub ciśnienie przy stałej objętości, – parowe – opierają się na zależności ciśnienia nasyconej pary od temperatury, – radiacyjne – pomiar promieniowania emitowanego przez ciała, – elektryczne – wykorzystują wpływ temperatury na właściwości elektryczne materiałów używanych do budowy czujników,  – magnetyczne (paramagnetyczne) – do pomiaru o wartościach mniejszych od 1 kelwina, – rezystancyjne – wykorzystują zależność rezystancji (oporu) metali i półprzewodników od temperatury. W tego typu termometrach mogą być użyte takie materiały, jak: platyna, brąz, półprzewodniki, specjalne stopy (termistory – rezystory półprzewodnikowe), – termometry wykorzystujące różnicę potencjałów na stykach różnych materiałów wraz z temperaturą: termometr termoelektryczny i półprzewodnikowy.

Jeśli natomiast klasyfikacja opiera się na przeznaczeniu, wyróżnia się termometry: – meteorologiczne – maksymalny o zakresie od -35 do +50 st. Celsjusza i minimalny o zakresie od -50 do +35 st. Celsjusza,  – zaokienne – od -50 do +50 st. Celsjusza, – pokojowe – od 0 do 40 st. Celsjusza, – laboratoryjne  – od 0 do 150 st. Celsjusza, – lekarskie – zakres od 35 do 42 st. Celsjusza.

Kiedy powstał pierwszy termometr?

Za czas wynalezienia pierwszego termometru uznawany jest rok 210 p.n.e., a za jego twórcę Filon z Bizancjum – grecki pisarz, mechanik i wynalazca. Przyrząd ten znacznie odbiegał zarówno wyglądem, jak funkcjonalnością od znanych dziś termometrów. Pierwszym zatwierdzonym jako precyzyjny aparat do pomiaru temperatury jest wynaleziony w XVII wieku termometr stworzony przez Gabriela Fahrenheita. 

Co to jest higrometr?

Higrometr określany jest jako wilgotnościomierz. W obrębie tego typu przyrządów wyróżnia się m.in. psychometry. Są to przyrządy oparte na pomiarze z wykorzystaniem suchego i wilgotnego termometru. We współczesnych wilgotnościomierzach wykorzystuje się pomiar elektroniczny. Wykorzystywane rozwiązania pozwalają na określenie zawartości wody w powietrzu, temperatury, ciśnienia, itp.

Jak działa psychrometr?

Specjalną grupą higrometrów są psychrometry (gr. psychros - zimny, chłodny). Stosuje się w nim dwa termometry, z których jeden jest suchy, a drugi mokry (pojemniczek rtęciowy wilgotnego termometru otoczony jest batystem, którego koniec znajduje się w wodzie). Zachodzi wówczas zjawisko hamowania parowania przez wilgotne powietrze oraz przyspieszenia procesu parowania przez suche cząstki gazu.  Wilgotny przyrząd wskazuje temperaturę niższą od suchego odpowiednika. Wyjątek stanowi całkowite nasycenie otoczenia parą wodną. Dzięki psychrometrycznej różnicy można obliczyć względną wilgotność, wykorzystując odpowiednie tablice psychrometryczne.

Wilgotnościomierz powietrza – historia powstania

Pierwsze pomiary poziomu wilgotności odbywały się już XV i XVI wieku. Pomiary te dotyczyły określenia stężenia gęstniejącej pary wodnej w powietrzu. Za twórcę pierwszego higrometru uznawany jest Leonardo da Vinci, który w 1500 roku zbudował przyrząd składający się z kuli wełnianej zawieszonej na wadze, która zmieniała swój ciężar pod wpływem wchłoniętej wilgoci. Późniejsze badania wyodrębniły wiele różnych materiałów reagujących na zmianę wilgotności, w tym nieorganiczne (np. minerały) i organiczne (np. włosy, rośliny). 

Jak wyglądają współczesne higrometry?

Współczesne higrometry to przyrządy elektroniczne, które wskazują także wartości innych czynników atmosferycznych. Popularne są przenośne stacje meteo, dzięki którym można odczytać temperaturę, wilgotność względną itp. Urządzenia elektroniczne bazują na zmianie pojemności w czujniku sondy pomiarowej. Do termohigrometrów dołączone jest świadectwo wzorcowania, stanowiące potwierdzenie poprawności wskazywanych wartości. Certyfikat kalibracji wydaje laboratorium pomiarowe, które określa, czy dokładność urządzenia odpowiada specyfikacji producenta.

Wilgotnościomierz pokojowy – czy warto kupić?

Optymalna wilgotność w konkretnym pomieszczeniu powinna oscylować w granicach od 40 do 60 proc. Obecne na rynku przyrządy różnią się pod względem rodzaju wskazywanych parametrów. Kupując wielofunkcyjne urządzenie, nie trzeba inwestować w dodatkowy termometr, barometr itp. Wilgotnościomierz jest niezwykle przydatnym przyrządem, gdyż zbyt niska lub nadmierna zawartość pary wodnej w pomieszczeniach źle wpływa na ogólny stan zdrowia. Najczęstsze objawy gorszego samopoczucia, które wywołane jest zbyt wysoką wilgotnością powietrza, to: kaszel, ból głowy, łzawienie itp. Zbyt niska wilgotność natomiast może powodować wysuszanie się śluzówki nosa, oczu i gardła, co z kolei może prowadzić do różnych infekcji. 

Zakup wilgotnościomierza jest szczególnie wskazany dla osób mających małe dzieci. Są one bowiem szczególnie wrażliwe na niekorzystne warunki panujące w domu. Przed zakupem konkretnego modelu należy jednak upewnić się, czy ma on świadectwo wzorcowania.

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN Meteo

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne. Kolejne dni przyniosą nam powrót upałów, a w niektórych regionach gorąco będzie przez kilka dni. Sprawdź, gdzie należy uważać na wysoką temperaturę.

IMGW ostrzega. Znów będzie ponad 30 stopni

IMGW ostrzega. Znów będzie ponad 30 stopni

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogodę w Polsce kształtuje wyż Igor, który sprawia, że napływa do nas gorące, zwrotnikowe powietrze znad Afryki. W najbliższych dniach w wielu regionach będzie pogodnie. Aura zacznie się jednak psuć w czwartek.

Jak długo zostanie z nami słoneczna aura? Pogoda na 5 dni

Jak długo zostanie z nami słoneczna aura? Pogoda na 5 dni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Chmura ważek opadła na plażę w amerykańskim stanie Rhode Island. Owady krążyły dookoła plażowiczów, zmuszając ich do ucieczki. Chociaż spotkanie ze stawonogami mogło być nieprzyjemne, nie stanowiło zagrożenia.

Czarna chmura opadła na plażę. Ludzie uciekali w popłochu

Czarna chmura opadła na plażę. Ludzie uciekali w popłochu

Źródło:
Reuters, USA Today

Kaszalot zderzył się ze statkiem w Cieśninie Gibraltarskiej. Waleń był wcześniej obserwowany przez naukowców w tym samym miejscu - nadali mu oni imię Julio. Badacze apelują do żeglarzy o ostrożność i obserwowanie morskiej fauny podczas rejsów.

Kaszalot zginął po kolizji ze statkiem

Kaszalot zginął po kolizji ze statkiem

Źródło:
BBC, CIRCE

Ogień szaleje na greckiej wyspie Eubea. Od poniedziałku trwa walka z żywiołem, a mieszkańcy kilku miejscowości otrzymali nakaz ewakuacji. Według strażaków to jeden z najniebezpieczniejszych pożarów tego lata w Grecji.

Walczą z jednym z najgroźniejszych pożarów lata

Walczą z jednym z najgroźniejszych pożarów lata

Źródło:
Reuters, eKathimerini

Co najmniej 41 osób zginęło na skutek serii osuwisk, jaka zeszła w południowo-zachodnich Indiach. Region został nawiedzony przez ulewne opady deszczu. Trwa akcja ratunkowa, a służby obawiają się, że pod zwałami błota uwięzione zostały setki ludzi.

Fala błota pogrzebała wioski. Ciała znajdowane są co kilka minut

Fala błota pogrzebała wioski. Ciała znajdowane są co kilka minut

Źródło:
Reuters, PAP, onmanorama.com

W nocy z wtorku na środę na polskim niebie po raz kolejny mogą się pojawić zorze. Prognozy pogody kosmicznej wskazują na wystąpienie burzy magnetycznej, która może wywołać świetlny spektakl.

"Tańczące światła" mogą zalśnić na naszym niebie. Kiedy się ich spodziewać

"Tańczące światła" mogą zalśnić na naszym niebie. Kiedy się ich spodziewać

Źródło:
PAP, CBK PAN, "Z głową w gwiazdach"

Pogoda na dziś. Wtorek 30.07 przyniesie słoneczną aurę. Miejscami powieje silniejszy wiatr, który w porywach może rozpędzać się do 50 kilometrów na godzinę.

Pogoda na dziś - wtorek, 30.07. Dużo słońca, chwilami mocniej powieje

Pogoda na dziś - wtorek, 30.07. Dużo słońca, chwilami mocniej powieje

Źródło:
tvnmeteo.pl

Silna nawałnica przetoczyła się w niedzielę przez Mazury i Warmię. Była porównywalna z tak zwanym białym szkwałem, który przeszedł przez mazurskie jeziora w 2007 roku. Na jeziorze Niegocin zginęły co najmniej dwie osoby. Trwają poszukiwania zaginionego mężczyzny, który pływał z jedną z ofiar na łodzi.

Dwie osoby utonęły na Mazurach. Trwają poszukiwania zaginionego mężczyzny     

Dwie osoby utonęły na Mazurach. Trwają poszukiwania zaginionego mężczyzny     

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, IMGW, tvnmeteo.pl, TVN24

Gwałtowna powódź, która była następstwem burz i ulewnych opadów deszczu, nawiedziła park rozrywki Dolly Parton o nazwie Dollywood. Pod wodą znalazło się wiele aut. Jedna osoba została ranna.

Dollywood pod wodą. Jedna osoba została ranna

Dollywood pod wodą. Jedna osoba została ranna

Źródło:
Reuters, CNN

Przyczyną zatrucia prawie 30 osób kąpiących się w ostatnim czasie nad jeziorem Zagłębocze (Lubelskie) były noworowirusy, wywołujące tak zwaną jelitówkę - poinformował w poniedziałek sanepid. Zaapelował jednocześnie o przestrzeganie zasad higieny osobistej.

Kąpali się w jeziorze, prawie 30 osób się zatruło. Sanepid o przyczynie

Kąpali się w jeziorze, prawie 30 osób się zatruło. Sanepid o przyczynie

Źródło:
PAP

Japońska agencja meteorologiczna wydała w poniedziałek dla 38 prefektur ostrzeżenie przed zagrażającą życiu falą upałów. Tego dnia w południe na wielu obszarach na wschodzie Honsiu - głównej wyspy Japonii - odnotowano temperatury sięgające 40 stopni Celsjusza.

Ponad 40 stopni. Wydano ostrzeżenia przed udarem cieplnym

Ponad 40 stopni. Wydano ostrzeżenia przed udarem cieplnym

Źródło:
PAP, 3.nhk.or.jp

Trasa europejska E45 w rejonie miejscowości Lilla Edet w Szwecji została zablokowana przez osuwisko i ulewy. Konieczna była ewakuacja mieszkańców pobliskich domów. E45 to jedna z najdłuższych tras Europy, łącząca Norwegię z Sycylią.

Powódź i zalane auta na jednej z najdłuższych tras Europy

Powódź i zalane auta na jednej z najdłuższych tras Europy

Źródło:
PAP, tidningensyre.se

Poniedziałek upływa pod znakiem wietrznej aury na Warmii i Mazurach. Najsilniejsze porywy - o prędkości 79 kilometrów na godzinę - zanotowano w Mikołajkach. Mimo apeli ratowników niektórzy żeglarze wypłynęli na jeziora. Na Bełdanach wywróciła się łódź, na pokładzie której były dwie osoby dorosłe i dziecko. Nikomu jednak nic się nie stało.

Na Mazurach wciąż wieje. Wywróciła się łódź, na pokładzie było dziecko

Na Mazurach wciąż wieje. Wywróciła się łódź, na pokładzie było dziecko

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Fala upałów po raz kolejny nawiedziła Włochy. 42 stopnie - taka odczuwalna temperatura prognozowana jest dla Rzymu w poniedziałek. To będzie najgorętszy dotąd dzień w tym roku. W stan gotowości postawiono służby medyczne i opiekę socjalną. Wszystko przez antycyklon afrykański Charon, który przynosi wysoką temperaturę.

Najgorętszy dzień w roku, służby medyczne postawione w stan gotowości

Najgorętszy dzień w roku, służby medyczne postawione w stan gotowości

Źródło:
PAP, ilmeteo.it, meteo.it, roma.corriere.it

Trzy osoby zginęły w niedzielnych nawałnicach, którym towarzyszyły silne podmuchy wiatru. W Łodzi na rowerzystkę spadł oderwany konar drzewa, a na mazurskim jeziorze Niegocin utonęły dwie osoby. Strażacy przeprowadzili ponad 3300 interwencji.

Bilans niedzielnych wichur. Trzy ofiary śmiertelne, tysiące interwencji

Bilans niedzielnych wichur. Trzy ofiary śmiertelne, tysiące interwencji

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, Kontakt 24

W ciągu minionej doby wichury nawyrządzały szkód także w krajach bałtyckich. Na Litwie ponad 150 tysięcy odbiorców nie miało w poniedziałek prądu, a niektóre loty zostały odwołane. W Wilnie przewrócone przez wiatr drzewo spadło na przechodnia, zabijając go. Niebezpiecznie było także na Łotwie.

Wichury u naszych sąsiadów. "Poważne zniszczenia", tysiące bez prądu, ofiara śmiertelna

Wichury u naszych sąsiadów. "Poważne zniszczenia", tysiące bez prądu, ofiara śmiertelna

Źródło:
LRT, LSM, tvnmeteo.pl

W Kalifornii trwa walka z pożarem Park, który strawił obszar porównywalny z metropolią Los Angeles. Płomienie wdarły się do jednej z miejscowości, niszcząc domy i pojazdy. Ogień powoduje także pogorszenie jakości powietrza na dużym obszarze.

Tysiące hektarów w płomieniach, gęsty dym spowił niebo

Tysiące hektarów w płomieniach, gęsty dym spowił niebo

Źródło:
PAP, NPR

Kolejny tankowiec zatonął w Zatoce Manilskiej na Filipinach. Jednostka MTKR Jason Bradley poszła na dno w sobotę. Na morzu trwa akcja zabezpieczania wraku, tym trudniejsza, że zaledwie kilka kilometrów dalej straż przybrzeżna stara się zażegnać skutki zatonięcia innego tankowca.

Dwa tankowce zatonęły w tym samym miejscu. Plamy ropy rosną

Dwa tankowce zatonęły w tym samym miejscu. Plamy ropy rosną

Źródło:
Manila Bulletin, tvnmeteo.pl

Temperatura znowu przekroczy 30 stopni, ale nie w całej Polsce. Jaka pogoda czeka nas na końcu lipca i na początku sierpnia? Sprawdź długoterminową prognozę na 16 dni.

Pogoda na 16 dni: nie wszędzie gorący półmetek wakacji

Pogoda na 16 dni: nie wszędzie gorący półmetek wakacji

Źródło:
tvnmeteo.pl

"Lodowcowa powódź" nawiedziła południową Islandię. Na skutek żywiołu zalana została obwodnica łącząca miejscowości Vík í Mýrdal z Kirkjubaejarklaustur. Uszkodzony został też fragment mostu - poinformował w oświadczeniu islandzki urząd meteorologiczny.

"Lodowcowa powódź" na Islandii. Zalana obwodnica, uszkodzony most

"Lodowcowa powódź" na Islandii. Zalana obwodnica, uszkodzony most

Źródło:
Reuters, nyr.ruv.is

Ziemia zapadła się w sobotę na osiedlu apartamentowców w Houston w Teksasie. Żaden z budynków nie został uszkodzony, jednak na wszelki wypadek ewakuowano część mieszkańców.

Wielkie zapadlisko na luksusowym osiedlu apartamentowców

Wielkie zapadlisko na luksusowym osiedlu apartamentowców

Źródło:
CBS News

Śnieżkę zaczęła porastać roślinność, której do tej pory nie można było tam spotkać. To efekt dużego wzrostu średniorocznej temperatury na najwyższym szczycie Karkonoszy. - Pojawiły się pierwsze rośliny drzewiaste. Wcześniej występowały jedynie niskopienne trawy - powiedział kierownik Wysokogórskiego Obserwatorium Meteorologicznego IMGW na Śnieżce Piotr Krzaczkowski.

Wcześniej nie było ich na Śnieżce. Teraz "jest coraz więcej"

Wcześniej nie było ich na Śnieżce. Teraz "jest coraz więcej"

Źródło:
PAP

Susza hydrologiczna opanowała część Polski. Szczególnie trudna sytuacja panuje w regionach o zwartej zabudowie, gdzie wybetonowane ulice i place utrudniają zatrzymywanie wody. Wiele gmin apeluje o rozsądne korzystanie z zasobów wodnych.

Woda na wagę złota. Apele do mieszkańców

Woda na wagę złota. Apele do mieszkańców

Źródło:
TVN24, IMGW

Rekordowa fala ulewnych deszczy nawiedziła północno-wschodnie regiony Japonii, powodując powodzie i osuwiska ziemi. Japońskie władze poinformowały o co najmniej dwóch ofiarach śmiertelnych.

Woda porwała radiowóz. Nie żyje policjant

Woda porwała radiowóz. Nie żyje policjant

Źródło:
PAP, Reuters, The Japan Times, Kyodo News

Łazik Perseverance mógł odnaleźć ślady dawnego życia na Marsie. Podczas eksploracji doliny, która przed miliardami lat była korytem rzeki, sprzęt natrafił na skałę noszącą intrygujące ślady. Na Ziemi podobne struktury są wiązane z obecnością skamieniałych mikroorganizmów.

W tej skale może kryć się tajemnica marsjańskiego życia

W tej skale może kryć się tajemnica marsjańskiego życia

Źródło:
PAP, NASA

Ponad 130 zniszczonych budynków i ewakuacja tysięcy ludzi - tak wygląda sytuacja w dwóch hrabstwach na północy Kalifornii, gdzie trwa walka z jednym z największych pożarów w historii tego stanu. Ogłoszono stan wyjątkowy. Trudna sytuacja jest też w sąsiednim Oregonie, gdzie spłonęły gospodarstwa i wiele zwierząt - informują lokalne media.

Ponad 130 budynków spłonęło, ogień zagraża tysiącom kolejnych

Ponad 130 budynków spłonęło, ogień zagraża tysiącom kolejnych

Źródło:
PAP, Reuters, CNN, tvnmeteo.pl

Pasażerka samolotu, który miał odlecieć z Rzymu do Katanii, przemycała iguanę. Obecności zwierzęcia nie ujawnił żaden system kontroli lotniskowej, a ku zaskoczeniu wszystkich jaszczurkę na pokładzie wykryła... kotka współpasażerki.

Kotka wyczuła "egzotyczną koleżankę" w samolocie. To był koniec podróży dla jednej z pasażerek

Kotka wyczuła "egzotyczną koleżankę" w samolocie. To był koniec podróży dla jednej z pasażerek

Źródło:
PAP, corriere.it

Młody lis zaczepiający żabę - taki materiał z okolic Częstochowy otrzymaliśmy na Kontakt 24. Zabawy zwierząt mają kluczową rolę w ich prawidłowym rozwoju, a echa takich zachowań możemy często zobaczyć w ich dorosłym życiu.

Ważna lekcja dla młodego lisa

Ważna lekcja dla młodego lisa

Źródło:
Kontakt 24

Dorosły czarny niedźwiedź z młodym w mieście Winsted w amerykańskim stanie Connecticut zatrzasnął się w samochodzie. Zwierzęta zniszczyły tapicerkę, uruchomiły radio i trąbiły klaksonem. Na zewnątrz auta znajdował się jeszcze jeden zaniepokojony młody osobnik.

Niedźwiedzie weszły do samochodu. Zdemolowały go, włączyły radio i trąbiły klaksonem

Niedźwiedzie weszły do samochodu. Zdemolowały go, włączyły radio i trąbiły klaksonem

Źródło:
PAP