25 czerwca wystartowała pierwsza w historii polska załogowa misja technologiczno-naukowa na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Wyprawa odbywa się w ramach komercyjnej misji Ax-4, realizowanej przez amerykańską firmę Axiom Space. W skład międzynarodowej załogi wchodzą: Peggy Whitson (USA), Shubhanshu Shukla (Indie), Tibor Kapu (Węgry) oraz Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska/ESA) - specjalista misji i zarazem drugi w historii Polski astronauta.
Misja nosi nazwę Ignis, co po łacinie oznacza ogień, symbolizujący energię, pasję i ambicję, które mają napędzać rozwój polskiego sektora kosmicznego. Jest to efekt współpracy między polskim Ministerstwem Rozwoju i Technologii a Europejską Agencją Kosmiczną, do której Polska należy od 2012 roku. Projekt został dofinansowany na kwotę 65 milionów euro, a istotną rolę w jego realizacji odgrywa Polska Agencja Kosmiczna.
Jakie eksperymenty przeprowadzi Polak?
Po niemal 50 latach od lotu Mirosława Hermaszewskiego w 1978 roku, Polska ponownie zaznacza swoją obecność w przestrzeni kosmicznej. Sławosz Uznański-Wiśniewski zostanie pierwszym Polakiem, który odwiedzi Międzynarodową Stację Kosmiczną, gdzie wraz z załogą spędzi 14 dni, prowadząc badania naukowe w warunkach mikrograwitacji oraz realizując eksperymenty edukacyjne.
Na pokładzie ISS polski astronauta przeprowadzi 13 zaawansowanych eksperymentów, zaprojektowanych przez krajowe firmy i instytuty badawcze. Będą to m.in.:
Immune Multiomics - badanie wpływu mikrograwitacji na układ odpornościowy,
Human Gut Microbiota - analiza zmian mikrobioty jelitowej,
RadMon-on-ISS - test detektora promieniowania,
LeopardISS - sprawdzenie działania procesora do zastosowań AI w kosmosie,
AstroMentalHealth - wpływ pobytu w kosmosie na zdrowie psychiczne,
PhotonGrav - sterowanie komputerem za pomocą fal mózgowych,
Mxene in LEO - testy nanomateriałów do czujników
oraz kilka innych badań, nigdy wcześniej niewykonywanych w mikrograwitacji.
Sławosz Uznański-Wiśniewski na ISS. Polskie symbole w kosmosie
Na ISS polecą również polskie symbole - w tym naszywka ze skafandra Mirosława Hermaszewskiego, manuskrypt mazurka Chopina, wiersze Wisławy Szymborskiej, mapa z dzieła Kopernika "O obrotach sfer niebieskich", kawałek soli z Wieliczki i bursztyn. Nie zabraknie też elementu polskiej kuchni - liofilizowanych pierogów.
Sławosz Uznański-Wiśniewski zrealizuje również specjalny program, w ramach którego przewidziano 30 pokazów edukacyjnych i popularnonaukowych. Co ciekawe, 10 z nich to pomysły polskich uczniów i studentów - laureatów konkursów POLSA. Co czwarta godzina pracy polskiego astronauty na ISS zostanie przeznaczona na działania edukacyjne.
Planowane są także łączenia z krótkofalowcami w Polsce oraz transmisje na żywo skierowane do szkół i ośrodków edukacyjnych.
Integralnym elementem misji jest oficjalny emblemat - patch - który załoga będzie nosić na skafandrach. Centralny motyw stanowi biało-czerwony orzeł, którego ogon układa się w płomień, a skrzydła przypominają zarys Orlej Perci. Nad literami w nazwie misji widnieje konstelacja Tarczy Sobieskiego - hołd dla astronoma Jana Heweliusza. Całość dopełnia srebrna linia - symboliczny horyzont i zapowiedź nowej ery w polskiej eksploracji kosmosu.
Po kilkukrotnym przesunięciu w czasie misja wystartowała 25 czerwca z Kennedy Space Center na Florydzie. Za wyniesienie kapsuły Dragon odpowiadała rakieta Falcon 9 firmy SpaceX. Misja wpisuje się w założenia polskiej Strategii Kosmicznej i ma szansę na stałe włączyć Polskę do grona państw regularnie uczestniczących w załogowych misjach kosmicznych.
Autorka/Autor: jzb
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Axiom Space