Ma 26 km wysokości. Olympus Mons na Marsie to najwyższa znana góra w Układzie Słonecznym

Źródło:
NASA, space.com, ESA
Zdjęcia powierzchni Marsa wykonane przez łazik Spirit
Zdjęcia powierzchni Marsa wykonane przez łazik SpiritNASA
wideo 2/4
Zdjęcia powierzchni Marsa wykonane przez łazik SpiritNASA

Najwyższe szczyty na Ziemi są niczym w porównaniu z Olympus Mons. To wulkan, który znajduje się na Marsie, a jego wysokość ponad otaczającą go równiną to 26 kilometrów. Uznawany jest za największy wulkan w Układzie Słonecznym, a co za tym idzie również najwyższą znaną nam górę.

● Olympus Mons, czyli Góra Olimp znajduje się w regionie Tharsis Montes na Marsie.

● Jest wulkanem tarczowym, który powstał podczas powolnego i długotrwałego wypływu lawy. Jego zbocze nachylone jest pod niewielkim kątem 5 stopni.

● Olympus Mons wznosi się na 21 287,4 m nad średni poziom planety i 26-27 km ponad otaczającą wulkan równinę. To czyni go największym wulkanem i najwyższą znaną nam górą w Układzie Słonecznym.

● Choć ostatnią erupcję datuje się na 100-200 mln lat temu, niektórzy naukowcy nie wykluczają, że Olympus Mons jest nadal aktywny.

Czerwona Planeta - co wiadomo o Marsie?

Mars jest czwartą planetą od Słońca. Krąży wokół niego w średniej odległości 228 milionów kilometrów. Obok Wenus jest jedną z sąsiednich planet naszej Ziemi. Co ciekawe - Marsa bardzo łatwo można zauważyć na nocnym niebie, ponieważ jest jaskrawoczerwoną kropką. Czerwień to efekt dużej ilości pyłu od tlenku żelaza. Przez to Mars często nazywany jest Czerwoną Planetą.

Naukowcy nie spodziewają się znalezienia życia na Marsie. Zamiast tego szukają oznak tego, że takie życie istniało tam bardzo dawno temu. Wtedy gdy Mars był miejscem cieplejszym, była też na nim woda.

Czerwona Planeta jest o połowę mniejsza od Ziemi, choć doba trwa na nim 24,6 godziny, więc bardzo podobnie jak na Ziemi. Rok na Marsie jest jednak dłuższy - trwa 687 dni ziemskich.

Wokół Marsa krążą dwa księżyce - Fobos i Deimos. Ich kształty można porównać do… ziemniaków. Fobos powoli zbliża się do Marsa i jest prawdopodobne, że zderzy się z nim (lub rozpadnie) za około 50 milionów lat. Mars nie ma natomiast pierścieni. Jeżeli jednak Fobos rzeczywiście się rozpadnie, to może on stworzyć pierścień pyłowy wokół planety.

MarsPAP

Na Marsie znajduje się wiele wulkanów, kraterów uderzeniowych, gór, dolin, kanionów czy pustyń. Wielu obserwatorów twierdzi, że Mars ma jedną z najciekawszych w Układzie Słonecznym topografii.

Warto zwrócić uwagę na system kanionów Valles Marineris, który znajduje się nieco na południe od równika. Jest to największy znany nam kanion w Układzie Słonecznym. Ma długość około pięciu tysięcy kilometrów, szerokość około dwustu kilometrów i głębokość miejscami dochodzącą do jedenastu kilometrów. Dla porównania odległość od Kalifornii do Nowego Jorku w Stanach Zjednoczonych to około 4800 kilometrów.

Powierzchnia MarsaNASA

Olympus Mons

Na Marsie znajduje się największy znany nam wulkan w Układzie Słonecznym - Olympus Mons. Znajduje się on w regionie Tharsis Montes, czyli w największym wulkanicznym regionie Marsa. Jest tam aż 12 wulkanów, z czego cztery największe to wulkany tarczowe: Ascraeus mons, Pavonis Mons, Arsia Mons i Olympus Mons.

Wulkan tarczowy ma spłaszczony, szeroki stożek. Nie zobaczymy na nich gwałtownych erupcji, ale wypływ lawy jest zwykle powolny.

Olympus Mons ma średnicę 624 kilometrów, czyli mniej więcej tyle, ile cała Polska ma szerokości. Wulkan ma wysokość ponad 21 kilometrów ponad średnią powierzchnię planety i około 26 km ponad równinę, która go otacza. Na szczycie tego marsjańskiego wulkanu znajduje się kaldera (zagłębienie w szczytowej części wulkanu) o szerokości 80 kilometrów.

Porównajmy zatem Olympus Mons do największego wulkanu na Ziemi - Mauna Loa na Hawajach. To również wulkan tarczowy. Ma on wysokość “zaledwie” 4170 metrów, ale ponad drugie tyle (4975 m) znajduje się pod wodą. Tak naprawdę jednak cały łańcuch Hawajów, gdzie znajduje się Mauna Loa, zmieściłby się bez problemu w Olympus Mons.

Czytaj też: Naukowcy potwierdzają: znaleźliśmy największy wulkan na świecie

Olympus Mons jest tak wysoki, że często wystaje ponad burze pyłowe, które występują na Marsie. Z tego powodu dostrzegli go już w XIX wieku astronomowie obserwujący Marsa przez teleskopy. Nie wiedzieli oczywiście, że to wulkan, ale widzieli coś, co jest powyżej burz. Nazwali ten obiekt Nix Olympica. Pierwszą dokładną obserwację tego wulkanu zawdzięczamy sondzie Mariner 9, która na orbicie Marsa pojawiła się w 1971 roku.

Wulkany na Marsie i Ziemi różnią się przede wszystkim wielkością. Te marsjańskie, z regionu Tharsis Montes, są zwykle 10 do 100 razy większe niż nasze ziemskie wulkany. Jedną z przyczyn, dla której mariańskie wulkany osiągają takie wysokości, jest brak ruchomych płyt tektonicznych na Marsie.

Co ciekawe, Olympus Mons jest dość młodym wulkanem i naukowcy nie wykluczają, że nadal może być aktywny.

Największy wulkan na Marsie i góra w Układzie Slonecznym - Olympus Mons
Największy wulkan na Marsie i góra w Układzie Slonecznym - Olympus MonsNajwiększy wulkan na Marsie i góra w Układzie Slonecznym - Olympus Monsmeteo

Zobacz także: Łazik Perseverance zabrał nadprogramowy bagaż. Na jego kole utkwiła marsjańska skała

Bibliografia:

mars.nasa.gov/gallery/atlas/olympus-mons.html solarsystem.nasa.gov/planets/mars/in-depth/ space.com/20133-olympus-mons-giant-mountain-of-mars.html www.esa.int - "At the foot of the Red Planet’s giant volcano"

Autorka/Autor:red.//am

Źródło: NASA, space.com, ESA

Źródło zdjęcia głównego: NASA/JPL

Pozostałe wiadomości

Zanim skończą się wakacje na termometrach znowu będzie prawie 30 stopni. Co jeszcze przyniesie nam sierpniowa aura? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: raz tak, raz inaczej - żadnej stabilizacji

Pogoda na 16 dni: raz tak, raz inaczej - żadnej stabilizacji

Źródło:
tvnmeteo.pl

Nadchodzące dni w dużym stopniu upłyną pod znakiem zmiennego zachmurzenia i przelotnych opadów deszczu. Miejscami wystąpi ryzyko burz.

Tutaj wystąpi ryzyko burz. Pogoda na kolejne dni

Tutaj wystąpi ryzyko burz. Pogoda na kolejne dni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro. Noc okaże się dość chłodna, na termometrach miejscami zobaczymy zaledwie kilka stopni Celsjusza. Poniedziałek 18.08 w części Polski przyniesie niewielkie opady deszczu. Termometry pokażą do 24 stopni.

Pogoda na jutro - poniedziałek, 18.08. Chłodna noc, dzień przyniesie komfort termiczny

Pogoda na jutro - poniedziałek, 18.08. Chłodna noc, dzień przyniesie komfort termiczny

Źródło:
tvnmeteo.pl

Po Atlantyku sunie huragan Erin. To, jak wygląda żywioł od środka, można zobaczyć na nagraniach zarejestrowanych przez amerykańskich Łowców Huraganów, którzy wlecieli do oka potężnego cyklonu.

W samym sercu potężnego żywiołu. Nagranie

W samym sercu potężnego żywiołu. Nagranie

Źródło:
9News, CNN, tvnmeteo.pl

W stanie Wisconsin na północy Stanów Zjednoczonych zaobserwowano dławigada amerykańskiego, ptaka z rodziny bocianów. To zaskakujące odkrycie, gdyż naturalne siedliska tych zwierząt są oddalone o jakieś dwa tysiące kilometrów, na południowym wschodzie kraju.

Ornitologiczna sensacja na północy USA

Ornitologiczna sensacja na północy USA

Źródło:
Associated Press, tvnmeteo.pl

Dziki o niebieskich wnętrznościach zostały znalezione w Kalifornii. Jak wynika z testów laboratoryjnych, zwierzęta zostały narażone na działanie przynęty na gryzonie. Substancja została niewłaściwie zabezpieczona, przez co dziki mogły się do niej dostać bez większych problemów.

Po spożyciu tej substancji dziki miały "neonowo niebieskie" mięso

Po spożyciu tej substancji dziki miały "neonowo niebieskie" mięso

Źródło:
ScienceAlert, CDFW

30 lipca potężne trzęsienie ziemi o magnitudzie 8,8 u wybrzeży Półwyspu Kamczackiego w Rosji wywołało tsunami, które zaledwie 70 minut później zostało precyzyjnie zarejestrowane przez satelitę SWOT. Jak podkreślili badacze, to jeden z pierwszych przypadków, gdy satelita obserwacyjny dostarczył tak precyzyjnych, dwuwymiarowych danych o kształcie i dynamice fal tsunami.

Satelita zarejestrował tworzące się tsunami. Ta technologia może ratować życie

Satelita zarejestrował tworzące się tsunami. Ta technologia może ratować życie

Źródło:
NASA Earth Observatory

Starship od SpaceX jest gotów na kolejny, dziesiąty już lot testowy. Okno startowe ma otworzyć się w przyszłą niedzielę. Jak przekazała firma Elona Muska, w ciągu ostatnich tygodni wyeliminowano usterki, które poprzednio doprowadziły do eksplozji statku kosmicznego jeszcze przed startem.

Do dziesięciu razy sztuka. Starship ma znów polecieć

Do dziesięciu razy sztuka. Starship ma znów polecieć

Źródło:
AFP, space.com

Francja zmaga się z falą upałów. W sobotę pomarańczowe ostrzeżenia obowiązywały w 54 departamentach. Temperatury miejscami przekroczyły 40 stopni Celsjusza, a gorąca, sucha aura zwiększa ryzyko zaprószenia ognia.

Ponad 40 stopni. Pół kraju z pomarańczowymi alertami

Ponad 40 stopni. Pół kraju z pomarańczowymi alertami

Źródło:
PAP

Pożary trawią Portugalię. Silny wiatr ułatwia rozprzestrzenianie się ognia w pobliżu ludzkich siedzib - co najmniej kilka domów spłonęło, a wiele innych jest zagrożonych. Sytuacja jest tak trudna, że miejscami do walki z ogniem stanęli mieszkańcy zagrożonych wsi.

Ogień otoczył miejscowości. "Nikt nie przyszedł nam pomóc"

Ogień otoczył miejscowości. "Nikt nie przyszedł nam pomóc"

Źródło:
PAP, Reuters, SIC Noticias

Huragan Erin pędzi po Atlantyku, przynosząc ze sobą podmuchy wiatru rzędu 220 kilometrów na godzinę. Meteorolodzy ostrzegają, że intensywność zjawiska może gwałtownie się wahać. Jak wynika z prognoz, w kolejnych dniach żywioł ma prześlizgnąć się wzdłuż wybrzeży wysp na zachodnim Atlantyku.

Błyskawicznie nabrał siły, ma się gwałtownie zmieniać. Huragan Erin na Atlantyku

Błyskawicznie nabrał siły, ma się gwałtownie zmieniać. Huragan Erin na Atlantyku

Źródło:
PAP, Reuters, NHC, ABC News

Najbliższe dni przyniosą zróżnicowaną pogodę. Na początku tygodnia będzie pogodnie i ciepło. Aura zacznie się nieco psuć w środę, bo tego dnia prognozowane są opady deszczu. Mocniej popadać ma w czwartek - miejscami w ciągu 12 godzin może spaść ponad 20 litrów na metr kwadratowy.

Czeka nas pogodowy miszmasz

Czeka nas pogodowy miszmasz

Źródło:
tvnmeteo.pl

Na szlaku na górę Rausu na wyspie Hokkaido w Japonii znaleziono ciało turysty, na którego wcześniej rzucił się niedźwiedź. Mężczyzna zmarł w wyniku odniesionych obrażeń. Władze tego regionu apelowały wcześniej o zachowanie szczególnej ostrożności z powodu pojawiania się tych zwierząt.

Niedźwiedź rzucił się na turystę. Mężczyzna nie przeżył

Niedźwiedź rzucił się na turystę. Mężczyzna nie przeżył

Źródło:
Australian Broadcasting Corporation, AFP, NHK, The Japan Times

We wschodniej Kanadzie szaleją pożary lasów. Tysiące mieszkańców musiało się ewakuować, a żywioł zniszczył już co najmniej 100 domów.

Powiedziała, że czas się pakować. "Uratowaliśmy wszystko, ale nie dom"

Powiedziała, że czas się pakować. "Uratowaliśmy wszystko, ale nie dom"

Źródło:
Reuters, CBC News

W sobotę w pobliżu wschodniego wybrzeża Australii zarejestrowano trzęsienie ziemi. W wyniku wstrząsu o magnitudzie 5,6 kilkanaście tysięcy osób na kilka godzin zostało pozbawionych dostępu do prądu.

Trzęsienie ziemi w Australii. Kilkanaście tysięcy domów bez prądu

Trzęsienie ziemi w Australii. Kilkanaście tysięcy domów bez prądu

Źródło:
Reuters, Australian Broadcasting Corporation

Dwa dni ulew, które nawiedziły północno-zachodni Pakistan, doprowadziły do powstania gwałtownych powodzi. Na skutek żywiołu zginęło ponad 300 osób. Nadal trwają poszukiwania zaginionych.

"To było jak koniec świata". Trwają poszukiwania zaginionych

"To było jak koniec świata". Trwają poszukiwania zaginionych

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, Associated Press, Reuters

W związku z wysoką temperaturą i bezdeszczową aurą Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przez zagrożeniem pożarowym w lasach. Sprawdź, gdzie szczególnie uważać, by nie zaprószyć ognia.

Uwaga na zagrożenie pożarowe w lasach. Gdzie jest największe

Uwaga na zagrożenie pożarowe w lasach. Gdzie jest największe

Źródło:
IMGW CMM

Hiszpania wciąż zmaga się z pożarami. Trudna sytuacja panuje zwłaszcza na północy kraju, w Galicji, gdzie strażacy walczyli z ogniem całą noc. Akcję gaśniczą utrudnia pogoda.

Pożary nie ustają. "Ludzie są przestraszeni"

Pożary nie ustają. "Ludzie są przestraszeni"

Źródło:
Reuters, theobjective.com

W Bolesławcu odbywa się właśnie 31. Bolesławieckie Święto Ceramiki. To prawdziwa gratka dla tych, którzy chcą poznać aktualne trendy w ceramice. Impreza przyciąga rzesze turystów z Polski, ale także z innych krajów.

W Bolesławcu trwa wielkie święto ceramiki

W Bolesławcu trwa wielkie święto ceramiki

Źródło:
tvnmeteo.pl

Na wielu nadmorskich kąpieliskach wywieszono czerwone flagi, co oznacza, że nie można z nich korzystać. Powodem są m.in. trudne warunki pogodowe, w tym wysokie fale i silne prądy wsteczne.

Czerwone flagi na kąpieliskach. Tu nie można wchodzić do wody

Czerwone flagi na kąpieliskach. Tu nie można wchodzić do wody

Źródło:
PAP

Mieszkańcy Sztokholmu i okolic zostali w piątek wezwani do oszczędzania wody. To rzadki problem w tym mieście, przez co wiele osób przyjęło prośbę z lekkim niedowierzaniem. Niecodzienny apel jest związany z suszą i wysoką temperaturą jednego z jezior.

Apel do mieszkańców europejskiej stolicy o oszczędzanie wody

Apel do mieszkańców europejskiej stolicy o oszczędzanie wody

Źródło:
PAP

W słowackiej wsi Hybie niedaleko Liptowskiego Mikułasza niedźwiedź zaatakował mężczyznę na spacerze z psem. Do zdarzenia doszło zaledwie 100 metrów od zabudowań. Spacerowicz doznał obrażeń i trafił do szpitala.

Niedźwiedź zaatakował blisko domów, mężczyzna trafił do szpitala

Niedźwiedź zaatakował blisko domów, mężczyzna trafił do szpitala

Źródło:
PAP

Test rakiety chińskiej firmy LandSpace Technology zakończył się niepowodzeniem z powodu "anomalii". To kolejna próba wysłania w kosmos rakiety napędzanej metanem przez tego producenta.

Nieudany test chińskiej rakiety

Nieudany test chińskiej rakiety

Źródło:
Reuters

Amerykańskie służby uratowały mężczyznę, który przez dwa dni był uwięziony za wodospadem niedaleko rzeki Kern w Kalifornii. Podczas akcji poszukiwawczej wykorzystano drona.

Był uwięziony za wodospadem przez dwa dni

Był uwięziony za wodospadem przez dwa dni

Źródło:
CBS News, Los Angeles Times

W czwartek wieczorem niebo nad Polską rozświetlił bolid, czyli jasny meteor. Obiekt zarejestrowała stacja obserwacyjna sieci Skytinel. Zjawisko zostało uchwycone na nagraniu.

Kula ognia przecięła niebo. "Widok był niesamowity"

Kula ognia przecięła niebo. "Widok był niesamowity"

Źródło:
Skytinel, tvnmeteo.pl

Amerykańskie Centrum Prognoz Klimatycznych (CPC) przekazało, jakie zjawisko będzie wpływać na warunki pogodowe na półkuli północnej w najbliższych miesiącach. Według meteorologów, jesienią i wczesną zimą ma pojawić się La Nina.

La Nina, później ENSO. One mają rządzić pogodą

La Nina, później ENSO. One mają rządzić pogodą

Źródło:
Reuters, CPC

Króliki z czarnymi, przypominającymi macki naroślami, wyrastającymi z głów i pysków, amerykańskie media nazwały "królikami zombie". Jak się jednak okazuje, przyczyną takiego wyglądu jest wirus.

Media piszą o "królikach zombie". Co powoduje taki ich wygląd?

Media piszą o "królikach zombie". Co powoduje taki ich wygląd?

Źródło:
CBS News, Forbes

Izrael mierzy się z największą falą upałów w tym roku. W dzień temperatura miejscami zbliża się do 50 stopni Celsjusza, niezwykle gorąco jest także nocą. Skwar zaczął już zbierać śmiertelne żniwo.

38 stopni Celsjusza już o 5 rano. Dwie ofiary śmiertelne

38 stopni Celsjusza już o 5 rano. Dwie ofiary śmiertelne

Źródło:
PAP, Times of Israel

Za nami najsłynniejsza "noc spadających gwiazd" na półkuli północnej. Perseidy, błyszczące dzieci komety 109P/Swift-Tuttle, przecinały niebo z największą częstotliwością w cyklu swojej aktywności. Jeśli nie udało nam się zaobserwować tego zjawiska, spokojnie - rój meteorów będzie aktywny jeszcze przez około dwa tygodnie. Spoglądając w niebo, wielu z nas może jednak się zastanawiać, czy aby dawniej Perseidy nie prezentowały się bardziej imponująco. Gwiazdozbiory chyba też kiedyś były jaśniejsze. A co się stało z Drogą Mleczną?

Ciemność, którą utraciliśmy. Jej brak niszczy nasze ciała i umysły

Ciemność, którą utraciliśmy. Jej brak niszczy nasze ciała i umysły

Źródło:
TVN24+