Ma 26 km wysokości. Olympus Mons na Marsie to najwyższa znana góra w Układzie Słonecznym

Źródło:
NASA, space.com, ESA
Zdjęcia powierzchni Marsa wykonane przez łazik Spirit
Zdjęcia powierzchni Marsa wykonane przez łazik SpiritNASA
wideo 2/4
Zdjęcia powierzchni Marsa wykonane przez łazik SpiritNASA

Najwyższe szczyty na Ziemi są niczym w porównaniu z Olympus Mons. To wulkan, który znajduje się na Marsie, a jego wysokość ponad otaczającą go równiną to 26 kilometrów. Uznawany jest za największy wulkan w Układzie Słonecznym, a co za tym idzie również najwyższą znaną nam górę.

● Olympus Mons, czyli Góra Olimp znajduje się w regionie Tharsis Montes na Marsie.

● Jest wulkanem tarczowym, który powstał podczas powolnego i długotrwałego wypływu lawy. Jego zbocze nachylone jest pod niewielkim kątem 5 stopni.

● Olympus Mons wznosi się na 21 287,4 m nad średni poziom planety i 26-27 km ponad otaczającą wulkan równinę. To czyni go największym wulkanem i najwyższą znaną nam górą w Układzie Słonecznym.

● Choć ostatnią erupcję datuje się na 100-200 mln lat temu, niektórzy naukowcy nie wykluczają, że Olympus Mons jest nadal aktywny.

Czerwona Planeta - co wiadomo o Marsie?

Mars jest czwartą planetą od Słońca. Krąży wokół niego w średniej odległości 228 milionów kilometrów. Obok Wenus jest jedną z sąsiednich planet naszej Ziemi. Co ciekawe - Marsa bardzo łatwo można zauważyć na nocnym niebie, ponieważ jest jaskrawoczerwoną kropką. Czerwień to efekt dużej ilości pyłu od tlenku żelaza. Przez to Mars często nazywany jest Czerwoną Planetą.

Naukowcy nie spodziewają się znalezienia życia na Marsie. Zamiast tego szukają oznak tego, że takie życie istniało tam bardzo dawno temu. Wtedy gdy Mars był miejscem cieplejszym, była też na nim woda.

Czerwona Planeta jest o połowę mniejsza od Ziemi, choć doba trwa na nim 24,6 godziny, więc bardzo podobnie jak na Ziemi. Rok na Marsie jest jednak dłuższy - trwa 687 dni ziemskich.

Wokół Marsa krążą dwa księżyce - Fobos i Deimos. Ich kształty można porównać do… ziemniaków. Fobos powoli zbliża się do Marsa i jest prawdopodobne, że zderzy się z nim (lub rozpadnie) za około 50 milionów lat. Mars nie ma natomiast pierścieni. Jeżeli jednak Fobos rzeczywiście się rozpadnie, to może on stworzyć pierścień pyłowy wokół planety.

MarsPAP

Na Marsie znajduje się wiele wulkanów, kraterów uderzeniowych, gór, dolin, kanionów czy pustyń. Wielu obserwatorów twierdzi, że Mars ma jedną z najciekawszych w Układzie Słonecznym topografii.

Warto zwrócić uwagę na system kanionów Valles Marineris, który znajduje się nieco na południe od równika. Jest to największy znany nam kanion w Układzie Słonecznym. Ma długość około pięciu tysięcy kilometrów, szerokość około dwustu kilometrów i głębokość miejscami dochodzącą do jedenastu kilometrów. Dla porównania odległość od Kalifornii do Nowego Jorku w Stanach Zjednoczonych to około 4800 kilometrów.

Powierzchnia MarsaNASA

Olympus Mons

Na Marsie znajduje się największy znany nam wulkan w Układzie Słonecznym - Olympus Mons. Znajduje się on w regionie Tharsis Montes, czyli w największym wulkanicznym regionie Marsa. Jest tam aż 12 wulkanów, z czego cztery największe to wulkany tarczowe: Ascraeus mons, Pavonis Mons, Arsia Mons i Olympus Mons.

Wulkan tarczowy ma spłaszczony, szeroki stożek. Nie zobaczymy na nich gwałtownych erupcji, ale wypływ lawy jest zwykle powolny.

Olympus Mons ma średnicę 624 kilometrów, czyli mniej więcej tyle, ile cała Polska ma szerokości. Wulkan ma wysokość ponad 21 kilometrów ponad średnią powierzchnię planety i około 26 km ponad równinę, która go otacza. Na szczycie tego marsjańskiego wulkanu znajduje się kaldera (zagłębienie w szczytowej części wulkanu) o szerokości 80 kilometrów.

Porównajmy zatem Olympus Mons do największego wulkanu na Ziemi - Mauna Loa na Hawajach. To również wulkan tarczowy. Ma on wysokość “zaledwie” 4170 metrów, ale ponad drugie tyle (4975 m) znajduje się pod wodą. Tak naprawdę jednak cały łańcuch Hawajów, gdzie znajduje się Mauna Loa, zmieściłby się bez problemu w Olympus Mons.

Czytaj też: Naukowcy potwierdzają: znaleźliśmy największy wulkan na świecie

Olympus Mons jest tak wysoki, że często wystaje ponad burze pyłowe, które występują na Marsie. Z tego powodu dostrzegli go już w XIX wieku astronomowie obserwujący Marsa przez teleskopy. Nie wiedzieli oczywiście, że to wulkan, ale widzieli coś, co jest powyżej burz. Nazwali ten obiekt Nix Olympica. Pierwszą dokładną obserwację tego wulkanu zawdzięczamy sondzie Mariner 9, która na orbicie Marsa pojawiła się w 1971 roku.

Wulkany na Marsie i Ziemi różnią się przede wszystkim wielkością. Te marsjańskie, z regionu Tharsis Montes, są zwykle 10 do 100 razy większe niż nasze ziemskie wulkany. Jedną z przyczyn, dla której mariańskie wulkany osiągają takie wysokości, jest brak ruchomych płyt tektonicznych na Marsie.

Co ciekawe, Olympus Mons jest dość młodym wulkanem i naukowcy nie wykluczają, że nadal może być aktywny.

Największy wulkan na Marsie i góra w Układzie Slonecznym - Olympus Mons
Największy wulkan na Marsie i góra w Układzie Slonecznym - Olympus MonsNajwiększy wulkan na Marsie i góra w Układzie Slonecznym - Olympus Monsmeteo

Zobacz także: Łazik Perseverance zabrał nadprogramowy bagaż. Na jego kole utkwiła marsjańska skała

Bibliografia:

mars.nasa.gov/gallery/atlas/olympus-mons.html solarsystem.nasa.gov/planets/mars/in-depth/ space.com/20133-olympus-mons-giant-mountain-of-mars.html www.esa.int - "At the foot of the Red Planet’s giant volcano"

Autorka/Autor:red.//am

Źródło: NASA, space.com, ESA

Źródło zdjęcia głównego: NASA/JPL

Pozostałe wiadomości

W sobotę Polska znajdzie się w ciepłym wycinku niżu, przez co temperatura wzrośnie miejscami do 33 stopni. W niedzielę sytuacja pogodowa ulegnie zmianie. - Chłodny front, który w sobotę będzie nad Niemcami, przemieści się w niedzielę nad Polskę - mówił na antenie TVN24 Tomasz Wasilewski, prezenter tvnmeteo.pl. Dodał, że za chłodnym frontem napłynie zimniejsze powietrze.

"To będzie bardzo intensywna, ale krótka wizyta gorącego powietrza"

"To będzie bardzo intensywna, ale krótka wizyta gorącego powietrza"

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

W kolejnych dniach pogoda w Polsce ulegnie diametralnej zmianie. W weekend wróci do nas upał, a wraz z nim pojawią się burze z ulewnym deszczem i porywistym wiatrem. Na początku nowego tygodnia także będzie gorąco.

Nawet 33 stopnie Celsjusza. Wraz z gorącem wrócą gwałtowne zjawiska

Nawet 33 stopnie Celsjusza. Wraz z gorącem wrócą gwałtowne zjawiska

Źródło:
tvnmeteo.pl

W czwartek doszło do erupcji Etny, najwyższego wulkanu Europy położonego na wschodnim wybrzeżu Sycylii. Na Kontakt 24 otrzymaliśmy nagrania z Katanii, która pokryta jest popiołem. "Jak deszcz popiół leci z nieba" - napisał Reporter 24.

W popularnym kurorcie popiół leci z nieba

W popularnym kurorcie popiół leci z nieba

Źródło:
Kontakt 24

Pogoda na dziś. Piątek 5.07 upłynie w części kraju pod znakiem słabych opadów deszczu. Pod koniec dnia miejscami możliwe są też burze. Termometry wskażą do 24 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - piątek 5.07. Niewielki deszcz w części kraju

Pogoda na dziś - piątek 5.07. Niewielki deszcz w części kraju

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW wydał prognozę zagrożeń meteorologicznych. Weekend przyniesie powrót upałów, mogą też pojawić się burze. Sprawdź, gdzie może być niebezpiecznie.

Na horyzoncie powrót burz i spiekoty. Prognoza zagrożeń IMGW

Na horyzoncie powrót burz i spiekoty. Prognoza zagrożeń IMGW

Źródło:
IMGW

Huragan Beryl zmierza w kierunku Meksyku. Wcześniej uderzył w Jamajkę, gdzie pozbawił prądu setki tysięcy mieszkańców. Żywioł siał też spustoszenie na południowo-wschodnich Karaibach. Na jednej z tamtejszych wysp uszkodził prawie wszystkie budynki. Nie żyje co najmniej 10 osób.

Siał spustoszenie na Jamajce, teraz sunie na Meksyk

Siał spustoszenie na Jamajce, teraz sunie na Meksyk

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, PAP, BBC News

Australijska policja stanowa z Terytorium Północnego znalazła szczątki 12-letniego dziecka, które miał zaatakować krokodyl. Dziewczynka zaginęła podczas kąpieli w potoku.

Znaleziono zwłoki dziecka, które miał zaatakować krokodyl

Znaleziono zwłoki dziecka, które miał zaatakować krokodyl

Źródło:
Reuters, ABC Australia, tvnmeteo.pl

Kalifornia zmaga się z pożarami. Dla blisko 30 tysięcy mieszkańców wydano nakazy ewakuacji. Władze zaapelowały do mieszkańców, aby nie odpalali fajerwerków z okazji Dnia Niepodległości. Sytuację utrudnia gorąca, sucha i wietrzna pogoda.

Blisko 30 tysięcy Kalifornijczyków z nakazami ewakuacji

Blisko 30 tysięcy Kalifornijczyków z nakazami ewakuacji

Źródło:
CBS News, BBC News, tvnmeteo.pl

Grecję nękają gwałtowne burze. Od piorunów wybuchają niegroźne pożary, a ulewny deszcz powoduje zalania i utrudnienia na drogach. Mieszkańcy kilku regionów dostali alerty ostrzegające przed groźną pogodą.

Od piorunów wybuchają pożary, mieszkańcy dostają alerty

Od piorunów wybuchają pożary, mieszkańcy dostają alerty

Źródło:
eKhatimerini, Greek Reporter, ENEX, tvnmeteo.pl, pelop.gr

Po ulicach peruwiańskiego miasta Santa Anita biegał byk. Zwierzę wywołało niemały popłoch wśród pieszych i kierowców. Groźnie wyglądające zdarzenie zarejestrowała kamera.

Byk biegał po ulicach miasta. Zwierzę strąciło mężczyznę z roweru

Byk biegał po ulicach miasta. Zwierzę strąciło mężczyznę z roweru

Źródło:
Reuters, LaRepublica.pe

W hiszpańskiej Andaluzji żar leje się z nieba. W czwartek termometry mogą pokazać miejscami nawet 43 stopnie Celsjusza. Jest tak gorąco, że pracownicy Czerwonego Krzyża rozdają wentylatory, aby pomóc biedniejszym ludziom w walce z upałami.

W Andaluzji ma być tak gorąco, że rozdają wentylatory

W Andaluzji ma być tak gorąco, że rozdają wentylatory

Źródło:
ENEX,larazon.es

W środę 3 lipca rozpoczął się Open'er Festival 2024. W ciągu kilku najbliższych dni na lotnisku Gdynia-Kosakowo pojawi się wielu znanych artystów. Sprawdź, jakie aury mogą się spodziewać uczestnicy festiwalu w kolejnych dniach.

Open'er Festival 2024. Uwaga! Dziś w Gdyni może zagrzmieć

Open'er Festival 2024. Uwaga! Dziś w Gdyni może zagrzmieć

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Położony na włoskiej wyspie wulkan Stromboli uaktywnił się i wyrzucił w powietrze fontannę lawy. W wyniku tego zdarzenia część krateru się zawaliła. To jeden z najbardziej aktywnych wulkanów na świecie.

Włoski wulkan Stromboli wyrzucił w powietrze strumień lawy. Nagranie

Włoski wulkan Stromboli wyrzucił w powietrze strumień lawy. Nagranie

Źródło:
Reuters,volcanodiscovery.com

Najstarsze malarstwo figuratywne na świecie odkryli w indonezyjskiej prowincji Celebes Południowy badacze z Australii i Indonezji - poinformowała stacja BBC. Naskalne malowidła liczą ponad 52 tysiące lat. - To najstarszy istniejący dowód na opowieść - powiedział profesor Maxime Aubert z Griffith University w Australii, jeden z odkrywców.

Odkryto najstarsze malarstwo figuratywne na świecie. Liczy co najmniej 52 tysiące lat

Odkryto najstarsze malarstwo figuratywne na świecie. Liczy co najmniej 52 tysiące lat

Źródło:
PAP, BBC

Fala upałów nadciągnęła nad Moskwę. W środę po południu termometry w rosyjskiej stolicy pokazały 32 stopnie Celsjusza - to najwyższa wartość, jaką kiedykolwiek zanotowano tam 2 lipca. W mieście pojawiły się ciężarówki spryskujące ulice wodą.

Gorąco w Moskwie. Pobity rekord sprzed stulecia

Gorąco w Moskwie. Pobity rekord sprzed stulecia

Źródło:
Reuters, Khaleej Times

Drapanie u kotów to nie tylko kwestia wychowania. Jak pokazały badania międzynarodowego zespołu naukowców, niszczenie mebli może wynikać także z innych czynników takich, jak obecność dzieci w domu i poziom aktywności zwierzaków. Istnieje jednak wiele metod na walkę z tym zachowaniem.

Naukowcy mają sposób na to, jak oduczyć koty drapania mebli

Naukowcy mają sposób na to, jak oduczyć koty drapania mebli

Źródło:
Frontiers

Ulewy zalały Park Narodowy Kaziranga w północnych Indiach. Pod wodą znalazły się tereny zamieszkiwane przez wiele zagrożonych gatunków. Jak podały lokalne media, w powodziach utonęło 11 zwierząt. Pod wodą znalazły się także liczne miejscowości, zamieszkiwane przez ponad milion osób.

Park narodowy pod wodą. Utonęło 11 zwierząt

Park narodowy pod wodą. Utonęło 11 zwierząt

Źródło:
Reuters, Hindustan Times

Polska rakieta suborbitalna ILR-33 BURSZTYN 2K sięgnęła Kosmosu. W środę odbył się lot testowy, w którym urządzenie osiągnęło zamierzony pułap. To pierwszy tego typu sprzęt wykorzystujący przyjazny dla środowiska materiał napędowy.

Polski Bursztyn dotarł do Kosmosu. "3 lipca przejdzie do historii"

Polski Bursztyn dotarł do Kosmosu. "3 lipca przejdzie do historii"

Źródło:
PAP Łukasiewicz - Instytut Lotnictwa

Polski konsulat w Rzymie zaapelował w środę do polskich turystów wybierających się do Włoch. Jak wynika z prognoz meteorologów, na północy kraju istnieje ryzyko wystąpienia burz i ulew. Pogoda ma się pogorszyć także w centrum kraju.

Apel konsulatu we Włoszech do polskich turystów. "Doradzamy ostrożność"

Apel konsulatu we Włoszech do polskich turystów. "Doradzamy ostrożność"

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

U północnych wybrzeży Australii trwają gorączkowe poszukiwania 12-letniego dziecka, które zaginęło podczas pływania. Policja podejrzewa, że mogło zostać zaatakowane przez krokodyla.

Zaginęło 12-letnie dziecko. Mógł zaatakować je krokodyl

Zaginęło 12-letnie dziecko. Mógł zaatakować je krokodyl

Źródło:
BBC, Sky News, ABC Australia

Za nami zarówno upalne, jak i burzowe chwile. Pierwszego lipca aura w Polsce znacząco się ochłodziła i uspokoiła. Co dalej z pogodą w wakacje? Synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek sprawdziła modele prognostyczne największych ośrodków, żeby sprawdzić, jaka pogoda czeka nas w lipcu i sierpniu.

Co dalej z pogodą w wakacje. Modele z Europy, USA i Rosji są raczej zgodne

Co dalej z pogodą w wakacje. Modele z Europy, USA i Rosji są raczej zgodne

Źródło:
tvnmeteo.pl

Na greckiej wyspie Kos szalał na początku tygodnia pożar, który doprowadził do ewakuacji ludności. Żywioł udało się opanować. To, jak wyglądała sytuacja na miejscu z perspektywy turysty z Polski, opowiadał na antenie TVN24 pan Wojciech.

"Pożar wzniecał się bardzo szybko, telefony w rękach, niepokój"

"Pożar wzniecał się bardzo szybko, telefony w rękach, niepokój"

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Chińscy naukowcy odkryli gatunek rośliny, która jest w stanie przetrwać na Marsie. To rodzaj mchu - Syntrichia caninervis - występujący w najtrudniejszych do życia ziemskich obszarach, między innymi na pustyni Mojave w Kalifornii, w Tybecie oraz na Antarktydzie.

Odkryto roślinę, która mogłaby rosnąć na powierzchni Marsa

Odkryto roślinę, która mogłaby rosnąć na powierzchni Marsa

Źródło:
PAP, "Guardian"

Miejscowość Cogne w Dolinie Aosty na północy Włoch została w weekend poważnie dotknięta skutkami powodzi wywołanej ulewnym deszczem. Dojazd do miejsca jest utrudniony, bo zniszczona jest jedyna droga łącząca je z doliną. Włoska minister zapowiedziała sprowadzanie tam turystów za pomocą śmigłowca, co spotkało się z falą krytyki.

Powódź zniszczyła jedyną drogę, mają sprowadzić turystów śmigłowcami

Powódź zniszczyła jedyną drogę, mają sprowadzić turystów śmigłowcami

Źródło:
PAP

Aż cztery leje kondensacyjne pojawiły się we wtorek w tym samym momencie w okolicach Krynicy Morskiej (woj. pomorskie). Dwa z nich to trąby wodne. Niezwykłe zjawiska udało się uchwycić na jednym zdjęciu.

Cztery leje kondensacyjne na niebie

Cztery leje kondensacyjne na niebie

Źródło:
tvnmeteo.pl

Bolid, czyli jasny meteor, rozbłysnął nad Polską w nocy z poniedziałku na wtorek. Tuż po północy niebo nad centralnymi regionami naszego kraju na chwilę stało się jasne. Jak przekazali analitycy z projektu Skytinel, którzy nagrali to zjawisko, kosmiczny gość pochodził z pasa planetoid.

Kula ognia rozświetliła nocne niebo. Co przeleciało nad Polską

Kula ognia rozświetliła nocne niebo. Co przeleciało nad Polską

Źródło:
Skytinel, tvnmeteo.pl

Kryzys sanitarny nad jeziorem Garda we Włoszech. W miejscowości Torri del Benaco w ciągu zaledwie kilku dni zanotowano setki przypadków zapalenia żołądka i jelit. Badania mikrobiologiczne wykazały obecność norowirusów w zbiornikach dookoła miasta.

W kilka dni zachorowało prawie tysiąc osób

W kilka dni zachorowało prawie tysiąc osób

Źródło:
PAP, tg24.sky.it

Wezbrany potok porwał samochód w Bieszczadach. Na pomoc ruszyli strażacy i policja, ale kierowcy nie udało się uratować. Od poniedziałku nad regionem przechodzą burze z ulewnymi opadami deszczu, a w wielu miejscach jest niebezpiecznie.

Woda porwała auto w Bieszczadach. Kierowca nie żyje

Woda porwała auto w Bieszczadach. Kierowca nie żyje

Źródło:
PAP, KP PSP Ustrzyki Dolne

Do czterech wzrosła liczba ofiar śmiertelnych ulew i burz, które w weekend przetoczyły się nad Szwajcarią. W alpejskich kantonach wciąż trwają poszukiwania kilku zaginionych osób. Region został dotknięty licznymi podtopieniami i osuwiskami.

Osuwiska zmiotły drogi, woda zalała domy. Cztery osoby nie żyją

Osuwiska zmiotły drogi, woda zalała domy. Cztery osoby nie żyją

Źródło:
Reuters, PAP