Ma 26 km wysokości. Olympus Mons na Marsie to najwyższa znana góra w Układzie Słonecznym

Źródło:
NASA, space.com, ESA
Zdjęcia powierzchni Marsa wykonane przez łazik Spirit
Zdjęcia powierzchni Marsa wykonane przez łazik SpiritNASA
wideo 2/4
Zdjęcia powierzchni Marsa wykonane przez łazik SpiritNASA

Najwyższe szczyty na Ziemi są niczym w porównaniu z Olympus Mons. To wulkan, który znajduje się na Marsie, a jego wysokość ponad otaczającą go równiną to 26 kilometrów. Uznawany jest za największy wulkan w Układzie Słonecznym, a co za tym idzie również najwyższą znaną nam górę.

● Olympus Mons, czyli Góra Olimp znajduje się w regionie Tharsis Montes na Marsie.

● Jest wulkanem tarczowym, który powstał podczas powolnego i długotrwałego wypływu lawy. Jego zbocze nachylone jest pod niewielkim kątem 5 stopni.

● Olympus Mons wznosi się na 21 287,4 m nad średni poziom planety i 26-27 km ponad otaczającą wulkan równinę. To czyni go największym wulkanem i najwyższą znaną nam górą w Układzie Słonecznym.

● Choć ostatnią erupcję datuje się na 100-200 mln lat temu, niektórzy naukowcy nie wykluczają, że Olympus Mons jest nadal aktywny.

Czerwona Planeta - co wiadomo o Marsie?

Mars jest czwartą planetą od Słońca. Krąży wokół niego w średniej odległości 228 milionów kilometrów. Obok Wenus jest jedną z sąsiednich planet naszej Ziemi. Co ciekawe - Marsa bardzo łatwo można zauważyć na nocnym niebie, ponieważ jest jaskrawoczerwoną kropką. Czerwień to efekt dużej ilości pyłu od tlenku żelaza. Przez to Mars często nazywany jest Czerwoną Planetą.

Naukowcy nie spodziewają się znalezienia życia na Marsie. Zamiast tego szukają oznak tego, że takie życie istniało tam bardzo dawno temu. Wtedy gdy Mars był miejscem cieplejszym, była też na nim woda.

Czerwona Planeta jest o połowę mniejsza od Ziemi, choć doba trwa na nim 24,6 godziny, więc bardzo podobnie jak na Ziemi. Rok na Marsie jest jednak dłuższy - trwa 687 dni ziemskich.

Wokół Marsa krążą dwa księżyce - Fobos i Deimos. Ich kształty można porównać do… ziemniaków. Fobos powoli zbliża się do Marsa i jest prawdopodobne, że zderzy się z nim (lub rozpadnie) za około 50 milionów lat. Mars nie ma natomiast pierścieni. Jeżeli jednak Fobos rzeczywiście się rozpadnie, to może on stworzyć pierścień pyłowy wokół planety.

MarsPAP

Na Marsie znajduje się wiele wulkanów, kraterów uderzeniowych, gór, dolin, kanionów czy pustyń. Wielu obserwatorów twierdzi, że Mars ma jedną z najciekawszych w Układzie Słonecznym topografii.

Warto zwrócić uwagę na system kanionów Valles Marineris, który znajduje się nieco na południe od równika. Jest to największy znany nam kanion w Układzie Słonecznym. Ma długość około pięciu tysięcy kilometrów, szerokość około dwustu kilometrów i głębokość miejscami dochodzącą do jedenastu kilometrów. Dla porównania odległość od Kalifornii do Nowego Jorku w Stanach Zjednoczonych to około 4800 kilometrów.

Powierzchnia MarsaNASA

Olympus Mons

Na Marsie znajduje się największy znany nam wulkan w Układzie Słonecznym - Olympus Mons. Znajduje się on w regionie Tharsis Montes, czyli w największym wulkanicznym regionie Marsa. Jest tam aż 12 wulkanów, z czego cztery największe to wulkany tarczowe: Ascraeus mons, Pavonis Mons, Arsia Mons i Olympus Mons.

Wulkan tarczowy ma spłaszczony, szeroki stożek. Nie zobaczymy na nich gwałtownych erupcji, ale wypływ lawy jest zwykle powolny.

Olympus Mons ma średnicę 624 kilometrów, czyli mniej więcej tyle, ile cała Polska ma szerokości. Wulkan ma wysokość ponad 21 kilometrów ponad średnią powierzchnię planety i około 26 km ponad równinę, która go otacza. Na szczycie tego marsjańskiego wulkanu znajduje się kaldera (zagłębienie w szczytowej części wulkanu) o szerokości 80 kilometrów.

Porównajmy zatem Olympus Mons do największego wulkanu na Ziemi - Mauna Loa na Hawajach. To również wulkan tarczowy. Ma on wysokość “zaledwie” 4170 metrów, ale ponad drugie tyle (4975 m) znajduje się pod wodą. Tak naprawdę jednak cały łańcuch Hawajów, gdzie znajduje się Mauna Loa, zmieściłby się bez problemu w Olympus Mons.

Czytaj też: Naukowcy potwierdzają: znaleźliśmy największy wulkan na świecie

Olympus Mons jest tak wysoki, że często wystaje ponad burze pyłowe, które występują na Marsie. Z tego powodu dostrzegli go już w XIX wieku astronomowie obserwujący Marsa przez teleskopy. Nie wiedzieli oczywiście, że to wulkan, ale widzieli coś, co jest powyżej burz. Nazwali ten obiekt Nix Olympica. Pierwszą dokładną obserwację tego wulkanu zawdzięczamy sondzie Mariner 9, która na orbicie Marsa pojawiła się w 1971 roku.

Wulkany na Marsie i Ziemi różnią się przede wszystkim wielkością. Te marsjańskie, z regionu Tharsis Montes, są zwykle 10 do 100 razy większe niż nasze ziemskie wulkany. Jedną z przyczyn, dla której mariańskie wulkany osiągają takie wysokości, jest brak ruchomych płyt tektonicznych na Marsie.

Co ciekawe, Olympus Mons jest dość młodym wulkanem i naukowcy nie wykluczają, że nadal może być aktywny.

Największy wulkan na Marsie i góra w Układzie Slonecznym - Olympus Mons
Największy wulkan na Marsie i góra w Układzie Slonecznym - Olympus MonsNajwiększy wulkan na Marsie i góra w Układzie Slonecznym - Olympus Monsmeteo

Zobacz także: Łazik Perseverance zabrał nadprogramowy bagaż. Na jego kole utkwiła marsjańska skała

Bibliografia:

mars.nasa.gov/gallery/atlas/olympus-mons.html solarsystem.nasa.gov/planets/mars/in-depth/ space.com/20133-olympus-mons-giant-mountain-of-mars.html www.esa.int - "At the foot of the Red Planet’s giant volcano"

Autorka/Autor:red.//am

Źródło: NASA, space.com, ESA

Źródło zdjęcia głównego: NASA/JPL

Pozostałe wiadomości

Niedziela przynosiła w Polsce ulewy, związane z niżem genueńskim, które wpływały na pogodę w naszym kraju. W związku z intensywnymi opadami deszczu pojawiały się spore utrudnienia. Woda zalewała ulice, posesje, a także piwnice. Strażacy odnotowali blisko 500 interwencji w kilku województwach. Nagrania gwałtownej aury otrzymaliśmy na Kontakt24.

Załamanie pogody w kraju. Blisko 500 interwencji

Załamanie pogody w kraju. Blisko 500 interwencji

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, TVN24, PAP

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) wciąż ostrzega przed silnym deszczem z burzami. W mocy lokalnie obowiązują ostrzeżenia trzeciego, najwyższego stopnia. W przeważającej części kraju wydano alarmy niższego, drugiego stopnia. Synoptycy prognozują ulewne opady, które mają trwać nawet do godzin popołudniowych w poniedziałek.

Silny deszcz z burzami. Noc pod znakiem alarmów IMGW

Silny deszcz z burzami. Noc pod znakiem alarmów IMGW

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro. Noc z niedzieli na poniedziałek zapowiada się z burzami i obfitymi opadami deszczu. Podobnie ma być także w poniedziałek 28.07. Temperatura wzrośnie do 25 stopni Celsjusza.

Ta noc będzie wymagająca

Ta noc będzie wymagająca

Źródło:
tvnmeteo.pl

Nie mamy dobrych wiadomości dla ciepłolubnych - wszystkich nas czeka spadek temperatury znacznie poniżej średniej. Sprawdź najnowszą autorską długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeto.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: ofensywa zimna w samym środku wakacji

Pogoda na 16 dni: ofensywa zimna w samym środku wakacji

Źródło:
tvnmeteo.pl

Alert RCB. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa wysłało w niedzielę SMS-owe ostrzeżenia przed intensywnymi opadami deszczu i burzami dla mieszkańców kolejnych województw. Na skutek opadów możliwe są gwałtowne wezbrania rzek.

Alert RCB. "Możliwe gwałtowne wezbrania rzek"

Alert RCB. "Możliwe gwałtowne wezbrania rzek"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Nad Polskę nadciąga niż genueński. Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe apeluje, aby w niedzielę nie podejmować żadnych aktywności w Tatrach. Powodem są wyjątkowo niekorzystne warunki pogodowe, które mogą stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia turystów.

Apel TOPR: nie wychodźcie w góry

Apel TOPR: nie wychodźcie w góry

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Temperatura 50,5 stopni Celsjusza została zmierzona 25 lipca w mieście Silopi na południowym wschodzie Turcji. To najwyższa odnotowana wartość w historii kraju.

Ponad 50 stopni. Najwyższa temperatura w historii kraju

Ponad 50 stopni. Najwyższa temperatura w historii kraju

Źródło:
PAP, Deutsche Welle

W rejonie Pekinu i północno-wschodnich Chin ulewne deszcze spowodowały powodzie i lawiny błotne, w wyniku których zginęły dwie osoby, a dwie kolejne są zaginione. W przemysłowym mieście Baoding w ciągu jednej nocy spadło aż 145 litrów na metr kwadratowy deszczu, co wymusiło ewakuację ponad trzech tysięcy mieszkańców.

W nocy spadły zatrważające ilości deszczu. Nie żyją dwie osoby

W nocy spadły zatrważające ilości deszczu. Nie żyją dwie osoby

Źródło:
PAP

Kiedy nastanie jakaś stabilizacja w pogodzie? Czy po deszczowym lipcu sierpień będzie ratunkiem dla branży turystycznej? W wielu regionach kraju słychać narzekania na pogodę. Ostatnie lata z lipcami suchymi i gorącymi jak w Hiszpanii rozpieściły nas i pozwoliły zapomnieć, jak wyglądał kiedyś lipiec w naszym kraju.

"Słychać narzekania" na lipiec. Co z pogodą w sierpniu?

"Słychać narzekania" na lipiec. Co z pogodą w sierpniu?

Źródło:
TVN24+

Gwałtowna burza przeszła w sobotę przez Zakopane. Towarzyszył jej ulewny deszcz i bardzo silny wiatr. Na nagraniu widać, jak mocno padało.

Oberwanie chmury nad Zakopanem. Ściana deszczu

Oberwanie chmury nad Zakopanem. Ściana deszczu

Źródło:
tvnmeteo.pl

W sobotę około południa na greckiej wyspie Eubei wybuchł pożar. Zdjęcia i nagranie unoszącego się dymu nad płonącym lasem otrzymaliśmy na Kontakt24. W gaszeniu ognia biorą udział samoloty gaśnicze.

Pożar na greckiej wyspie. Z żywiołem walczy kilkudziesięciu strażaków

Pożar na greckiej wyspie. Z żywiołem walczy kilkudziesięciu strażaków

Źródło:
Kontakt24, protothema.gr, naftemporiki.gr

Para z Kansas City została obudzona w piątek rano przez głośny huk. Okazało się, że na ich dom spadło drzewo. Przebiło ono sufit, a przez dziurę do salonu wlała się woda.

Drzewo spadło na dom. "Brzmiało to jak wybuch bomby"

Drzewo spadło na dom. "Brzmiało to jak wybuch bomby"

Źródło:
CNN, fox4kc.com

Przez kanadyjską prowincję Quebec przeszły silne burze z deszczem, a miejscami gradem. Wywołały szereg szkód. Samochody utknęły w tunelach, powalone zostały liczne drzewa. W pewnym momencie bez prądu było kilkadziesiąt tysięcy odbiorców.

Silne burze uwięziły samochody

Silne burze uwięziły samochody

Źródło:
cbc.ca, theweathernetwork.com

Miasto Ruidoso w amerykańskim stanie Nowy Meksyk po raz trzeci tego lipca nawiedziła powódź błyskawiczna. Co najmniej kilka osób zostało uwięzionych przez rwącą wodę.

Trzecia powódź błyskawiczna w tym miesiącu

Trzecia powódź błyskawiczna w tym miesiącu

Źródło:
Reuters, USA Today

W piątek odwołano ponad 20 rejsów między Maderą a kilkoma lotniskami w Europie. Powodem był utrzymujący się nad portugalską wyspą porywisty wiatr.

Wichury sparaliżowały lotnisko na Maderze. Polscy turyści uziemieni

Wichury sparaliżowały lotnisko na Maderze. Polscy turyści uziemieni

Źródło:
PAP

Powrót wilków do amerykańskiego Parku Narodowego Yellowstone sprawił, że po raz pierwszy od 80 lat zaczęły rosnąć dawno niewidziane tam drzewa - donoszą amerykańscy naukowcy.

Wilki wróciły do parku narodowego. Czegoś takiego nie widzieli od 80 lat

Wilki wróciły do parku narodowego. Czegoś takiego nie widzieli od 80 lat

Źródło:
livescience.com

Małopolska Trzebinia to miejsce, gdzie można spędzić aktywnie czas. Wszystko dzięki między innymi festynowi Małopolska Tour. Poza rajdem rowerowym to także impreza dla rodzin z dziećmi. A to dopiero początek atrakcji, które czekają na turystów w tym mieście.

W Trzebini każdy znajdzie coś dla siebie

W Trzebini każdy znajdzie coś dla siebie

Źródło:
tvnmeteo.pl

W okolicach miasta Delvine w południowej Albanii trwa walka z pożarem roślinności. Ogień rozprzestrzenia się bardzo szybko i zagraża mieszkańcom okolicznych wiosek. Co najmniej pięć osób zostało przewiezionych do szpitala. Albańskie ministerstwo obrony zarządziło natychmiastową ewakuację miejscowej ludności.

"Cała nasza wieś spłonęła". Natychmiastowa ewakuacja z powodu pożaru

"Cała nasza wieś spłonęła". Natychmiastowa ewakuacja z powodu pożaru

Źródło:
Reuters, Bold News, shqiptarja.com

"Niże pozostają przy piłce" - donoszą niemieccy meteorolodzy. To stwierdzenie zgadza się z rytmem natury, choć bywa on ostatnio mocno zachwiany. Między 21 a 30 lipca ma zwykle miejsce piąta fala monsunu europejskiego w Europie Środkowej, a między 1 a 10 sierpnia - szósta fala.

Czy grożą nam podtopienia? Sytuacja jest rozwojowa

Czy grożą nam podtopienia? Sytuacja jest rozwojowa

Źródło:
TVN24+

W Finlandii trwa najdłuższa od 1961 roku fala ciepła. W piątek w tym kraju odnotowano czternasty dzień z rzędu z temperaturą powietrza powyżej 30 stopni Celsjusza. Upał doskwiera także innymi krajom nordyckim. Norweskie pielęgniarki obawiają się o zdrowie pacjentów w szpitalach, a w Szwecji panuje niezwykle wysokie zagrożenie pożarowe.

Skandynawia kipi. Pociągi zwalniają, by nie zaprószać ognia

Skandynawia kipi. Pociągi zwalniają, by nie zaprószać ognia

Źródło:
ENEX, 8sidor.se, PAP

W ostatnich dniach północne Włochy nawiedziły burze, które połamały wiele drzew, zalały ulice i pola i wywołały osuwiska. Strażacy otrzymali setki wezwań do interwencji.

Osuwiska, zalane ulice i pola zamienione w jeziora

Osuwiska, zalane ulice i pola zamienione w jeziora

Źródło:
ENEX, oggitreviso.it

W piątek w Radżastanie w Indiach silne opady doprowadziły do zawalenia się dachu szkoły. Katastrofa budowlana doprowadziła do śmierci kilkorga dzieci.

Zginęły dzieci. Zawalił się dach szkoły

Zginęły dzieci. Zawalił się dach szkoły

Źródło:
Reuters, indianexpress.com

W piątek rano na popularnym wśród turystów kurorcie Mamaja na południowym wschodzie Rumunii obowiązywał zakaz pływania. Powodem wywieszenia czerwonej flagi nie były jednak wysokie fale i wzburzone morze, a gęsta mgła. Nad ranem widzialność na plaży wynosiła poniżej 20 metrów, co uniemożliwiało pracę ratowników.

Mgła spowiła popularną plażę. Wywieszono czerwoną flagę

Mgła spowiła popularną plażę. Wywieszono czerwoną flagę

Źródło:
ENEX

Tajfun Co-May uderzył w piątek rano w Filipiny. Przyniósł ze sobą obfite opady deszczu, które doprowadziły do powodzi i osunięć ziemi. Jak podają lokalne władze, żywioł zmusił do ewakuacji tysiące osób.

Tajfun uderzył. "Nie mogliśmy niczego uratować"

Tajfun uderzył. "Nie mogliśmy niczego uratować"

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, AP News, vietnamplus.vn

Ekolodzy odnaleźli na Barbadosie najmniejszego węża świata Tetracheilostoma carlae - przekazał brytyjski dziennik "The Guardian", powołując się na tamtejsze ministerstwo środowiska. Gatunek ten uznano za wymarły 20 lat temu.

Cienki jak nitka spaghetti. Najmniejszy wąż świata wrócił

Cienki jak nitka spaghetti. Najmniejszy wąż świata wrócił

Źródło:
PAP, The Guardian

Pożary szaleją w południowej części Cypru. Jak podała lokalna policja, w wyniku żywiołu zginęły dwie osoby. W odpowiedzi na rozprzestrzenianie się ognia, swoje samoloty gaśnicze skierowały na wyspę Egipt, Grecja, Hiszpania, Izrael, Jordania, Liban, Unia Europejska i Wielka Brytania.

Spalone domy, ewakuacje. Na Cyprze trwa walka z pożarami

Spalone domy, ewakuacje. Na Cyprze trwa walka z pożarami

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, PAP

Morze Kaspijskie wysycha w alarmującym tempie. Poziom wody w akwenie spadł do najniższego poziomu w historii - podał w czwartek portal Times of Central Asia. Tafla wody znajduje się obecnie na wysokości niecałych 29 metrów poniżej poziomu morza.

Najniższy poziom w historii. Morze Kaspijskie wysycha

Najniższy poziom w historii. Morze Kaspijskie wysycha

Źródło:
PAP, timesca.com

W norweskim hrabstwie Trondelag temperatura powyżej 30 stopni Celsjusza utrzymywała się przez 13 dni, bijąc poprzedni rekord sprzed 43 lat. Tak długiego gorącego okresu nie odnotowano odkąd prowadzone są pomiary meteorologiczne. Wyjątkowość zjawiska podkreślają zarówno lokalne władze, jak i naukowcy. I ostrzegają.

Tak długo upał nie trwał tam od ponad 40 lat

Tak długo upał nie trwał tam od ponad 40 lat

Źródło:
PAP, NRK

Część Danii zmaga się z ulewami i powodziami. Policja ewakuowała około 20 tysięcy osób z festiwalu muzycznego Gron Koncert. Wydano ostrzeżenia przed burzami i deszczem dla części kraju.

Burza, ulewa i powódź. Ewakuacja blisko 20 tysięcy osób z festiwalu

Burza, ulewa i powódź. Ewakuacja blisko 20 tysięcy osób z festiwalu

Źródło:
Reuters, Vafo.dk