Robert Makłowicz o "swoim" niesporczaku: jestem zaszczycony, wręcz uniesiony i euforyczny

Niesporczaki to mikroskopijne zwierzęta bezkręgowe zasiedlające wodne lub wilgotne siedliska. Ze względu na ogromną odporność na niekorzystne warunki środowiskowe, stanowią częsty przedmiot badań naukowych. Na łamach "Zoological Studies" opisane zostały dwa nowe gatunki tych bezkręgowców. Jeden z nich został nazwany na cześć... Roberta Makłowicza.

Niesporczaki z rodzaju Mesobiotus zostały odkryte przez Daniela Steca z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN w Krakowie. Zwierzęta zostały odkryte w próbkach porostu zebranych w Republice Południowej Afryki. Maleńkie bezkręgowce poddano serii badań pod mikroskopem kontrastowo fazowym oraz skaningowym, jak również sekwencjonowaniu DNA.

Jak tłumaczył naukowiec w rozmowie z TVN24, materiały do badań otrzymał dzięki wyprawie, którą odbyli jego koledzy. - Okazało się, że oba te gatunki, nad którymi pracowałem, są nowe dla wiedzy - wskazał. Jak wyjaśniał, dlatego jako badacz i odkrywca nowego gatunku miał prawo do nadania im nazw.

- Zdecydowałem, że jeden gatunek zostanie nazwany na cześć mojego kolegi Diego Fontaneto, z którym współpracuję - powiedział Stec. Otrzymał on nazwę Mesobiotus diegoi. Fontaneto to włoski specjalista z zakresu ekologii i biogeografii meiofauny - bardzo małych zwierząt związanych ze środowiskami wodnymi.

Drugiemu niesporczakowi, Mesobiotus maklowiczi, Stec nadał nazwę na cześć Roberta Makłowicza, pisarza, podróżnika i krytyka kulinarnego, "którego jest wielkim fanem". Stec wskazał, że Makłowicz mieszka "w Krakowie i (...) lubi kapelusze, dlatego na pewno chciałby przymierzyć 'kapelusik', jaki znajduje się na jajach składanych przez niesporczaka".

Co na to Robert Makłowicz? - Ta świadomość, że moje skromne nazwisko jest kojarzone z taką szlachetną rodziną, jak niesporczaki, jest czymś niewiarygodnym - powiedział. Jak opisywał w rozmowie z TVN24, jest "zaszczycony, wręcz uniesiony i euforyczny".

- To są maleńkie organizmy, więc gabarytowo wszystko się zgadza - dodał żartobliwie. - Niesporczaki to są wspaniałe organizmy. Jeszcze nie do końca poznane - zauważył podróżnik i dziennikarz.

Charakterystyczną cechą nowo poznanych niesporczaków są "intrygująco ornamentowane" jaja pokryte wyrostkami. U jednego z nich powierzchnia jest pokryta stożkami przywodzącymi na myśl papierową ozdobę na choinkę. U drugiego wyrostki przypominają kapelusiki.

Daniel Stec dokonał również analizy pokrewieństw między gatunkami niesporczaków z rodzaju Mesobiotus, pokazując pozycję nowo odkrytych niesporczaków na ich drzewie rodowym. Szczegółowe badania taksonomiczne i systematyczne stanowią pierwszy krok do lepszego poznania tej może niezbyt licznej, ale na pewno bardzo zróżnicowanej grupy organizmów.

Niesporczaki to jedne z najbardziej wytrzymałych zwierząt, jakie znamy. Zawdzięczają to umiejętności przejścia w stan życia utajonego zwany kryptobiozą. Po wejściu w niego zwierzęta mogą przetrwać w próżni, w temperaturze bliskiej zera absolutnego, w warunkach wysokiego promieniowania jonizującego, mogą nawet wytrzymać całe dekady bez wody. Wysłano je również w przestrzeń pozaziemską i na Księżyc. Obecnie znanych jest około 1400 gatunków niesporczaków.