Hipopotamy w zoo w Tajlandii

Źródło: Archiwum Reuters

Nizina Górnoreńska położona jest między górnym a środkowym biegiem rzeki Ren. Rozciągający się na przeszło 350 kilometrów obszar rozpoczyna się w Bazylei (Szwajcaria), a kończy na wysokości Frankfurtu i Wiesbaden (Niemcy). To bogaty w skamieniałości region.

Na jego terenie odnaleziono późnoplejstoceńskie skamieniałości hipopotamów (Hippopotamus amphibius), a przeprowadzone przez międzynarodowy zespół naukowców datowanie radiowęglowe wykazało, że mają one od 47 tys. do 31 tys. lat. To sugeruje, że hipopotamy żyły w Europie Środkowej znacznie dłużej, niż do tej pory sądzono.

Myślano, że nie przetrwają surowych warunków

Podczas ostatniego zlodowacenia, nazywanego północnopolskim bądź zlodowaceniem Wisły, które rozpoczęło się około 115 tys. lat temu i skończyło się 11,7 tysięcy lat temu, lata w Europie Środkowej stały się zimne. Ponieważ hipopotamy żyją w łagodnym klimacie z obfitą roślinnością i niezamarzniętą wodą, długo wierzono, że zwierzęta te zniknęły z Europy Środkowej na samym początku epoki lodowcowej.

To założenie dodatkowo wzmacniał sposób interpretacji dowodów kopalnych. Stanowiska takie jak te na Nizinie Górnoreńskiej tradycyjnie uważano za odzwierciedlające przejście z interglacjału eemskiego, ostatniego okresu ocieplenia przed zlodowaceniem, do zlodowacenia północnopolskiego. Odnalezione szczątki hipopotamów uznawano więc za pochodzące z interglacjału eemskiego. Brakowało także próbek DNA wymarłych zwierząt.

Hipopotamy w Europie Środkowej. Jak przetrwały zlodowacenie

Na próbki DNA trafił międzynarodowy zespół naukowców, pod wodzą Patricka Arnolda z Uniwersytetu Poczdamskiego, który przenalizował 19 skamieniałości znalezionych na terenie Niziny Górnoreńskiej. Badacze wyodrębnili informacje genetyczne z jednej z nich, a następnie porównali je z genomem współczesnych hipopotamów. Dzięki temu ustalili, że hipopotamy z epoki lodowcowej były blisko spokrewnione z dzisiejszymi hipopotamami nilowymi.

Aby określić dokładny okres życia zwierząt, naukowcy wykorzystali datowanie radiowęglowe i geochronologię z wykorzystaniem aminokwasów pochodzących ze szkliwa. W ten sposób odkryli, że hipopotamy wcale nie zniknęły 115 tys. lat temu, a żyły jeszcze 31 tys. lat temu, w środku epoki lodowcowej. Wyniki potwierdziło datowanie szczątków innych zwierząt z epoki lodowcowej, takich jak mamuty i nosorożce włochate.

Badacze uważają, że hipopotamy przetrwały znacznie dłużej, ponieważ podczas zlodowacenia pojawiały się okresy zwane interstadiałami, o łagodniejszym klimacie, ale nie tak ciepłe jak interglacjały. Wówczas zwierzęta migrowały na teren Niziny Górnoreńskiej, gdzie panowały najlepsze dla nich warunki, i odchodziły, gdy stawały się one mniej sprzyjające. Badania wykazały jednak niewielkie zróżnicowanie genetyczne, co wskazuje, że hipopotamy te należały do małej, izolowanej populacji.