Europa traci jeden z najważniejszych "pochłaniaczy" dwutlenku węgla

Lasy pokrywają około 40 procent powierzchni lądowej Unii Europejskiej. Tereny te pełnią kluczową rolę w regulowaniu obiegu węgla w przyrodzie. Szacuje się, że w latach 1990-2022 pochłonęły one około 10 procent emisji dwutlenku węgla spowodowanych działalnością człowieka na terenach państw członkowskich. Jak jednak wynika z badań opublikowanych na łamach czasopisma "Nature", zdolność terenów leśnych do magazynowania dwutlenku węgla spadła w ciągu ostatniej dekady.

Zespół badaczy z Niemiec, Włoch, Francji i Hiszpanii zbadał zdolność pochłaniania dwutlenku węgla przez europejskie lasy w oparciu o dane zebrane w ramach programów RECCAP-2 i DeepFeatures. Informacje te pozwoliły szczegółowo określić, jak przemieszczał się węgiel między glebą, drzewami a atmosferą. Jak się okazało, w latach 2020-2022 zdolność pochłaniania CO₂ przez polskie lasy była o około 27 proc. mniejsza w porównaniu do poziomu w latach 2010-2014.

Zdaniem badaczy, spadek ten to wynik przede wszystkim zwiększonego pozyskiwania drewna oraz starzenia się ekosystemów. Im las jest bowiem starszy, tym słabiej pochłania CO₂. Sytuację pogorszyły fale upałów, susze, rozległe pożary terenów zielonych i choroby drzew. Autorzy zaalarmowali, że określony w "Europejskim prawie o klimacie" cel osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku może być w takiej sytuacji zagrożony.

Naukowcy podkreślają, że uzyskane przez nich niepokojące rezultaty wskazują na główne priorytety, takie jak dokładniejsze śledzenie przepływów węgla i modelowanie wpływu ekstremalnych zjawisk pogodowych. Niezbędne mają być też ustandaryzowane i przejrzyste dane dotyczące lasów w całej UE oraz opracowanie narzędzi pozwalających przewidywać długoterminowe skutki działań klimatycznych.

Eksperci przywołali także inne, wcześniejsze badania. Jedno z nich wskazało, że emisje gazów cieplarnianych wytwarzanych przez człowieka w Europie od lat 1990-tych do 2010-tych spadły o 25 proc, ale zdolność lądów i roślinności do pochłaniania węgla w tym samym czasie słabła. Inne badanie, oparte na informacjach pochodzących z satelity Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), wskazało, że lasy półkuli północnej, które kiedyś były niezawodnymi obszarami pochłaniającymi węgiel, od 2016 roku emitują go więcej, niż pochłaniają.

- Poprawa naszego zrozumienia tego, gdzie magazynowany jest węgiel, ma ogromne znaczenie dla oceny tej dynamiki. Nasze badania mogą przyczynić się do lepszej oceny wspólnych postępów w realizacji celu Porozumienia Paryskiego w walce ze zmianą klimatu - skomentował Clement Albergel z ESA.

Drzewa pochłaniają dwutlenek węgla z atmosfery i przekształcają go w biomasę poprzez fotosyntezę i inne procesy. Dzięki temu CO₂ jest magazynowany przez długi czas. W UE lasy są najważniejszym naturalnym pochłaniaczem dwutlenku węgla na lądzie.