Syberia przegrzewa się i płonie. "To, co się dzieje w Arktyce, nie pozostaje na jej terenie"


Arktyka ogrzewa się niebezpiecznie szybko. Jeżeli wydaje się nam, że wydarzenia na dalekiej północy nie mają dla nas znaczenia, to jesteśmy w błędzie. - To, co się dzieje w Arktyce, nie pozostaje na jej terenie. Ma globalne reperkusje - ostrzega sekretarz generalny Światowej Organizacji Meteorologicznej.

W arktycznym mieście Longyearbyen na norweskim archipelagu Svalbard 25 lipca odnotowano nową rekordową temperaturę 21,7 stopnia Celsjusza. Dla porównania - średnia dla lipca wynosi 5,9 st. C.

Od stycznia do czerwca temperatura w arktycznej części Syberii była wyższa od średniej o ponad 5 stopni, a w czerwcu nawet o 10 stopni. W rosyjskim mieście Wierchojańsk w Jakucji w azjatyckiej części Rosji, nazywanym północnym biegunem zimna - jak informuje Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) - 20 czerwca odnotowano 38 stopni Celsjusza.

Za napływ tych gorących mas powietrza odpowiada specyficzny układ ciśnienia, jednak - jak podkreśla WMO - przedłużające się upały nie byłyby najprawdopodobniej możliwe bez działań człowieka wywołujących zmiany klimatu.

- Arktyka ogrzewa się ponad dwa razy szybciej niż średnia światowa, co ma wpływ na lokalne ekosystemy i ma globalne reperkusje. To, co się dzieje w Arktyce, nie pozostaje na jej terenie - mówił sekretarz generalny WMO Petteri Taalas.

Odchylenie temperatury od średniej w miesiącach styczeń-czerwiec (Copernicus)Copernicus

Upał i pożary

Wraz z bardzo wysoką temperaturą zagrożeniem są również pożary. Na podstawie zdjęć satelitarnych WMO szacuje, że obszar pożarów trawiących Syberię wewnątrz i poza kołem podbiegunowym ma szerokość około 800 kilometrów. Najbardziej wysunięty na północ front pożaru znajduje się w odległości zaledwie ośmiu kilometrów od Oceanu Arktycznego.

Szacowane na lipiec całkowite emisje dwutlenku węgla pochodzące z pożarów - według WMO - pobiły rekord ustanowiony w 2019 roku i są najwyższe w 18-letnim rejestrze danych.

Emisja dwutlenku węgla z pożarów za kołem podbiegunowym w kolejnych lipcachCopernicus

Skąd takie emisje?

Znajdujące się na Syberii torfowiska zajmują miliony hektarów. Przez tysiące lat powoli magazynowały w sobie węgiel, pochłaniając dwutlenek węgla z powietrza. Jednak z powodu rosnącej temperatury obszary te tracą coraz bardziej swoje zdolności do magazynowania węgla pochłoniętego w drodze fotosyntezy roślin. Wzrost temperatury powoduje także uwalnianie zgromadzonego wcześniej (w masie torfowej) węgla do atmosfery.

Syberia to ogromne, bezludne tereny, poprzetykane malowniczymi jeziorkami. Między nimi rozciągają się torfowiska - niedostępne dla ludzi tereny podmokłe. To obszary zaanektowane przez mchy, porosty, roślinność torfową czy niewielkie drzewa i zarośla. Płytko pod nimi zaczyna się wieczna zmarzlina. Do tej pory nie rozmarzała tak szybko. Globalne ocieplenie sprawia jednak, że te skute "wiecznym lodem" obszary zaczynają tajać. To zły znak dla tamtejszych torfowisk. Krucha równowaga pomiędzy temperaturą a ilością wody potrzebną tamtejszej faunie do życia jest naruszana.

- Torfowiska na odległej północy to największe 'zbiorniki' węgla glebowego na świecie. Dwutlenek węgla był przez nie akumulowany przez tysiące lat. Obecna zmiana klimatu spowodowana przez człowieka powoduje gwałtowny wzrost temperatury. Wraz z nim torfowiska bardziej obsychają i topnieje zmarzlina - zauważa prof. Bogdan Chojnicki z Katedry Ekologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Zagrożenie pożarowe na torfowiskach (Maciej Zieliński/PAP)Maciej Zieliński/PAP

Płoną torfowiska

Od tego już tylko niewielki krok, by zamiast pochłaniać dwutlenek węgla, emitowały go. A to - jak zauważa ekspert - zaczyna się już dziać, zwłaszcza gdy obeschnięte torfowiska płoną, co w ostatnich latach jest coraz częstsze. W ten sposób przyjazne "stabilizacji" klimatu torfowiska zaczynają emitować gazy szklarniowe i podwyższać globalną temperaturę.

Uderzenie gorąca z południa, które nadciągnęło w tym roku nad Syberię prof. Chojnicki porównuje z tym, które w ubiegłym roku dotarło nad Polskę. Najgorsze jest to, że nawet jeden bardzo ciepły sezon może w poważny sposób zaburzyć równowagę ekosystemów torfowiskowych, bo - jak zauważa naukowiec - organizmy, które tam żyją, są co prawda wytrzymałe, ale potrzebują czasu do przystosowania się.

- Wpadamy w błędne koło. Aby zadbać o torfowiska, musimy dbać o klimat. Nie ma innego sposobu, by torfowiska przetrwały. Nie można ich 'nawadniać', albo gasić w przypadku pożaru, bo obejmują olbrzymi obszar - wskazuje. Dlatego wraz z obeschnięciem torfowisk i wytopieniem się wiecznej zmarzliny klimat będzie ocieplać się prawdopodobnie jeszcze szybciej niż do tej pory - ostrzega badacz. Podkreśla, że torfowiska pochłaniają dwutlenek węgla bardzo powoli. Dlatego należy o nie dbać, zdając sobie sprawę, że jest to "inwestycja" na kolejne dekady.

Prof. Chojnicki mówi, że efekty zmian klimatu nie postępują identycznie w każdym rejonie. Rekordy ciepła padają w różnych latach w innych regionach - raz na Syberii, innym razem - w Europie. Nie zmienia to faktu, że globalna temperatura powietrza na Ziemi systematycznie rośnie.

Negatywne przykłady

Media podawały informacje, z których wynikało, że władze niektórych rejonów Syberii cieszą się na wyższą temperaturę, gdyż dzięki temu możliwy będzie łatwiejszy dostęp do zasobów naturalnych skrytych pod wieczną zmarzliną.

- Żadne zalety płynące z globalnego ocieplenia nie zrównoważą negatywnych konsekwencji, per saldo stracimy - uważa naukowiec. Wskazuje również na to, że infrastruktura na Syberii w wielu miejscach oparta była o wieczną zmarzlinę. Teraz niektóre instalacje i domy mogą być zagrożone zniszczeniem.

- Upalne lata powodują olbrzymie zapotrzebowania na energię między innymi ze względu na masowe używanie klimatyzacji - w ostatnich latach mieliśmy do czynienia w Polsce z rekordowym zapotrzebowaniem na prąd. A to tylko jeden z bardzo negatywnych przykładów wpływu na nasze życie spowodowanych przez globalne zmiany klimatyczne - kończy.

Zagrożenie pożarowe na torfowiskach (Maciej Zieliński/PAP)Maciej Zieliński/PAP

Autor: aw / Źródło: WMO, PAP

Źródło zdjęcia głównego: Unia Europejska/Copernicus Sentinel/EO Browser/Annamaria Luongo

Pozostałe wiadomości

Gdzie jest burza? W czwartek 22.05 pojawiają się i będą pojawiać się wyładowania atmosferyczne. Śledź z nami aktualną sytuację pogodową w Polsce.

Gdzie jest burza? Słychać pierwsze grzmoty

Gdzie jest burza? Słychać pierwsze grzmoty

Źródło:
tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed burzami oraz silnym deszczem. Żółte alarmy zostały wydane dla 10 województw. Sprawdź szczegóły.

Burze i ulewy. Tu należy uważać

Burze i ulewy. Tu należy uważać

Źródło:
IMGW

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 6,2 odnotowano w pobliżu północno-wschodniego wybrzeża Krety. Z tego powodu wszystkie służby na greckiej wyspie zostały postawione w stan najwyższej gotowości, a lokalne władze ogłosiły ostrzeżenie przed tsunami. To kolejne silne wstrząsy, jakie odnotowano w tym rejonie w ostatnim czasie.

Silne trzęsienie ziemi w pobliżu Krety. Służby w stanie najwyższej gotowości

Silne trzęsienie ziemi w pobliżu Krety. Służby w stanie najwyższej gotowości

Źródło:
Reuters, Greek Reporter

We wtorkowy wieczór mieszkańcy Wilna byli świadkami niecodziennego widoku - przez samo centrum miasta przepływał łoś. Zwierzę najwyraźniej zabłądziło i postanowiło spróbować sił w pokonaniu rzeki Neris.

Łoś w centrum stolicy. Mieszkańcy przecierali oczy ze zdumienia

Łoś w centrum stolicy. Mieszkańcy przecierali oczy ze zdumienia

Źródło:
ENEX

To miał być dzień jak co dzień, jednak pogoda zadecydowała inaczej. Studentka z Missisipi Maya Grimes znalazła się w samym środku tornada, które dosłownie wyrzuciło ją z samochodu na ulicę. Cudem przeżyła. Dziś dzieli się swoją historią.

Tornado wyrzuciło studentkę z samochodu

Źródło:
CNN

Pogoda na dziś. Czwartek 22.05 w całym kraju przyniesie pochmurną, deszczową aurę - miejscami mogą nawet pojawić się burze. Na termometrach zobaczymy od 14 do 22 stopni Celsjusza. Warunki biometeorologiczne w większości regionów nie będą nam sprzyjać.

Pogoda na dziś - czwartek 22.05. W całym kraju popada, lokalnie zagrzmi

Pogoda na dziś - czwartek 22.05. W całym kraju popada, lokalnie zagrzmi

Źródło:
tvnmeteo.pl

Burze przechodziły w środę nad Polską. Front przesuwał się z zachodu na wschód, po południu zahaczając o Mazowsze i przynosząc efektowne, lokalne opady deszczu. W jaki sposób doszło do powstania widocznego na zdjęciu zjawiska?

Słup wody nad Mazowszem. W jaki sposób powstał?

Słup wody nad Mazowszem. W jaki sposób powstał?

Źródło:
Sieć Obserwatorów Burz, tvnmeteo.pl

Alergia to choroba XXI wieku. Według Światowej Organizacji Alergii (WOA) u 30-40 proc. populacji świata występuje co najmniej jedno ze schorzeń alergicznych. Z kolei Polskie Towarzystwo Alergologiczne (PTA) szacuje, że z alergią zmaga się blisko połowa Polaków. Najczęstszym czynnikiem, który ją wywołuje, są pyłki roślin. Jak radzić sobie z uciążliwymi objawami? 

Kalendarz pylenia - sprawdź, co i kiedy pyli w Polsce. Praktyczne porady dla alergików 

Źródło:
Otrivin

W nadchodzących dniach nad Polską wędrować mają różne masy powietrza - od tych ciepłych po chłodne i wilgotne. Nic zatem dziwnego, że aura w naszym kraju będzie zmienna. W najcieplejsze dni na termometrach zobaczymy nawet 22 stopnie Celsjusza, a w te najchłodniejsze temperatura nie przekroczy 16 stopni.

Pogoda na 5 dni. Przed nami ochłodzenie, ale na horyzoncie widać trochę ciepła

Pogoda na 5 dni. Przed nami ochłodzenie, ale na horyzoncie widać trochę ciepła

Źródło:
tvnmeteo.pl

Za nami trzy koszmarne tygodnie maja. Średnia temperatura maksymalna dla Warszawy wynosi na dziś zaledwie 14,6 stopnia Celsjusza, podczas gdy średnio w maju osiąga około 19-20 stopni Celsjusza. Po pierwszych ciepłych dniach maja, które napompowały tę wartość, notujemy nieubłagany spadek. Wiry niżowe, nurkujące z rejonów podbiegunowych nad wschodnią i środkową Europę, wtłoczyły kolejne porcje zimnego powietrza w nasz rejon, zamieniając maj w marzec.

Upał po koszmarnie zimnym maju? Co mówią prognozy

Upał po koszmarnie zimnym maju? Co mówią prognozy

Źródło:
TVN24+

W której fazie życia kleszcza jest on najniebezpieczniejszy dla człowieka? Zanim pajęczak osiągnie dojrzałość, przechodzi przez kilka stadiów rozwojowych, a w większości z nich może przenosić choroby.

Od pyłku do ziarnka grochu. Która forma kleszcza jest najgroźniejsza?

Od pyłku do ziarnka grochu. Która forma kleszcza jest najgroźniejsza?

Źródło:
ECDC, pzh.gov.pl

Po raz pierwszy naukowcy zaobserwowali zdarzenie rozerwania pływowego gwiazdy (ang. tidal disruption event, w skrócie TDE) przez masywną czarną dziurę znajdującą się daleko od centrum galaktyki. Co ciekawsze, niezwykły układ oddalony o 600 milionów lat świetlnych od Ziemi zawiera nie jedną, a dwie supermasywne czarne dziury.

Po tej galaktyce krąży wyjątkowo rzadka czarna dziura

Po tej galaktyce krąży wyjątkowo rzadka czarna dziura

Źródło:
PAP, University of California, Berkeley

W 2024 roku bezpowrotnie straciliśmy 6,7 miliona hektarów dziewiczych lasów tropikalnych - to niemal tyle, ile wynosi powierzchnia całej Panamy. Jak wynika z opracowania Global Forest Watch, to rekordowy wynik, najwyższy od co najmniej 20 lat.

Lasy znikają w tempie 18 boisk piłkarskich na minutę. "Czerwony alert dla świata"

Lasy znikają w tempie 18 boisk piłkarskich na minutę. "Czerwony alert dla świata"

Źródło:
PAP

Mieszkańcy południowo-wschodnich regionów Australii zmagają się z ekstremalną powodzią. W niektórych miejscach w ciągu dwóch dni spadła ilość wody odpowiadająca pięciu miesiącom opadów. Media informują o tysiącach osób odciętych od świata i czekających na pomoc ratowników.

Szukają schronienia na dachach. Wielka woda odcina miasta

Szukają schronienia na dachach. Wielka woda odcina miasta

Źródło:
ABC News, The Guardian, Reuters

Pan Szymon z Władysławowa (województwo pomorskie) we wtorek wybrał się do Wejherowa. Pod tamtejszym szpitalem miał okazję podziwiać dwa białe daniele.

Zawiózł kolegę do rodzącej żony, jego oczom ukazał się widok jak z bajki

Zawiózł kolegę do rodzącej żony, jego oczom ukazał się widok jak z bajki

Źródło:
Kontakt24

Fale upałów nie odpuszczają w Meksyku. W wielu stanach temperatury sięgają ponad 40 stopni Celsjusza, a skutki są tragiczne - od początku roku potwierdzono już sześć zgonów i 400 przypadków udaru słonecznego. Służby meteorologiczne i sanitarne apelują o ostrożność.

Sześć ofiar śmiertelnych fal upałów, kilkaset przypadków udaru

Sześć ofiar śmiertelnych fal upałów, kilkaset przypadków udaru

Źródło:
Reuters, tvn24.pl

Naukowcy ostrzegają: ponad trzy i pół tysiąca gatunków zwierząt jest zagrożonych globalnym ociepleniem. Jak wynika z analiz badaczy z Uniwersytetu Stanowego Oregonu, w dużej mierze dotyczy to gatunków morskich.

"Stoimy u progu egzystencjalnego kryzysu dzikich zwierząt na Ziemi"

"Stoimy u progu egzystencjalnego kryzysu dzikich zwierząt na Ziemi"

Źródło:
PAP

Władze włoskiego regionu Umbria stworzyły na jeziorze Trazymeńskim sztuczną, pływającą wyspę wyłapującą gatunek podobnych do komarów owadów. Owady te od lat są utrapieniem okolicznych mieszkańców i przybywających w ten rejon turystów.

Włochy mają nową "wyspę". Z powodu owadów

Włochy mają nową "wyspę". Z powodu owadów

Źródło:
PAP, ANSA, tvn24.pl

Załoga misji Axiom-4 (Ax-4), w tym Polak Sławosz Uznański-Wiśniewski, poleci na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) w nowej kapsule Dragon - przekazała Sarah Walker z firmy SpaceX Elona Muska.

Polak poleci na orbitę w nowej kapsule Dragon

Polak poleci na orbitę w nowej kapsule Dragon

Źródło:
PAP

Gwałtowne burze nawiedziły w nocy z poniedziałku na wtorek południowe departamenty Francji. W wyniku gwałtownej aury co najmniej trzy osoby zginęły, a dwie są poszukiwane - przekazała francuska żandarmeria. Służby wprowadziły pomarańczowy poziom alertu pogodowego, drugi najwyższy w skali zagrożenia. Niebezpieczna aura ma utrzymać się nad regionem także dzisiaj.

Strumyk wezbrał i porwał samochód. Nie żyje para

Strumyk wezbrał i porwał samochód. Nie żyje para

Aktualizacja:
Źródło:
sudouest.fr, tvnmeteo.pl

Temperatura maksymalna na Grenlandii była w poniedziałek wyższa niż w Polsce. Termometry w południowej części wyspy pokazały prawie 20 stopni Celsjusza. Jeszcze cieplej jest na Islandii, gdzie niedawno padł majowy rekord temperatury.

Na Grenlandii cieplej niż w Polsce, na Islandii padają rekordy

Na Grenlandii cieplej niż w Polsce, na Islandii padają rekordy

Źródło:
IMGW, Copernicus, tvnmeteo.pl

Gromy dźwiękowe powstające podczas startu rakiet SpaceX mogą przypominać niewielkie trzęsienia ziemi. Jak wynika z badań amerykańskich naukowców, moment startu bywa słyszalny - lub odczuwalny - nie tylko w sąsiedztwie bazy kosmicznej. Typ gromu zależy od wielu czynników.

Starty rakiet SpaceX mogą być odczuwane jak trzęsienie ziemi

Starty rakiet SpaceX mogą być odczuwane jak trzęsienie ziemi

Źródło:
Acoustical Society of America

Organizacja non profit CEEW opublikowała we wtorek niepokojący raport. Wynika z niego, że blisko 60 procent indyjskich dystryktów, zamieszkanych przez trzy czwarte ludności kraju, jest narażonych na wysokie lub bardzo wysokie ryzyko związane z ekstremalnymi upałami. Rosnąca temperatura powietrza i wilgotność względna mogą negatywnie wpłynąć na zdrowie mieszkańców Indii.

Niepokojący raport o ekstremalnych upałach

Niepokojący raport o ekstremalnych upałach

Źródło:
Reuters, ceew.in

Piorun uderzył w zaparkowany radiowóz. Moment zarejestrowała kamera bezpieczeństwa obserwującą parking przed komisariatem. Do zdarzenia doszło podczas burzy, która przechodziła w poniedziałek nad stanem Oklahoma.

Piorun uderza w radiowóz. Zobacz nagranie

Piorun uderza w radiowóz. Zobacz nagranie

Źródło:
News on 6, Newcastle Emergency Management

Ponad 700 strażaków walczy z pożarem Greer Fire, jaki wybuchł na północnym wschodzie Arizony. Do tej pory ogień strawił już ponad osiem tysięcy hektarów terenu. W regionie obowiązują lokalne stany wyjątkowe. Służby ewakuują mieszkańców najbardziej zagrożonych terenów.

Tysiące hektarów w ogniu. Ogłoszono stan wyjątkowy

Tysiące hektarów w ogniu. Ogłoszono stan wyjątkowy

Źródło:
ABC News, AZ Dept. Forestry and Fire Management

Mikroplastik może zakłócać działanie układu odpornościowego. Jak ustalili badacze z Uniwersytetu w Pittsburghu, malutkie cząstki tworzyw sztucznych, które trafią do układu oddechowego, osłabiają działanie obecnych w płucach makrofagów - komórek pochłaniających patogeny. Zaburzenia w ich pracy wpływają nie tylko na płuca.

Wdychamy je codziennie. Mogą być szkodliwe dla całego organizmu

Wdychamy je codziennie. Mogą być szkodliwe dla całego organizmu

Źródło:
PAP, American Thoracic Society

W hrabstwie Laurel w stanie Kentucky trwa sprzątanie po przejściu tornada. Żywioł wyrządził spore zniszczenia na lotnisku, które jest kluczowe dla usług transportu medycznego. Jak donoszą amerykańskie media, silny wiatr podnosił śmigłowce i rzucał nimi jak zabawkami.

Tornado zdewastowało lotnisko. Nagrania

Tornado zdewastowało lotnisko. Nagrania

Źródło:
ENEX, avweb.com, Fox Weather, lex18.com,

Burza przeszła przez francuską miejscowość Longages w departamencie Górna Garonna. Podczas wyładowań mocno sypnęło gradem. Załamanie pogody zostało uchwycone na nagraniu.

Załamanie pogody. Mocno sypnęło gradem

Załamanie pogody. Mocno sypnęło gradem

Źródło:
Reuters, Meteo France

Ulewne opady deszczu doprowadziły do powstania gwałtownych powodzi w mieście Bengaluru w Indiach. Ludzi ewakuowano z zalanych domów za pomocą pontonów. - Woda wdarła się do ponad stu domów - powiedział Neelufar Ahmad, jeden z mieszkańców.

Zalane domy i ulice. Ludzi ewakuowano za pomocą pontonów

Zalane domy i ulice. Ludzi ewakuowano za pomocą pontonów

Źródło:
Reuters, The Hindu

Za kilka dni będzie ponad 20 stopni. Jaką aurę przyniesie druga połowa maja i początek czerwca? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę temperatury na 16 dni, przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: przyjdzie ocieplenie, ale na moment

Pogoda na 16 dni: przyjdzie ocieplenie, ale na moment

Źródło:
tvnmeteo.pl

Gorące powietrze napłynęło w weekend do południowej Hiszpanii. W Andaluzji termometry pokazały w niedzielę ponad 30 stopni.

Jest ponad 30 stopni, a ma być jeszcze więcej

Jest ponad 30 stopni, a ma być jeszcze więcej

Źródło:
ENEX, andaluciainformacion.es, europapress.es

Co najmniej sześć osób zginęło na skutek ulew, które nawiedziły południowe Chiny. W prowincji Guangdong osuwisko uszkodziło trzypiętrowy blok mieszkalny - życia trzech mieszkańców nie udało się uratować. Trwają poszukiwania jednej osoby.

Masy błota osunęły się na budynek. Tragiczny bilans ulew

Masy błota osunęły się na budynek. Tragiczny bilans ulew

Źródło:
PAP, Xinhua