Polski Alarm Smogowy podsumował rok 2018 pod kątem jakości powietrza. Ranking "smogowych liderów" powstał na podstawie wyników pomiarów Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Wynika z niego, że mieszkańcy Pszczyny oddychali zanieczyszczonym powietrzem przez jedną trzecią roku.
Z opracowanego przez Polski Alarm Smogowy rankingu wynika, że w 2018 roku sytuacja pod względem zanieczyszczonego powietrza wyglądała najgorzej w małych i średnich miejscowościach.
Trzeba przy tym zaznaczyć, że informacje o jakości powietrza w polskich miastach pochodzą tylko z tych miejscowości, w których znajdują się stacje pomiarowe GIOŚ.
Po analizie raportów Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ) okazało się, że na pierwszym miejscu w kategorii średniego rocznego stężenia pyłów PM10 znalazła się Pszczyna w województwie śląskim. Średnie stężenie pyłu PM10 dla całego roku wyniosło tam 55 mikrogramów na metr sześcienny przy dopuszczalnej normie 40 µg/m3.
We wsi Godów w woj. śląskim, liczącej niecałe dwa tysiące mieszkańców, średnie roczne stężenie pyłu PM10 (46 µg/m3) było wyższe niż w Krakowie (42,6 µg/m3) czy Katowicach (43,5 µg/m3), które bywają postrzegane jako miasta z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem.
Miejscowości o najwyższym średniorocznym stężeniu pyłów PM10 w 2018 r. (wartość w µg/m3), norma: 40 µg/m3
1. Pszczyna - 55
2. Rybnik - 51
3. Myszków - 49
4. Wodzisław Śląski - 48
5. Nowy Targ - 47
6. Żywiec - 47
7. Godów - 46
8. Zabrze - 45
9. Żory - 45
10. Oświęcim - 44
11. Sucha Beskidzka - 44
12. Lubań - 44
13. Katowice - 43,5 (średnia ze stacji)
14. Nowa Ruda - 43
15. Kraków - 42,3 (średnia ze stacji)
Smog przez jedną trzecią roku
Polski Alarm Smogowy wyliczył także, że mieszkańcy Pszczyny przez 125 dni, czyli ponad jedną trzecią roku, oddychali zbytnio zanieczyszczonym powietrzem. Prawo dopuszcza jedynie 35 dni, podczas których w powietrzu unosi się smog. W tej miejscowości było ich więc prawie cztery razy więcej.
Za Pszczyną w rankingu podsumowującym smogowe dni uplasowały się leżące w woj. śląskim Rybnik (średnia roczna PM10 51 µg/m3) i Wodzisław Śląski (48 µg/m3). Tam oddychano smogiem przez 110 dni.
Miejscowości z największą liczbą dni w 2018 r., gdy norma stężenia pyłów PM10 była przekroczona
Dopuszczalna liczba dni - 35
1. Pszczyna - 125
2. Rybnik - 110
3. Wodzisław Śląski - 110
4. Nowa Ruda - 107
5. Nowy Targ - 106
6. Myszków - 105
7. Zabrze - 103
8. Sucha Beskidzka - 101
9. Kraków - 96 (średnia ze stacji)
10. Żory - 94
11. Godów - 94
12. Katowice - 93 (średnia ze stacji)
13. Gliwice - 92
14. Lubań - 92
15. Oświęcim - 91
Benzo(a)piren
W skali wszystkich państw Unii Europejskiej, Polska wypada najgorzej pod kątem stężeń benzo(a)pirenu w powietrzu. W najgorszym pod tym względem Nowym Targu w woj. małopolskim wartość ta wyniosła 1800 procent normy. Według szacunków Polskiego Alarmu Smogowego oddychanie takim powietrzem jest równie szkodliwe, jak palenie 22 papierosów dziennie.
Niewiele lepiej jest w Suchej Beskidzkiej w woj. małopolskim i Rybniku, gdzie stężenie benzo(a)pirenu 13-krotnie przekracza dopuszczalną normę. Tam - według Polskiego Alarmu Smogowego - mieszkańcy "wypalali" poprzez samo oddychanie 13 papierosów dziennie.
Miasta o najwyższym średniorocznym stężeniu rakotwórczego benzo[a]pirenu w 2018 r. (wartość w µg/m3), norma: 1 µg/m3
1. Nowy Targ - 18 (22 papierosy/dzień)
2. Sucha Beskidzka - 13 (16 papierosów/dzień)
3. Rybnik - 13 (16 papierosów/dzień)
4. Nowa Ruda - 11 (13 papierosów/dzień)
5. Nowy Sącz - 10 (12 papierosów/dzień)
6. Tuchów - 10 (12 papierosów/dzień
7. Wschowa - 10 (12 papierosów/dzień)
8. Zdzieszowice - 10 (12 papierosów/dzień)
9. Godów - 9 (11 papierosów/dzień)
10. Pszczyna - 9 (11 papierosów/dzień)
11. Sulęcin - 9 (11 papierosów/dzień)
12. Zakopane - 8 (10 papierosów/dzień)
13. Oświęcim - 8 (10 papierosów/dzień)
14. Żywiec - 8 (10 papierosów/dzień)
Winne "kopciuchy"
Według Polskiego Alarmu Smogowego tak tragiczny stan powietrza w mniejszych miejscowościach wynika ze spalania węgla i drewna w starych piecach - tak zwanych "kopciuchach". To właśnie stąd bierze się około połowa emitowanych w kraju pyłów PM10 i około 84 procent rakotwórczego benzo(a)pirenu w powietrzu. W Polsce w ten sposób ogrzewane są ponad cztery miliony domów.
- Jakość powietrza w naszym kraju podczas sezonu grzewczego jest wciąż dramatyczna - powiedział Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego.
- Nasz ranking nie służy temu, by piętnować "rekordzistów", ponieważ jesteśmy przekonani, że podobnych miejscowości jest w Polsce tysiące, z tą tylko różnicą, że nikt nie mierzy tam jakości powietrza - dodał Guła.
Nowe normy
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska, od 11 października w Polsce obowiązują nowe, bardziej rygorystyczne, normy informowania i alarmowania o smogu.
Alarm smogowy jest ogłaszany przy przekroczeniu średniodobowej wartości 150 µg/m3 dla pyłu PM10, poziom informowania ustalono na 100 mikrogramów. Wartości te są dwa razy niższe niż określone w rozporządzeniu z 2012 roku, kiedy wynosiły odpowiednio 300 i 200 mikrogramów.
Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ) poinformował, że od 11 października w Polsce wystąpiły cztery dni, w których przekroczony został nowy poziom informowania (100 µg/m3). Przekroczenia wystąpiły: 22 października - w województwach: łódzkim, lubelskim i śląskim; 23 października - w województwie małopolskim i śląskim; oraz 25 i 26 października w województwie śląskim. 25 października przekroczony został również nowy poziom alarmowy (150 µg/m3).
Autor: kw/aw / Źródło: Polski Alarm Smogowy
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock/Polski Alarm Smogowy