Choć zanieczyszczone powietrze ma negatywny wpływ na zdrowie wszystkich ludzi, szczególnie niebezpieczne jest dla małych dzieci. Dlaczego czyste powietrze jest tak ważne w otoczeniu niemowląt? Wyjaśniają dr hab. n. med. Wojciech Feleszko pediatra, immunolog oraz dr Aleksandra Ratajczak.
Badacze z Uniwersytetu w Waszyngtonie opublikowali na łamach prestiżowego czasopisma "Am J Resp Crit Care Med." dane pokazujące, że niemowlęta z największą ekspozycją na zanieczyszczenie powietrza były o 5 do 10 proc. częściej narażone na hospitalizację z powodu zapalenia oskrzeli niż dzieci narażone na najmniejsze zanieczyszczenia powietrza1. Ponadto, niemowlęta, które żyły w odległości do 50 metrów od głównej autostrady, miały o 6 proc. większe ryzyko zachorowania na zapalenie oskrzelików, mimo że zanieczyszczenie powietrza mieściło się w dopuszczalnych granicach normy. Wyniki tego badania jasno wskazują, że małe dzieci są podatne na choroby wywołane przez przewlekłe narażenie na zanieczyszczenia powietrza. Amerykańscy badacze uważają, że szkodliwe substancje powodujące zanieczyszczenia powietrza zaburzają funkcjonowanie układu odpornościowego niemowląt, powodując stan zapalny w organizmie i zakłócając naturalną barierę płuc chroniącą przed wirusami dróg oddechowych. To z kolei zwiększa ryzyko zachorowania na zapalenie oskrzelików.
Okazuje się, że zanieczyszczone powietrze wpływa negatywnie na zdrowie dzieci również w okresie prenatalnym, czyli zanim jeszcze się urodziły. Wyniki innego amerykańskiego badania sugerują, że zanieczyszczenie powietrza wpływa u płodów na częstszy rozwój astmy oskrzelowej w późniejszym wieku tych dzieci. Takie powiązanie zanieczyszczenia powietrza z rozwojem przewlekłych chorób dróg oddechowych podkreśla znaczenie zmniejszenia szkodliwych substancji w bezpośrednim otoczeniu kobiety w ciąży i noworodka.
Jak zadbać o zdrowe powietrze dla noworodka?
Przede wszystkim rodzice muszą zmniejszyć te źródła zanieczyszczeń powietrza, nad którymi „mają kontrolę”. Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska szacuje, że jakość powietrza wewnątrz pomieszczeń może być od 2 do 5 razy gorsza od powietrza na zewnątrz2.
Absolutną podstawą jest zasada, że nie wolno palić papierosów w mieszkaniu, w którym żyje dziecko. Dotyczy to również palenia na balkonie! Co ciekawe, podkreśla się również niekorzystny wpływ palenia drewnem w kominku na jakość powietrza w domu3.
Po drugie, na jakość powietrza może wpływać też… urządzenie pokoju dziecięcego. Niektóre meble dla dzieci mogą zawierać formaldehyd, bezbarwny gaz, który drażni drogi oddechowe. Przed zakupem mebla do pokoju dziecka, rodzice powinni mieć pewność, że jest wolny od formaldehydu.
Urządzając pokoik dziecięcy musimy też dobrze dobrać farbę. Wiele rodzajów farb ściennych zawiera lotne związki organiczne (LZO), które uwalniają się, gdy farba wysycha. Choć długotrwały wpływ tych oparów nie jest dobrze poznany, Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska podejrzewa, że niektóre LZO mogą być kancerogenne. Rodzice powinni upewnić się więc, że używana farba jest wolna od LZO.
Dla zdrowia malucha ważne są spacery na świeżym powietrzu. Jeśli tylko nie panują niekorzystne warunki smogowe, spacerujmy więc jak najwięcej zarówno latem jak i zimą. Zadbajmy jednak, by ze spacerów nie wracały z nami do domu zanieczyszczenia - spacerując na zewnątrz zbieramy na butach liczne zanieczyszczenia - chemikalia na chodniku, pestycydy na trawie. Te zanieczyszczenia razem z butami trafiają następnie do domu i zostają wprowadzone pomiędzy włókna dywanu. Dobrym sposobem na uniknięcie wprowadzania chemikaliów do domu jest zdejmowanie butów zaraz po przekroczeniu progu, albo na wycieraczce przed domem.
Amerykańskie Stowarzyszenie Płuc [American Thoracic Society - ATS] podaje, że oczyszczacze powietrza z filtrem HEPA są najbardziej efektywnymi filtrami w usuwaniu szkodliwych substancji drażniących z powietrza. Filtry HEPA usuwają 99,97 proc. cząstek większych niż 0,3 mikrometra. Korzystanie z oczyszczacza powietrza z filtrem HEPA w domu może być dobrym sposobem na poprawę jakości powietrza wewnątrz pomieszczeń, a tym samym zmniejszenie ilości szkodliwych zanieczyszczeń powodujących podrażnienie dróg oddechowych. Przy wyborze warto kierować wybierać oczyszczacze powietrza z filtrem HEPA oraz dobrymi opiniami odpowiednich instytucji – na przykład atestem Polskiego Towarzystwa Alergologicznego.
1. Karr CJ et al. Influence of ambient air pollutant sources on clinical encounters for infant bronchiolitis. Am J Respir Crit Care Med. 2009 Nov 15;180(10):995-1001.
2. Environmental Protection Agency. Questions About Your Community: Indoor Air. EPA Fact Sheet.
3. Perera F et al. Prenatal environmental exposures, epigenetics, and disease. Reprod Toxicol. 2011 Apr; 31(3): 363–373.
Autor: Philips