Jak relacja kotów z ludźmi wyglądała tysiące lat temu? Kocia dieta skrywała odpowiedź

[object Object]
Światowy Dzień Kota na zdjęciach Reporterów 24Kontakt 24
wideo 2/5

Kilka tysięcy lat temu pierwszym rolnikom na obecnych ziemiach Polski towarzyszyły koty. Ludzie mogli nawet ich nie dostrzegać, ale odczuwali efekty ich obecności. Aby dowiedzieć się, jak blisko ludzi żyły te zwierzęta, naukowcy sprawdzili ich dietę.

Pierwszymi ludźmi, którym towarzyszyły koty, byli prawdopodobnie pionierzy rolnictwa z Bliskiego Wschodu sprzed około dziewięciu tysięcy lat. Koty przyciągnęła do nich obecność myszy, zwabionych z kolei przez zapasy ziarna. Udomowienie kotów było procesem długotrwałym i bezsprzeczne dowody na to pochodzą dopiero ze starożytnego Egiptu - uważa część badaczy. Stamtąd, głównie za sprawą handlu morskiego, koty rozpowszechniły się dalej. DNA zwierzęcia pochodzącego z Egiptu znaleziono nawet w jednym z wikińskich portów.

Odpowiedź na pytanie - kiedy koty, już udomowione lub jeszcze dzikie, dotarły z Bliskiego Wschodu na tereny obecnej Polski - jest trudna, bo kości różnych kotów - zarówno bliskowschodnich i ich udomowionych krewnych, jak i naszych rodzimych żbików europejskich - są w zasadzie nie do odróżnienia. Znajdując szczątki zwierząt sprzed tysięcy lat archeolodzy nie mają pewności, czy chodzi o koty z lokalnych, dzikich populacji, czy może o koty pochodzące z Bliskiego Wschodu, które trzymały się bliżej ludzi (kolonizowały nowe ziemie w miarę, jak pojawiało się tam rolnictwo). Pomocne w rozstrzygnięciu są analizy genetyczne.

Na tropie relacji kota z człowiekiem

W ostatnich latach w czterech jaskiniach na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej archeolodzy we współpracy z genetykami odkryli szczątki sześciu kotów bliskowschodnich, pochodzące z epoki neolitu, czyli z czasów pierwszych rolników (kości te mają od sześciu do czterech tysięcy lat). Znaleziono tam też ślady bytności ludzi. Choć szczątki kotów i ślady ludzi są obecne w jednym miejscu, niekoniecznie uprawniają do twierdzeń, by koty te były już udomowione.

Więcej informacji na temat potencjalnych relacji kotów i ludzi z jaskiń Jury Krakowsko-Częstochowskiej przedstawił międzynarodowy zespół naukowców pod kierunkiem doktor Magdaleny Krajcarz z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Z wcześniejszych analiz DNA wiadomo było, że koty te wywodziły się z Bliskiego Wschodu - musiały więc przybyć za osadnikami - pierwszymi rolnikami z tamtego rejonu. Działo się to przed sześcioma tysiącami lat. Aby dowiedzieć się, jak blisko ludzi żyły te zwierzęta, naukowcy sprawdzili ich dietę. Zrobili to, badając w ich kościach proporcje izotopów stabilnych węgla i azotu. Izotopy to różne postaci atomów pierwiastka chemicznego. Ich proporcja, na przykład właśnie w kościach, stanowi źródło wielu informacji na temat diety i środowiska życia. Badania izotopów węgla w kościach jakiegoś zwierzęcia odzwierciedlają proporcje izotopów obecne w konkretnych rodzajach pokarmu. Dlatego analizy izotopowe pozwalają wnioskować na temat środowiska, w jakim żyło zwierzę, czy obecnych tam roślin. Z kolei dzięki izotopom azotu można formułować tezy na temat źródła białek w diecie. Właśnie pod tym kątem zbadano koty z jaskiń, a także szczątki żbików europejskich, żyjących w tym samym czasie w najbliższej okolicy. Jak zaznacza Kracjarz, metoda izotopów stabilnych to jedyny bezpośredni sposób pozwalający poznać dietę zwierząt lub ludzi, po których zachowały się tylko nieliczne szczątki kostne.

- Nasze założenie było takie: jeśli te koty trzymały się blisko ludzi lub były udomowione, to ludzie dostarczali im pożywienia, z którego sami korzystali. Zatem dieta wspomnianych kotów musiała się różnić od diety kotów żyjących dziko i tych, które unikały ludzi - opowiada Krajcarz, główna autorka artykułu na ten temat.

Porównali dietę zwierząt

Ekspertka wskazuje, że można było porównać dietę zwierząt współwystępujących na tym samym obszarze. - Okazało się, że skład izotopowy kości kotów "bliskowschodnich" był inny, niż u lokalnych żbików. W diecie kotów "bliskowschodnich" dominowały gryzonie, które były szkodnikami pól - podjadały zboża uprawiane przez pierwszych rolników. Natomiast lokalne żbiki nadal żywiły się dzikimi zwierzętami - wyjaśnia Kracjarz.

Czy to oznacza, że koty pochodzące z Bliskiego Wschodu były już w tym okresie (sześć-cztery tysiące lat temu) udomowione? Badaczka jest sceptyczna i sugeruje, by unikać nawet określenia "oswojone". - Zyskaliśmy dowód na to, że koty te żyły w środowisku zmienionym przez człowieka. To był już komensalizm, czyli relacja, w której ludzie stworzyli im dogodne warunki do zdobywania pokarmu, i to z działalności człowieka koty miały duże korzyści w postaci zwiększonych zasobów pokarmowych - mówi. Według Kracjarz koty te mogły polować na gryzonie - np. myszy i norniki - w pobliżu osady, a ludzie ich mogli nawet nie dostrzegać. Być może odczuwali jedynie efekty obecności kotów w postaci mniejszej liczby szkodników. W jej ocenie badania wskazują na to, że w pełni udomowione koty pojawiły się na terenach obecnej Polski dopiero około dwóch tysięcy lat temu. Na tę datę wskazują także wyniki badań izotopów. Ustalono bowiem, że dieta kotów była wtedy bardziej zbliżona do diety ludzkiej - ludzie prawdopodobnie chętniej je dokarmiali.

Badane szczątki kotów z jaskiń Jury Krakowsko-Częstochowskiej pochodzą z wykopalisk Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego i Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. Z kolei badania izotopowe wykonano w Instytucie Nauk Geologicznych PAN, a analizy DNA w Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego. W badania zaangażowani byli też badacze z Niemiec i Belgii.

Autor: ps/aw / Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Polska znalazła się pod wpływem śródziemnomorskiego niżu Gabriel, który przynosi ze sobą dynamiczną aurę. W kolejnych dniach spodziewane są intensywne opady deszczu i burze.

Deszczowa spirala. Przed nami trudny czas

Deszczowa spirala. Przed nami trudny czas

Źródło:
tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed ulewnymi opadami deszczu. Obowiązują alarmy pierwszego, drugiego, a nawet i trzeciego stopnia.

Najwyższy stopień alarmów w części kraju. Tutaj będzie lać aż do rana

Najwyższy stopień alarmów w części kraju. Tutaj będzie lać aż do rana

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Groźny niż Gabriel wkroczył do Polski. Bardzo obfite opady deszczu doprowadziły już do pierwszych zalań, między innymi na Śląsku i w województwie łódzkim. Z powodu gwałtownej aury ewakuowano uczestników obozów harcerskich i młodzieżowych w czterech regionach kraju.

Pierwsze zalania i interwencje. Sytuacja w województwach

Pierwsze zalania i interwencje. Sytuacja w województwach

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Stan rzek w Polsce. Obfite opady deszczu powodują, że przybywa wody w ciekach wodnych. W części naszego kraju poziom wód osiągnął strefę stanów wysokich. Na dwóch stacja przekroczone zostały stany ostrzegawcze.

Przekroczone stany ostrzegawcze. Rośnie poziom wody w rzekach

Przekroczone stany ostrzegawcze. Rośnie poziom wody w rzekach

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Pogoda na jutro, czyli na środę 9.07. Przed nami wyjątkowo deszczowa noc i dzień. Spodziewane są intensywne opady, lokalne burze oraz porywisty wiatr. Termometry wskażą maksymalnie 22 stopnie Celsjusza.

Pogoda na jutro - środa 9.07. Noc pod znakiem burz i bardzo obfitych opadów

Pogoda na jutro - środa 9.07. Noc pod znakiem burz i bardzo obfitych opadów

Źródło:
tvnmeteo.pl

Ulewy mają nadciągnąć nad Polskę we wtorek. Za sprawą niżu genueńskiego sumy opadów w niektórych regionach mogą sięgnąć 150 litrów na metr kwadratowy. Najsilniej ma padać w nocy z wtorku na środę oraz w środę.

Tak ulewy będą wędrować nad krajem

Tak ulewy będą wędrować nad krajem

Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Ulewne opady deszczu spowodują, że poziom wody w rzekach znacznie wzrośnie. Z tego powodu Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) wydał ostrzeżenia hydrologiczne. W mocy są alarmy pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia.

Przybyło ostrzeżeń IMGW. W tych regionach możliwe są podtopienia

Przybyło ostrzeżeń IMGW. W tych regionach możliwe są podtopienia

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Niż genueński Gabriel przyniesie bardzo obfite opady deszczu. Południe, centrum i południowy wschód Polski są zagrożone powodziami. Jak się przygotować, gdy może dojść do powodzi?

Jak przygotować się na powódź

Jak przygotować się na powódź

Źródło:
tvnmeteo.pl, RCB

Alert RCB został ponownie rozszerzony o kolejne części kraju. Ostrzeżenia zostały wydane w związku z prognozowanymi intensywnymi, nawalnymi opadami deszczu. Eksperci podają, że możliwe są podtopienia.

Alert RCB na kolejnych obszarach. "Śledź komunikaty pogodowe"

Alert RCB na kolejnych obszarach. "Śledź komunikaty pogodowe"

Aktualizacja:
Źródło:
RCB, tvnmeteo.pl

Ponad 60-letni mężczyzna w piątek nie wrócił ze swojej plantacji na wyspie Sulawesi w Indonezji, a rodzina zgłosiła jego zaginięcie. Dzień później mieszkańcy wioski, którzy przeszukiwali okolicę, odnaleźli jego ciało w brzuchu ośmiometrowego pytona. Gad został przez nich zabity, bo wzbudzał podejrzenia swoim nietypowym wyglądem.

Ośmiometrowy pyton połknął rolnika

Ośmiometrowy pyton połknął rolnika

Źródło:
NDTV, Antara News

Naukowcy odkryli na Krecie bakterię, która może pomóc w zwalczaniu komarów. W testach laboratoryjnych okazała się mieć stuprocentową skuteczność w zabijaniu larw tych owadów.

Odkryto bakterię, która zabija komary. Stuprocentowa skuteczność

Odkryto bakterię, która zabija komary. Stuprocentowa skuteczność

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Co najmniej 1200 interwencji przeprowadzili w poniedziałek strażacy z samego tylko Podkarpacia po nawałnicy, która przetoczyła się nad regionem. Skutki burz straż usuwała przez całą noc także w innych regionach Polski - łącznie wyjeżdżano do akcji 2200 razy. W jednym miejscu konieczna była prewencyjna ewakuacja obozu harcerskiego.

Setki strażaków w akcji. Ranni, ewakuacja i duże straty

Setki strażaków w akcji. Ranni, ewakuacja i duże straty

Źródło:
PAP

Grecja od niedzieli zmaga się z falą upałów - we wtorek w niektórych miejscach temperatura może osiągnąć 42 stopnie Celsjusza. Gorąco jest m.in. w Atenach, stolicy kraju. Z tego powodu władze podjęły decyzję o zamknięciu słynnego zabytku na część dnia.

Znany zabytek zamknięty na część dnia z powodu upałów

Znany zabytek zamknięty na część dnia z powodu upałów

Źródło:
PAP, Reuters

Setki pszczół zaatakowały ludzi na ulicy w miejscowości Aurillac w południowej Francji. Obrażenia odniosły 24 osoby, trzy z nich przewieziono do szpitala w stanie krytycznym. Media podkreślają, że tego typu ataki pszczół na ludzi to rzadkość.

Pszczoły zaatakowały we francuskim mieście, wielu rannych

Pszczoły zaatakowały we francuskim mieście, wielu rannych

Źródło:
Guardian, BFM TV, France Bleu, franceinfo.fr

Niż genueński, zwykle stacjonarny wir z centrum ulokowanym w rejonie północnych Włoch, wyrywa się właśnie z kolebki i rusza w kierunku Bałkanów, a później Polski. Otrzymał imię Gabriel i wszystko wskazuje na to, że będzie odpowiedzialny za przenos ogromnej ilości wilgoci znad Morza Śródziemnego. Przyniesie on ulewne opady deszczu.

"Imponujące" i "alarmujące" opady. Zagrożone są także duże miasta

"Imponujące" i "alarmujące" opady. Zagrożone są także duże miasta

Źródło:
TVN24+

Sławosz-Uznański Wiśniewski ma za sobą już jedenaście dni misji IGNIS. Polski astronauta osiągnął podstawowe cele w ponad 80 procentach. W poniedziałek Polak połączył się z Warszawą, a dziś zrobi to ponownie.

Halo, Warszawa! Raport z misji IGNIS

Halo, Warszawa! Raport z misji IGNIS

Źródło:
PAP

Przez Europę przechodzi burzowy front atmosferyczny. We wtorek w kilkunastu regionach Włoch obowiązują alerty pogodowe. Silne burze przeszły przez Węgry, gdzie doszło do przerw w dostawie prądu i wody, a także paraliżu kolei i lotniska.

Burze nad Europą. Alerty pogodowe i paraliż kolei

Burze nad Europą. Alerty pogodowe i paraliż kolei

Źródło:
PAP

Do 104 wzrósł bilans ofiar tragicznej powodzi błyskawicznej w środkowym Teksasie. Wśród ofiar są dzieci. Kataklizm szczególnie dotknął hrabstwo Kerr, gdzie odbywał się chrześcijański obóz dla dzieci Camp Mystic. Skalę katastrofy i śmiertelną siłę żywiołu oddaje film pokazujący - w przyspieszonym tempie - gwałtowny wzrost stanu wody w rzece Guadalupe.

Tak rósł poziom wody w rzece Guadalupe

Tak rósł poziom wody w rzece Guadalupe

Aktualizacja:
Źródło:
CNN, PAP

Zalany terminal i zablokowane pasy startowe - to skutki burzy, jaka przeszła dziś nad największym międzynarodowym lotniskiem na Węgrzech. Przez załamanie pogody port lotniczy im. Ferenca Liszta w Budapeszcie wstrzymał prace na niecałe dwie godziny. Część lecących do stolicy Węgier samolotów została przekierowana do innych miast.

Burza sparaliżowała europejskie lotnisko

Burza sparaliżowała europejskie lotnisko

Źródło:
PAP, dailynewshungary.com

Praca na ISS i jej ważność dla Polski - między innymi o te kwestie pytali w poniedziałek Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego dziennikarze zgromadzenie w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Polski astronauta od ponad tygodnia przebywa na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w ramach misji Ax-4.

Czy Sławosz Uznański-Wiśniewski widział Polskę z kosmosu?

Czy Sławosz Uznański-Wiśniewski widział Polskę z kosmosu?

Źródło:
PAP, TVN24

Przed nami nie tylko spektakularne ochłodzenie, ale także ulewy. Co jeszcze przyniosą nadchodzące dni? Kiedy może wrócić upał? Sprawdź najnowszą prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeto.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: wpadniemy z jednej skrajności w drugą

Pogoda na 16 dni: wpadniemy z jednej skrajności w drugą

Źródło:
tvnmeteo.pl

Wulkan Lewotobi Laki-Laki na wschodzie Indonezji ponownie dał o sobie znać - jego erupcja w poniedziałek wyrzuciła popiół na wysokość aż 18 kilometrów, zmuszając władze do ogłoszenia najwyższego stopnia alarmowego. W związku z zagrożeniem wstrzymano także część lotów.

Odwołano loty do turystycznego raju. Gigantyczna erupcja

Odwołano loty do turystycznego raju. Gigantyczna erupcja

Źródło:
Reuters, ABC News

Burze nawiedziły w niedzielę północne Włochy. Szczególnie niebezpieczna aura panowała w Mediolanie i okolicach, gdzie doszło do śmiertelnego wypadku. Podczas burzy drzewo przygniotło turystów, a jednej osoby nie udało się uratować.

Burza zaskoczyła turystów. Nie żyje kobieta

Burza zaskoczyła turystów. Nie żyje kobieta

Źródło:
PAP, Rai News

W niedzielę firma Axiom Space połączyła się z członkami misji Ax-4 - Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim i Peggy Whitson. Polak powiedział, że cały czas realizują misję. W pewnym momencie podczas transmisji pojawiły się pierogi.

Pierogi w kosmosie. "Smacznego"

Pierogi w kosmosie. "Smacznego"

Źródło:
TVN24

Europa nie była przygotowana na takie lato. Skwar zaczął się w czerwcu, w południowej i zachodniej części kontynentu, by do sierpnia rozlać się właściwie we wszystkich regionach. Dni były o sześć-siedem stopni cieplejsze niż zazwyczaj o tej porze roku. Ludzie, nienawykli do takiego gorąca, mdleli na ulicach. Często było już za późno, by ich uratować - według wstępnych szacunków na skutek upału zmarło ponad 30 tysięcy ludzi, ale późniejsze analizy podniosły ten tragiczny bilans do nawet 70 tysięcy. W Paryżu zakłady pogrzebowe nie nadążały z przyjmowaniem ciał, a władze podjęły decyzję o przekształceniu magazynu przemysłowego w miejscowości Rungis w tymczasową kostnicę.

Upał może nas zabić na 27 sposobów. Wciąż poznajemy nowe

Upał może nas zabić na 27 sposobów. Wciąż poznajemy nowe

Źródło:
TVN24+

Jeszcze do niedawna w ciepłe, letnie wieczory łąki, parki i ogrody były rozświetlone przez świetliki. Przyrodnicy alarmują jednak, że populacja tych owadów drastycznie maleje, a nawet pojawia się ryzyko ich wyginięcia. Są jednak sposoby na to, aby zatrzymać ten negatywny trend.

Świetliki mogą wyginąć. Ekspert podaje trzy powody

Świetliki mogą wyginąć. Ekspert podaje trzy powody

Źródło:
PAP, Discover Magazine

Lew uciekł z ogrodu zoologicznego i zaatakował 53-letniego mężczyznę. Ranny został zabrany do szpitala, a zwierzę zastrzelono. Do zdarzenia doszło w tureckim mieście Manavgat.

Lew uciekł z zoo i zaatakował mężczyznę

Lew uciekł z zoo i zaatakował mężczyznę

Źródło:
PAP, milliyet.com.tr

Grecja przygotowuje się na kilkudniową falę upałów. Z prognoz wynika, że miejscami temperatura sięgnie nawet 42 stopni Celsjusza.

Grecja się "zagotuje". Będzie ponad 40 stopni

Grecja się "zagotuje". Będzie ponad 40 stopni

Źródło:
PAP, newpost.gr, iefimerida.gr