Naukowcy z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej doszli do wniosku, że mózg człowieka jest tak skonstruowany, że każe organizmowi unikać fizycznej aktywności, żeby oszczędzać zasoby energii. Lenistwo jest więc naturalną postawą ludzi.
Matthieu Boisgontier z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej (UBC) i jego zespół postanowili sprawdzić, dlaczego choć od lat społeczeństwa są zachęcane do aktywności fizycznej, to pomimo najlepszych intencji – trudno się zdobyć na korzystny dla zdrowia wysiłek fizyczny. Wyniki swoich badań opublikowali w piśmie "Neuropsychologia".
Badania nad ludzkim mózgiem
Jak powiedział Boisgontier - cytowany w komunikacie na stronie internetowej UBC główny autor badania, "niepowodzenie polityki społecznej w przeciwdziałaniu pandemii braku fizycznej aktywności może wynikać z procesów w mózgu, które się wykształciły i wzmocniły w drodze ewolucji".
Do takich konkluzji autorzy artykułu doszli dzięki badaniu z użyciem gry komputerowej: przed ekranami posadzono zdrowych młodych ludzi, a na ekranie pojawiał się ich awatar, nad którego ruchami mieli kontrolę. Następnie wyświetlano ikony wyobrażające różne formy aktywności fizycznej oraz wypoczynku.
Zadaniem biorących udział w badaniu było jak najszybsze odsunięcie awatara od pojawiających się sześciu ikon obrazujących aktywność fizyczną i jak najszybsze przysunięcie do sześciu ikon pokazujących postaci leżące lub siedzące, a w kolejnej serii - jak najszybsze przysunięcie awatara do obrazów aktywności fizycznej i odsunięcie od obrazów lenistwa. Aktywność fizyczną wyobrażały postaci na rowerze, pływaka, wędrującego pod górę turysty, postaci wchodzącej po schodach, grającej w piłkę, biegającej, zaś brak aktywności fizycznej: postać siedząca przed telewizorem, grająca w gry z użyciem konsoli, siedząca przy komputerze, leżąca na hamaku, czytająca książkę i leżąca na kanapie.
Badanie elektroencefalogramem
Jednocześnie elektroencefalogram rejestrował aktywność mózgu w każdej z czterech grup reakcji. Co prawda uczestnicy badania szybciej przysuwali swój awatar do ikon aktywności fizycznej i szybciej odsuwali awatar od obrazów lenistwa, ale zapis EEG wykazał, że odsunięcie awatara od ikon z leniwymi postaciami wymagał aktywniejszej pracy mózgu. "Nowość odkrycia w naszej pracy polega na tym, że wykazano, iż unikanie braku aktywności fizycznej wiąże się z kosztami, czyli ze zwiększonym wykorzystaniem zasobów mózgu. Nasz mózg lubi zachowania nieaktywne" - powiedział Boisgontier.
Podkreślił, że takie reakcje są automatyczne, ale ich świadomość może być pierwszym krokiem do zmiany.
We wcześniejszej wersji artykułu dostępnej na stronie Biorxiv.org, autorzy przytaczali badania z ostatnich 10 lat, w których stawiano pytania, dlaczego nie udają się próby regularnej aktywności fizycznej pomimo dobrze znanych negatywnych skutków lenistwa. Badania te wskazywały między innymi na różnice w procesach automatycznych (odruchowych) i kontrolowanych (świadomych) oraz na konflikt między nimi.
Jak zbadać mózg?
"Jednak te badania koncentrowały się głównie na procesach automatycznych wyzwalanych przez aktywność fizyczną, podczas gdy nieliczne analizowały reakcje automatyczne wywoływane przez zachowania związane z siedzącym trybem życia lub zachowania minimalizujące koszt wydatku energetycznego" - podkreślili autorzy.
Stąd pomysł na badanie, w którym można było śledzić zachowania jego uczestników i jednocześnie zapis EEG, dzięki czemu można analizować między innymi automatyczne reakcje.
"Zapis EEG sugeruje, że siedzący tryb życia jest atrakcyjny, a osoby, które chcą być aktywne fizycznie, muszą zaangażować dodatkowe zasoby kory mózgowej, żeby przeciwdziałać tej atrakcyjności" - napisano w konkluzji artykułu.
W komunikacie UBC Boisgontier przypomniał, że zachowanie zasobów energii zawsze było istotne dla przeżycia gatunku ludzkiego, ponieważ pozwalało na "skuteczniejsze poszukiwanie pożywienia i schronienia, partnera seksualnego i unikanie drapieżników".
Autor: dd / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock