Pustynia Błędowska - największa, ale nie jedyna w Polsce

● Pustynie w Polsce są najczęściej efektem działalności człowieka. Stopniowo zarastają sosnami i inną roślinnością. ● Największą pustynią w Polsce jest Pustynia Błędowska, leżąca na pograniczu Wyżyny Śląskiej i Wyżyny Olkuskiej. ● Inne pustynie w Polsce to: Pustynia Siedlecka, Pustynia Borów Dolnośląskich, Pustynia Kozłowska i Pustynia Starczynowska.

Pustynie w Polsce nie są tak ogromne i spektakularne jak Sahara, wciąż jednak są miejscami, które przyciągają turystów. A ci, spodziewając się piaszczystych połaci jasnego piasku, bywają zawiedzeni. Polskie pustynie zarastają, warto więc je odwiedzić, dopóki wciąż można na nich dostrzec piasek. Najbardziej znane i największe pustynie w Polsce to Pustynia Błędowska i Pustynia Siedlecka. Na tym jednak nie koniec. Do polskich pustyni możemy także zaliczyć Pustynię Borów Dolnośląskich, Pustynię Kozłowską i Pustynię Starczynowską.

Pustynia Błędowska ma prawie 10 km długości i około 4 metrów szerokości, w sumie zajmuje około 32 km2 powierzchni. Znajduje się na granicy województwa śląskiego i małopolskiego (na pograniczu Wyżyny Śląskiej i Wyżyny Olkuskiej) między Dąbrową Górniczą a gminą Klucze. Przepływa przez nią rzeka Biała Przemsza. W latach 30. ubiegłego wieku Pustynia Błędowska tworzyła z Pustynią Ryczowską (już zarośniętą), Dziadowskim Morzem (koło Boru Biskupiego, w okolicach Bukowna) i Pustynią Starczynowską, Wielką Pustynię Błędowską o powierzchni 150 km2. 

W okresie międzywojennym na terenie Pustyni Błędowskiej znajdował się poligon wojskowy. Nadal można natknąć się tam na niewypały, dlatego pustynia nie jest dostępna dla zwiedzających w całości. Turyści mogą korzystać z wyznaczonych ścieżek dydaktycznych, punktów widokowych czy wybrać się na spacer żółtym Szlakiem Pustynnym PTK. Pustynia Błędowska niestety coraz mocniej zarasta, jej południowa część jest już niemal całkiem zarośnięta. W przeszłości jednak na tej pustyni można było nawet zaobserwować burzę piaskową czy fatamorganę. 

Pustynia Siedlecka znajduje się na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej w okolicy wsi Siedlec. Kiedyś znajdowały się tu wyrobiska kopalni piasków formierskich. Pustynia Siedlecka ma około 30 ha powierzchni, z czego około 25 ha to piaski, na pozostałych 5 ha rosną sosny. Są tu wysokie na 30 metrów wydmy, porośnięte szuwarami oczko wodne. W upalne letnie dni na Pustyni Siedleckiej można nawet zaobserwować fatamorganę. 

Pustynia w lesie? Tak, taka właśnie jest Pustynia Borów Dolnośląskich. Powstała przede wszystkim wskutek prowadzonych od początku XX wieku działań na poligonie wojskowym. Po wycofaniu się z tych terenów wojsk radzieckich, w 1992 roku Pustynia Borów Dolnośląskich miała około 160 km ha. Wybierając się na tę pustynię, możemy skorzystać z dostępnych punktów widokowych, z których dobrze widać ruchome piaszczyste wydmy. W skład Pustyni Borów Dolnośląskich wchodzą też mniejsze pustynie, m.in. Pustynia Strachowska (zamknięta dla zwiedzających, na jej terenie działa poligon wojskowy) oraz Pustynia Kozłowska.

Pustynia Kozłowska znajduje się w Przemkowskim Parku Krajobrazowym (woj. dolnośląskie) i ma około 20 ha. Zarasta sosnami, wrzosami, brzozą i mchem w szybkim tempie, dlatego warto pospieszyć się z wycieczką. Północna Pustynia Kozłowska rozciąga się wzdłuż wydmy Długa Góra, a południowa wzdłuż wydmy Gołębia Góra. Te najwyższe wydmy na Pustyni Kozłowskiej mają wysokość około 160 m n.p.m., rozdziela je ogromne wrzosowisko. Najlepiej wybrać się więc tu w sierpniu lub we wrześniu, żeby zobaczyć je w rozkwicie. 

Pustynia Starczynowska leży w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim (na południe od Bukowna). Powstała już w średniowieczu, wskutek intensywnej wycinki drzew, teraz jednak Pustynia Starczynowska jest już prawie całkowicie porośnięta sosnami i brzozami, nie jest więc idealnym wyborem dla amatorów piaszczystych krajobrazów. Dlaczego więc nosi nazwę pustyni? Nie zawsze tak było, jeszcze w latach 30. ubiegłego wieku piaski zajmowały tu około 5 km2 powierzchni, a i teraz jest tu dużo piasku, nawet jeśli nie jest bardzo widoczny - szacuje się, że sięga nawet 20 m w głąb ziemi. Zarastanie terenu tylko częściowo nastąpiło naturalnie. Część obszaru celowo obsadzono sosną i wierzbą kaspijską, by chronić Olkusz przed lotnymi piaskami.

ZOBACZ >> Parki narodowe w Polsce - mapa i lista