Motyle w Polsce - gatunki, długość życia, ciekawostki. Czym są motyle nocne?

● Na świecie żyje około 150 tysięcy gatunków motyli. ● Ciekawym motylem jest fruczak gołąbek, który nazywany jest polskim kolibrem. ● Dorosłe formy motyli zapylają rośliny.

Motyle to owady uskrzydlone, inaczej nazywa się je łuskoskrzydłymi. Najczęściej dzieli się je ze względu na porę występowania - motyle dzienne i motyle nocne, czyli ćmy. Motyle to bardzo liczna grupa owadów - motyle liczebnością wyprzedzają jedynie chrząszcze.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 roku w sprawie ochrony gatunkowej na terenie Polski objętych ochroną ścisłą jest 20 gatunków motyli, a ochroną częściową - 16 gatunków.

Najczęściej około dwóch-trzech tygodni. Długość życia motyli jest zależna od gatunku. Są gatunki, które żyją zaledwie kilka dni oraz takie, które mogą przeżyć wiele miesięcy. Motyl to nie tylko ta najpiękniejsza postać, czyli imago. Poza tym są jeszcze stadia: jaja, gąsienice i poczwarki. 

Na całym świecie żyje około 150 tysięcy gatunków motyli, a w Polsce opisano około trzech tysięcy gatunków. Trzeba jednak podkreślić, że stanowcza większość polskich motyli to motyle nocne. 

Warto zwrócić uwagę na polskie nazwy motyli, które czasami są bardzo poetyckie. Często odnoszą się do ubarwienia gatunku, ale zdarza się, że również do jakiegoś charakterystycznego elementu wyglądu danego rodzaju motyla. Niektóre nazwy odnoszą się do siedlisk, inne do roślin żywicielskich, a jeszcze inne do zachowania danego gatunku.

Paź Królowej (Papilio machaon) Ma piękną, jaskrawą barwę i czerwone plamki na skrzydłach. Uważany jest za jeden z najpiękniejszych gatunków motyli na świecie i jednego z największych w Polsce. Jest to duży gatunek - rozpiętość skrzydeł dochodzi do sześciu-ośmiu centymetrów. W Polsce można go spotkać w zasadzie w całym kraju, wyjątkiem są tylko wysokie góry.

Paź żeglarz (Iphiclides podalirius) Nazywany jest również witeziem żeglarzem i żeglarkiem. Ma jasnożółte skrzydła. Na tylnich można zauważyć charakterystyczne jasnoniebieskie i pomarańczowe plamy. Najczęściej zobaczysz go w sadach i na polanach.

Rusałka admirał (Vanessa atalanta) Przepiękny gatunek motyla, który jest bardzo często spotykany w Polsce. Na czarnych skrzydłach tego gatunku zobaczyć można pomarańczowe i białe plamy.

Rusałka pawik (Inachis io) Gatunek ten nazywany jest czasami pawim oczkiem. Ma czerwono-brunatne skrzydła z okami na każdym. W Polsce jest powszechnie spotykany.

Rusałka pokrzywnik (Aglais urticae) Czasami gatunek ten nazywany jest małym fuksem. Ma jaskrawo-czerwone skrzydła z czarną obwódką i niebieskimi plamkami. Ten piękny gatunek jest w Polsce pospolity.

Modraszek Arion (Maculinea arion) To niewielki motyl o rozpiętości skrzydeł do trzech-czterech centymetrów. Jego skrzydła są jasnoniebieskie z czarnymi plamami. Najłatwiej jest go spotkać na leśnych łąkach i pastwiskach.

Fruczak gołąbek (Macroglossum stellatarum) To gatunek motyla z rodziny zawisakowatych. Nie jest zbyt duży, ale ma krępą sylwetkę. Jest popularnie określany mianem polskiego kolibra, ponieważ spija nektar z kwiatów unosząc się w powietrzu. Jego gąsienica ma zieloną lub brązową barwę z niebieskim rogiem.

Zobacz polskiego kolibra w obiektywach Reporterów 24

Motyle nocne to stanowcza większość spośród wszystkich motyli w Polsce. Ćmy kojarzą się raczej z szarymi i niezbyt pięknymi okazami, są jednak takie, które zachwycają swoim wyglądem. Przedstawiamy przykładowe gatunki polskich ciem.

Niedźwiedziówka kaja (Arctia caja) Przepiękna ćma. Jej przednie skrzydła są brązowe z białym deseniem, a tylne jasno lub ciemnopomarańczowe. Gąsienica jest wyjątkowo włochata i przyciąga uwagę.

Rolnica tasiemka (Noctua pronuba) Ma dość charakterystyczne ciemnożółte tylne skrzydła z czarną przepaską.

Bodzieniec bzowiak (Ourapteryx sambucaria) Piękna ćma o żółtych lub kremowych skrzydłach z oliwkowymi przepaskami.

Za największego motyla w Polsce uznawana jest zmierzchnica trupia główka, czyli ćma z rodziny zawisakowatych. Rozpiętość jej skrzydeł dochodzi do nawet 13-14 centymetrów. Swoją nazwę zawdzięcza rysunkowi na grzbiecie przypominającym trupią czaszkę. Co ciekawe, ten motyl nocny wydaje bardzo ciekawe dźwięki - gwiżdże, aby odstraszyć napastnika.

Kiedy się pojawiają motyle? To również zależy od gatunku. Niektóre zobaczyć można już wczesną wiosną. Jest jednak motyl, który pojawia się już w lutym - wiosennica porożyca.

Gdzie mieszkają motyle? W ciepłe miesiące najczęściej można je zobaczyć w ogrodach, na łąkach, polach. Zimą niektóre gatunki ruszają w podróż, a te które zostają przechodzą w stan nazywany dipauzą. To taki sen zimowy owadów. 

Motyle - co robią? Dorosłe motyle to bardzo pożyteczne owady, ponieważ przenoszą pyłek kwiatowy, więc zapylają rośliny. Gąsienice są natomiast potrzebne ptakom, które karmią nimi swoje potomstwo.

Swojego czasu dużym zainteresowaniem zaczęły cieszyć się motyle monarchy. Zasłynęły one z zamiłowania do dalekich podróży. Jesienią mogą one przelecieć nawet 2800 kilometrów.

CZYTAJ WIĘCEJ: Motyl, który leci 2800 kilometrów w poszukiwaniu snu

Motyle tylko niewielką część swojego życia spędzają w dorosłej postaci. Jednym ze stadiów rozwoju tego owada jest jednak gąsienica i tą ją często można zobaczyć. Gąsienice jedzą, aby móc zmienić się w pięknego motyla. Jedzą najczęściej rośliny, ale również grzyby czy mchy i porosty. 

Gąsienice przyjmują różne kolory i barwy. Wszystko po to, aby dobrze się zamaskować lub odstraszyć potencjalne drapieżniki. Zobaczyć można gąsienice pokryte włoskami czy kolcami, ale również takie, które są całkiem gołe. 

Zielone gąsienice ma wiele gatunków motyli. Są to między innymi rusałka admirał czy paź królowej.