Zadziwiające odkrycia naukowe, których dokonano dzięki skorupkom jaj

Jak pisze portal, od ponad 200 milionów lat jaja składane były przez liczne gatunki ptaków, gadów i niektóre rodzaje ssaków. Obecnie ich pozostałości stanowią fascynujące źródło wiedzy na temat często wymarłych już stworzeń. Pozwalają również na lepsze zrozumienie zmian klimatycznych i sposobu, w jaki funkcjonowali nasi prehistoryczni krewni. Czego badacze dowiedzieli się dzięki jajkom?

ZOBACZ TEŻ: 166 milionów lat temu przykucnął, żeby odpocząć. Pozostawił rekordowo długi ślad

Opublikowane w lutym 2020 roku badanie grupy akademików z Uniwersytetu Yale zakończyło trwającą od lat dyskusję paleontologów na temat tego, czy żyjące w prehistorii dinozaury były zimnokrwiste niczym współczesne gady, czy ciepłokrwiste, jak ptaki - pisze CNN. By zakończyć ten spór przeprowadzili oni dogłębną analizę kolejności występowania atomów w skamieniałych skorupkach dinozaurzych jaj, co pozwoliło im na obliczenie temperatury ciała osobnika, który je złożył. - Ponieważ jaja powstawały wewnątrz dinozaurów, są niczym starożytne termometry - komentował wówczas współautor badania Pincelli Hull. Przetestowane przez jego zespół próbki skorupek, wykazały, że temperatura ciała dinozaurów była wyższa niż temperatura otoczenia, co wskazuje na ich zdolność do generowania ciepła, którą wykazują stworzenia ciepłokrwiste.

Skamieniałe fragmenty jaj dinozaurów pozwoliły również na ustalenie, że stworzenia z gatunku owiraptorów były "czułymi rodzicami". Jak pisze CNN, w ubiegłym roku naukowcy odkryli szczątki jednego z przedstawicieli tych zwierząt, pochylonego nad 24 jajkami. Co istotne, w co najmniej siedmiu jajach zachowały się kości zarodków. Obecność zwierzęcia przy jajach, będących w tak późnym stadium rozwoju uznano za wystarczające, by potwierdzić, że owiraptory wysiadywały własne jaja.

Badanie to nie było jedyną próbą ustalenia tego, w jaki sposób przyszłym potomstwem zajmowały się prehistoryczne stworzenia. Prowadzone przez naukowców analizy podobnych szczegółów pozwalają im na ocenienie, które gatunki dinozaurów przejawiały wzorce wysiadywania jaj obserwowane później u ptaków, a które składały je w norach niczym gady.

Który gatunek ptaków został udomowiony przez człowieka jako pierwszy? Na to pytanie postanowili odpowiedzieć badacze z Penn State University. Jak wynika z opublikowanej przez nich w 2021 roku pracy, pierwszymi udomowionymi przez człowieka ptakami mogły być kazuary. Ze względu na długie, przypominające wyglądem sztylety pazury i agresywne zachowanie, gatunek ten bywa określany mianem "najniebezpieczniejszych ptaków na świecie". Na jego oswojenie wskazuje jednak ponad 1000 skamieniałych fragmentów jaj odnalezionych w dwóch prehistorycznych stanowiskach w Papui-Nowej Gwinei.

ZOBACZ TEŻ: Co łączy ptaki i dinozaury? Kostnienie ścięgien

Badania nad pozostałościami jaj sprzed dziesiątek tysięcy jaj pozwoliły również akademikom na ustalenie przyczyny wyginięcia ponad dwumetrowych Genyornisów newtonich. Analiza skorupek składanych przez nielota jaj, a konkretniej zaobserwowanych na ich powierzchni śladów ognia wykazała, że za wymarcie gatunku najpewniej odpowiedzialni są ludzie, dla których jaja te stanowiły pożywienie. Skorupy z wyraźnymi śladami ognia, które wskazują na próby ich gotowania, znaleziono w ponad 200 miejscach w Australii.

Dzięki porównaniu pozostałości ptasich jaj zebranych w epoce wiktoriańskiej z współczesnymi skorupkami, badaczom udało się również odpowiedzieć na pytania dotyczące postępujących zmian klimatycznych. Odkryli oni, że około 33 procent spośród 72 przebadanych przez nich gatunków ptaków składa obecnie jaja o niemal miesiąc wcześniej niż sto lat temu. Podobne wzorce zaobserwowali oni u owadów oraz u roślin, co ich zdaniem świadczy o fakcie, iż obecnie zmiany klimatyczne prowadzą już do zmian ekosystemów. Wyniki ich pracy opublikowano w ubiegłym roku na łamach czasopisma naukowego "Journal of Animal Ecology".

ZOBACZ TEŻ: Ta prehistoryczna ryba zjadała naszych przodków