W czwartek obchodzimy Światowy Dzień Uchodźcy, ustanowiony przez ONZ. W tym roku dzień ten koncentruje się na solidarności. Według szacunków UNHCR liczba uchodźców cały czas rośnie. Do końca kwietnia tego roku liczba osób przymusowo przesiedlonych na świecie mogła wynieść już 120 milionów, z czego ponad 43 miliony stanowią uchodźcy.
20 czerwca przypada Światowy Dzień Uchodźcy. Został ustanowiony przez Organizację Narodów Zjednoczonych w 2000 roku, a po raz pierwszy był obchodzony rok później. Jego celem jest upamiętnienie siły i odwagi ludzi, którzy musieli opuścić swój kraj, by uniknąć konfliktów lub prześladowań.
Obchody w 2024 roku koncentrują się na solidarności z uchodźcami. Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców (UNHCR) przypomina, że ta solidarność oznacza m.in. znalezienie rozwiązań trudnej sytuacji uchodźców, w tym zakończenie konfliktów, aby mogli bezpiecznie wrócić do domu, ale także zapewnienie im możliwości rozwoju w społecznościach, które ich przyjęły, czy zapewnienie krajom zasobów potrzebnych do włączenia i wspierania uchodźców.
Uchodźcy w Polsce i na świecie
Według danych UNHCR z czerwca, w Polsce przebywało ponad 957 tys. uchodźców z Ukrainy. W wydanym w czwartek komunikacie UNHCR wyraziło uznanie "dla polskich władz, organizacji społeczeństwa obywatelskiego i zwykłych ludzi za wzorową reakcję na ukraiński kryzys uchodźczy oraz ciągłą solidarność Polski z osobami zmuszonymi do ucieczki". "Polska we wzorowy sposób wkroczyła na arenę światową" - powiedział Kevin J. Allen, Przedstawiciel UNHCR w Polsce.
Na całym świecie według danych UNHCR na koniec 2023 roku około 117,3 mln osób zostało przymusowo przesiedlonych z powodu prześladowań, konfliktów, przemocy, łamania praw człowieka i wydarzeń poważnie zakłócających porządek publiczny. Jest to wzrost o 8 proc., czyli o 8,8 mln osób, w porównaniu z końcem 2022 roku. Organizacja szacuje, że w pierwszych czterech miesiącach 2024 roku liczba przymusowych przesiedleń nadal rosła i do końca kwietnia prawdopodobnie przekroczyła już 120 mln.
Uchodźcy na świecie - liczby
Liczba uchodźców i innych osób potrzebujących ochrony międzynarodowej wzrosła do 43,4 miliona, włączając uchodźców objętych mandatem UNHCR i UNRWA (Agencja ONZ ds. pomocy uchodźcom palestyńskim). Największa liczba uchodźców na świecie pochodziła z Afganistanu i Syrii - w obu przypadkach było ich po 6,4 mln. Kolejne kraje, z których pochodzi najwięcej uchodźców, to Wenezuela (6,1 mln), Ukraina (6 mln) i Sudan Południowy (2,3 mln). Z kolei kraje, które przyjęły najwięcej uchodźców, to Iran (3,8 mln), Turcja (3,3 mln), Kolumbia (2,9 mln), Niemcy (2,6 mln) i Pakistan (2 mln).
Jednocześnie większość osób zmuszonych do ucieczki nigdy nie przekracza granicy międzynarodowej. To uchodźcy wewnętrzni, którzy opuścili miejsca swojego zamieszkania, ale pozostają we własnym kraju. Stanowią 58 proc. osób przymusowo przesiedlonych. W 2023 roku było to 68,3 mln osób.
International Rescue Committee (IRC) szacuje, że wojna w Ukrainie jest przyczyną 10 proc. przesiedleń w skali globalnej, z niemal 4 milionami osób wewnętrznie przesiedlonych i ponad 6 milionami uchodźców zarejestrowanych na całym świecie. "Choć Ukraina znika z pierwszych stron gazet, świat nie może zapomnieć, że ci, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia swoich domów przez tę wojnę, wciąż potrzebują pomocy" - wskazuje Alan Moseley, Dyrektor Krajowy w IRC w Polsce.
Organizacja zauważa też, że do końca 2023 roku prawie połowa osób, które opuściły swoje domy, pochodziła z krajów dotkniętych zarówno konfliktem, jak i zmianami klimatycznymi, takich jak Sudan, Demokratyczna Republika Konga i Syria, gdzie dostęp do pomocy humanitarnej i wsparcie finansowe osiągają historycznie niski poziom, a cywile coraz częściej znajdują się w ogniu walk.
Polska Misja Medyczna komentuje ogromną skalę problemu zauważając, że gdyby osoby przymusowo przesiedlone miały stworzyć swoje państwo, byłoby ono 12. najludniejszym krajem na świecie mając tylu mieszkańców, co Japonia.
Uchodźca - kto to jest?
Zgodnie z Konwencją ONZ z 1951 roku dotyczącą statusu uchodźców, za uchodźcę uznaje się osobę, "która na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa, którego jest obywatelem, i nie może lub nie chce z powodu tych obaw korzystać z ochrony tego państwa, albo która nie ma żadnego obywatelstwa i znajdując się na skutek podobnych zdarzeń, poza państwem swojego dawnego stałego zamieszkania nie może lub nie chce z powodu tych obaw powrócić do tego państwa".
ZOBACZ TEŻ: Jest ich 120 milionów, ta liczba "może rosnąć"
Źródło: PAP, UNHCR, IRC, PMM
Źródło zdjęcia głównego: Ruslan Lytvyn/Shutterstock