Pierwsza taka wiceprezydent w historii Kolumbii. Kim jest Francia Marquez

Kolumbię czeka radykalna zmiana. Lewicowy ekonomista, obrońca środowiska naturalnego i były partyzant Gustavo Petro zwyciężył w niedzielę w wyborach prezydenckich. Według Agencji Reutera decyzja wyborców to wyraz głębokiej frustracji spowodowanej prawicowym establishmentem politycznym, oskarżanym o podtrzymywanie przepaści między bogatymi a biednymi w tym naznaczonym przez dziesięciolecia konfliktów kraju.

CZYTAJ TAKŻE: Wybory, które przejdą do historii

Kolejnym historycznym momentem był wybór na wiceprezydent 40-letniej Francii Marquez. Jest pierwszą czarnoskórą osobą pełniącą tę funkcję. Już w czasie kampanii jej kandydatura otworzyła dyskusję na temat rasy i klasy w sposób rzadko spotykany w tym kraju. Kim jest kobieta, która może wstrząsnąć kolumbijską polityką?

Francia Marquez urodziła się w wiosce Yolombo w gminie Suarez w górzystym regionie Cauca w południowo-zachodniej Kolumbii. Wychowywała się zaś w La Toma w tym samym regionie, którego około 80 procent mieszkańców żyje w jakiejś formie ubóstwa. Sama w rodzinnym domu spała na klepisku.

W wieku 13 lat została aktywistką. Jej sprzeciw wzbudziła budowa tamy, która zmieniałaby kierunek rzeki płynącej w jej regionie i zagrażała lokalnej społeczności. Do manifestacji swoich postulatów przyszła liderka wykorzystywała afro-kolumbijską muzykę i taniec.

Jako młoda kobieta została lokalną przywódczynią i podjęła walkę o środowisko i prawa do ziemi przodków, odpierając najazdy międzynarodowych firm wydobywczych na La Toma. Edukowała również rolników w swoim regionie w zakresie zrównoważonych technik rolniczych oraz zajęła się promowaniem praw kulturowych i praw do ziemi afro-kolumbijskiej. Później podjęła też studia prawnicze na Uniwersytecie Santiago de Cali.

W 2014 roku zawiesiła naukę i wróciła do La Toma, by walczyć o środowisko. Wtedy też zwróciła na siebie uwagę całego kraju, przewodząc kampanii przeciwko nielegalnemu wydobywaniu złota w rodzinnej gminie Suarez. Poprowadziła wówczas grupę 80 kobiet w dziesięciodniowym i 560-kilometrowym marszu z gór do Bogoty, by wywrzeć na rządzących presję do działania. W stolicy kobiety spędziły 22 dni, protestując na ulicach miasta. Ostatecznie doszły do porozumienia z rządem.

Grupa zadaniowa powołana przez rząd w 2015 roku pomogła położyć kres nielegalnemu wydobyciu. Dzięki jej działaniom do końca 2016 roku wszystkie nielegalne maszyny górnicze w La Toma zostały usunięte lub zniszczone przez kolumbijskie siły bezpieczeństwa. Zanim jednak do tego doszło, w latach 2014-2016 aktywistka była nękana i zastraszana, otrzymywała groźby śmierci. Była przez to zmuszona do zmiany miejsca zamieszkania. Nie zniechęciło jej to jednak i dalej badała skutki nielegalnego wydobycia w rodzinnej gminie.

Sukces Marquez stał się przykładem i inspiracją dla wielu mieszkańców regionu do przeciwstawiania się podobnym sytuacjom. Pokonała seksizm, rasizm i korupcję, by walczyć o to, co dla niej ważne. Za swoje działania Marquez otrzymała w 2018 roku prestiżową nagrodę Goldman Environmental Prize, która nazywana jest Nagrodą Nobla w dziedzinie środowiska.

Jednak inspirująca historia aktywistki nie opiera się tylko o jej dorobek na rzecz środowiska. W wieku 16 lat została samotną matką i aby utrzymać siebie i dziecko, poszła do pracy w lokalnych kopalniach złota. Później szukała pracy jako gospodyni domowa.

W kampanii prezydenckiej Marquez wytrwale i bez ogródek mówiła o nierównościach w społeczeństwie kolumbijskim. To otworzyło niespotykaną dotąd dyskusję na temat rasy i klasy w najbardziej wpływowych kręgach politycznych w kraju.

Sukces Marquez jest znaczący nie tylko ze względu na jej kolor skóry w kraju, w którym Afro-Kolumbijczycy są regularnie narażeni na rasistowskie uwagi i traktowanie oraz muszą zmagać się z systemowymi barierami, ale także dlatego, że pochodzi z biednej rodziny. A w Kolumbii klasa ekonomiczna często definiuje miejsce w społeczeństwie. Ostatni prezydenci kształcili się za granicą i są powiązani z potężnymi rodzinami lub rządzącymi.

Sama Marquez wyjaśniała, że zdecydowała się kandydować, "ponieważ rządy odwróciły się od ludzi, sprawiedliwości i pokoju".

Oprócz pełnienia funkcji wiceprezydent, Marquez ma pokierować również nowym ministerstwem ds. równości. Działalność resortu będzie opierać się na jej głównych postulatach dotyczących poprawy sytuacji kobiet i pomocy ubogim w dostępie do opieki zdrowotnej i edukacji.

Gustavo Petro i Francia Márquez stoją przed poważnymi wyzwaniami, związanymi między innymi z rozdrobnionym parlamentem i elitą biznesową sceptycznie nastawioną do niektórych z forsowanych przez nich polityków. Mimo to ich zwolennicy z pewnością poczują, że nadchodzi prawdziwa zmiana.