Holandia jest winna śmierci trzech muzułmanów zamordowanych przez bośniackich Serbów w Srebrenicy - uznał holenderski sąd apelacyjny. To pierwsze takie orzeczenie w sprawie masakry około ośmiu tysięcy Bośniaków, którzy teoretycznie znajdowali się pod ochroną holenderskich żołnierzy ONZ.
- Sąd uznał winę państwa, ponieważ członkowie jego sił zbrojnych nie powinni byli wydać Bośniaków i pozwolić im opuścić bezpiecznej strefy - powiedziała rzecznik sądu w Hadze.
- Holenderscy żołnierze byli wcześniej wielokrotnie świadkami tego jak bośniaccy Serbowie mordowali lub maltretowali bośniackich muzułmanów tuż za granicą enklawy - powiedział sędzia ogłaszając wyrok. - Tak więc Holendrzy wiedzieli, iż dopuszczenie do opuszczenia bezpiecznej strefy stanowi dla Bośniaków wielkie niebezpieczeństwo - dodał prawnik.
Lata sporów
Uznając winę Holandii, sąd nakazał też wypłatę odszkodowań rodzinom trzech ofiar. To precedensowy wyrok, który może się skończyć dla Amsterdamu falą pozwów płynących z Bałkanów.
Sprawę do sądu apelacyjnego skierował Hasan Nuhanowić, tłumacz, który stracił brata i ojca w masakrze, oraz krewni Rizo Mustaficia, elektryka, który też zginął w Srebrenicy. Odwoływali się oni od wydanego 10 września 2008 roku wyroku sądu okręgowego w Hadze, który uznał, że państwo holenderskie nie może ponosić odpowiedzialności za działania holenderskich żołnierzy z sił pokojowych.
Plama na honorze
Holenderscy żołnierze pod egidą ONZ pilnowali specjalnej enklawy w Srebrenicy, gdzie ludność cywilna miała się znajdować pod ochroną. Ich bezpieczeństwa miał pilnować batalion Holendrów, liczący około 200 ludzi bez ciężkiego sprzętu. Łącznie pod opieką żołnierzy znalazło się około 20 tysięcy cywili.
W lipcu 1995 do strefy wtargnęła armia bośniackich serbów pod dowództwem gen. Ratko Mladica. Zastraszyli oni mniej liczebnych i słabiej uzbrojonych Holendrów, zmuszając ich do wydania części muzułmanów. Reszta musiała opuścić strefę niedługo później z powodu braku żywności. W ciągu serii kolejnych masakr Serbowie wymordowali około ośmiu tysięcy mężczyzn i chłopców, oszczędzając jedynie kobiety i dziewczynki.
Wydarzenia w Srebrenicy stały się traumą dla holenderskiej armii i skazą na jej honorze. Żołnierze byli oskarżani o tchórzostwo. Wojsko natomiast starało się bronić, twierdząc, że batalion chroniący enklawy został pozostawiony sam sobie wobec przeważających sił wroga i odmówiono mu wsparcia lotniczego. Rodziny ofiar masakry skierowały do holenderskich sądów kilka pozwów przeciw armii.
Niezależnie od nich przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym w Hadze toczy się obecnie proces Mladicia oskarżonego o ludobójstwo. Inna sprawa związana z odpowiedzialnością Holendrów w masakrze, założona przez organizację "Matki Sebrenicy", jest obecnie przez holenderskim Sądem Najwyższym.
Źródło: reuters, pap
Źródło zdjęcia głównego: TVN24