Przed maturą nie brakuje stresów, wszyscy pytają, jak idzie nauka i zwykle nie pamiętają już, jak ich samych w przeszłości to irytowało. By stres wśród maturzystów i ich bliskich nieco złagodzić, zebraliśmy w jednym miejscu najważniejsze informacje o egzaminie dojrzałości. Podpowiadamy też, co warto powtórzyć na ostatnią chwilę.
Matura 2023 już za rogiem. A ostatnie dni przed egzaminem potrafią być dla samych maturzystów bardzo stresujące. Z jednej strony to ostatnie dni w liceach i technikach. Zwykle z pompą organizowane są pożegnalne akademie. Oficjalne zakończenie roku maturzystów wypada właśnie dziś - 28 kwietnia.
Niektórzy rzucają za siebie birety i pozują do zdjęć w togach, do polskich szkół średnich wkroczyła bowiem moda z amerykańskich seriali. Inni żegnają się uroczyście w lokalnych teatrach czy salach koncertowych.
Nawet w tych miłych momentach, zwykle pełnych wzruszeń, trudno jednak przegonić stres.
Julia Pyzińska, maturzystka z Dębicy, najbardziej stresuje się tym, że każdy, dosłownie każdy, pyta teraz: "jak idzie nauka?". A mógłby po prostu: "co słychać?".
Dla Aleksandry Kuzioły z Lublina najgorsze jest oczekiwanie. - Chciałabym, żeby już się zaczęło i jak najszybciej skończyło - przyznaje.
Aleksandra podchodzi aż do dziewięciu egzaminów maturalnych. Ostatni ma zaplanowany na 17 maja - to język polski na poziomie rozszerzonym.
Patryk z Warszawy jest ścisłowcem (zdobył nawet tytuł Młodego Innowatora). Twierdzi, że stresuje go matura ustna z języka polskiego. - Boję się, że ze stresu mogę pomylić imię bohatera czy zapomnieć, jak się nazywał. Lub że trafię na trudne pytanie, wiersz lub obraz do interpretacji. A matura z polskiego to aktualnie moja jedyna przeszkoda, żeby dostać się na wymarzone studia - dodaje.
Jakub, maturzysta z Poznania, nabawił się w ostatnich dniach kwietnia wyjątkowego stresu. Dostał na czas matur wezwanie na kwalifikację wojskową. - Poszedłem do przychodni to odkręcić i próbowali mi udowodnić, że skoro maturę mam na godzinę 9, a wezwanie na 8, to raczej nie powinno być większego problemu - opowiada. - Ostatecznie udało mi się zmienić termin, ale i tak bez sensu, bo zmieniono go na datę między maturami, kiedy jednak fajnie jest nie mieć żadnego dodatkowego stresu. Jakby nie mogli poczekać do tego 22 maja, aż wszystko zdam. To jednak według pani z komisji było niemożliwe. Ktoś chyba nie pomyślał i wyłączył empatię. I tylko dokłada nam stresów - ocenia.
Wiele maturalnych stresów da się opanować w prosty sposób - uzbrajając maturzystów i ich najbliższych (również tych, którzy ciągle zadają pytania: "jak idzie nauka?") w wiedzę o przebiegu egzaminów.
Dlatego zebraliśmy w jednym miejscu dziesięć rzeczy, które warto wiedzieć o maturze 2023 - w starej i nowej formule.
1. Matura 2023. Co trzeba zdać, aby uzyskać świadectwo dojrzałości?
Matura 2023 to tzw. nowa matura. Po raz pierwszy podchodzą do niej absolwenci ośmioletnich szkół podstawowych i czteroletnich liceów.
Choć początkowo minister edukacji Anna Zalewska chciała, aby matura była bardziej elitarna, a próg zdawalności podniesiony, ostatecznie poziom wiedzy, który mają osiągnąć maturzyści, pozostaje bez zmian.
To oznacza, że aby uzyskać świadectwo dojrzałości, trzeba otrzymać 30 procent punktów z trzech egzaminów pisemnych na poziomie podstawowym (język polski, język obcy oraz matematyka) i dwóch egzaminów ustnych (język polski, język obcy). Do tego każdy absolwent musi podejść do jednego wybranego egzaminu na poziomie rozszerzonym. Ten nie ma jednak progu zdawalności - można zdać maturę, nie uzyskując z tego egzaminu nawet punktu. Matury na poziomie rozszerzonym są jednak ważne dla rekrutacji na studia, bo uczelnie biorą ich wynik pod uwagę.
Do matury w tym roku podchodzą też ostatni absolwenci czteroletnich techników (w przyszłym roku maturzystami będą absolwenci już piątej klasy technikum). Progi i przedmioty, które muszą zdać, są jednak takie same. Matury w liceach i technikach będą jednak różne.
2. Czym różni się matura po liceum i po technikum?
Absolwenci liceów podejdą do egzaminów w nowej formule, absolwenci techników - w starej (prowadzonej nieprzerwanie od 2015 roku). Wymagania egzaminacyjne dla nich powstały w oparciu o dwie różne podstawy programowe. Ci, którzy kończyli ośmioletnie podstawówki (licealiści), będą mieli więc inne zadania niż ci po gimnazjach (absolwenci technikum).
Różnice dotyczą wszystkich przedmiotów, ale najbardziej wyraźne są na języku polskim i można to wykazać na przykładzie listy lektur, która obowiązuje na egzaminie. Ci po technikach muszą wykazać się znajomością 13 lektur obowiązkowych (nazywanych lekturami z gwiazdką), ci po liceach muszą ich znać ponad 40.
Ostatecznie z powodu pandemii COVID-19 wymagania egzaminacyjne - zarówno dla tych po liceach, jak i po technikach - ograniczono o około 20-25 procent w stosunku do tego, co było w pierwszych planach.
3. Kto i dlaczego musi zdawać ustne egzaminy?
Nieco zaskakująca może być informacja, że do egzaminów ustnych muszą podejść w tym roku również maturzyści, którym nie udało się zdobyć świadectwa dojrzałości w latach ubiegłych. To "zaskakujące", bo w ostatnich trzech latach (2020-2022) egzaminy ustne nie były w ogóle przeprowadzane ze względu na pandemię i jej konsekwencje. Jeśli jednak ktoś w ubiegłych latach oblał maturę, np. nie zdając egzaminu z matematyki, to jeśli chce otrzymać świadectwo maturalne - oprócz poprawienia matematyki - musi też podejść do dwóch egzaminów ustnych z języków polskiego i obcego.
Takich poprawkowiczów może być nawet ok. 30 tysięcy.
Ustna matura z języka polskiego sprawdza umiejętność tworzenia wypowiedzi na określony temat, zgodnej z zasadami poprawności językowej, logiki i retoryki. Inspiracją jest tekst, który uczniowie losują.
Do egzaminów ustnych podejdą zarówno absolwenci techników (choć ich rówieśnicy w trzyletnich liceach w ubiegłym roku egzaminów ustnych nie mieli), jak i liceów.
Ci drudzy oprócz zadania niejawnego (jak na maturze w technikach, wybieranego w dniu egzaminu) będą losowali też pytanie z publicznie dostępnej listy. Z powodu pandemii listę tę skrócono do 110 zagadnień.
4. Jaki jest harmonogram maturalny?
Najważniejsze to przyjść na pisemny egzamin na czas. Harmonogram maturalny to coś, co warto sobie utrwalić.
4 maja 2023 r. (czwartek) godz. 9 - język polski, poziom podstawowy
5 maja 2023 r. (piątek) godz. 9 - język angielski, poziom podstawowy godz. 14 - języki: francuski, hiszpański, niemiecki, rosyjski oraz włoski na poziomie podstawowym
8 maja 2023 r. (poniedziałek) godz. 9 - matematyka na poziomie podstawowym godz. 14 - języki: kaszubski, łemkowski, łaciński i kultura antyczna na poziomie rozszerzonym
9 maja 2023 r. (wtorek) godz. 9 - język angielski na poziomie rozszerzonym i na poziomie dwujęzycznym godz. 14 - filozofia na poziomie rozszerzonym
10 maja 2023 r. (środa) godz. 9 - wiedza o społeczeństwie na poziomie rozszerzonym godz. 14 - język niemiecki na poziomie rozszerzonym lub na poziomie dwujęzycznym
11 maja 2023 r. (czwartek) godz. 9 - biologia na poziomie rozszerzonym godz. 14 - język rosyjski na poziomie rozszerzonym lub dwujęzycznym
12 maja 2023 r. (piątek) godz. 9 - matematyka na poziomie rozszerzonym godz. 14 - język francuski na poziomie rozszerzonym lub dwujęzycznym
15 maja 2023 r. (poniedziałek) godz. 9 - chemia na poziomie rozszerzonym godz. 14 - historia muzyki na poziomie rozszerzonym
16 maja 2023 r. (wtorek) godz. 9 - geografia na poziomie rozszerzonym godz. 14 - języki mniejszości narodowych na poziomie podstawowym
17 maja 2023 r. (środa) godz. 9 - język polski na poziomie rozszerzonym godz. 14 - języki mniejszości narodowych na poziomie rozszerzonym
18 maja 2023 r. (czwartek) godz. 9 - historia na poziomie rozszerzonym godz. 14 - język włoski na poziomie rozszerzonym i dwujęzycznym
19 maja 2023 r. (piątek) godz. 9 - fizyka na poziomie rozszerzonym godz. 14 - historia sztuki na poziomie rozszerzonym
22 maja 2023 r. (poniedziałek) godz. 09:00 - informatyka na poziomie rozszerzonym godz. 14 - język hiszpański na poziomie rozszerzonym lub dwujęzycznym.
Terminy egzaminów ustnych ustalają szkoły, muszą odbyć się najpóźniej 23 maja.
5. Co można, a co trzeba przynieść ze sobą na egzamin maturalny?
Na maturę należy zabrać ze sobą długopis lub pióro z czarnym wkładem czy tuszem. Ponadto niezbędne jest okazanie dowodu osobistego, by nauczyciel mógł zweryfikować tożsamość danej osoby.
Co można mieć ze sobą? Linijkę (wyłącznie na egzaminie z matematyki, geografii, biologii, chemii i fizyki), cyrkiel (wyłącznie na egzaminie z matematyki), prosty kalkulator (wyłącznie na egzaminie z chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki) oraz lupę (wyłącznie na egzaminie z geografii i historii).
Ważne! Na maturze zabronione jest posiadanie telefonu komórkowego lub innego sprzętu elektronicznego. Wniesienie ich na salę egzaminacyjną może skutkować unieważnieniem egzaminu - jednemu uczniowi, ale w skrajnych przypadkach, gdy istnieje podejrzenie, że komunikował się z innymi zdającymi, również wszystkim w grupie.
6. Ile trwają egzaminy na maturze 2023?
Można mieć ze sobą chusteczki (bez opakowania) oraz małą butelkę wody, którą należy ustawić przy ławce (również po to, by uniknąć przypadkowego zalania arkusza egzaminacyjnego). Na maturę nie wniesiecie też zrobionych przez mamę kanapek, choć pewnie wielu maturzystom przydałaby się odrobina dodatkowej energii.
Matury obowiązkowe w nowej formule w większości są dłuższe niż przed reformą.
Matura z języka polskiego dla licealistów potrwa 240 minut na poziomie podstawowym oraz 210 minut na poziomie rozszerzonym (w starej formule, a więc dla techników, odpowiednio 170 i 180 minut).
Matura z matematyki to 180 minut na poziomie podstawowym oraz 180 minut na poziomie rozszerzonym (dla techników 170 i 180 minut).
Egzamin z języka obcego będzie trwał 120 minut na poziomie podstawowym i 150 minut na poziomie rozszerzonym. Egzaminy będą równie długie w starej i nowej formule.
7. A co, jeśli z jakiegoś powodu nie przyjdę na maturę w terminie?
Centralna Komisja Egzaminacyjna jak co roku przewidziała dodatkowe terminy dla maturzystów, którzy z jakichś losowych powodów, np. problemów zdrowotnych, nie stawią się na maturze w pierwszym terminie. Dodatkowa sesja egzaminacyjna dla tych maturzystów zostanie przeprowadzona pomiędzy 1 a 19 czerwca.
Aby móc skorzystać z tej możliwości, nie później niż w dniu egzaminu, do którego nie udało się przystąpić, trzeba złożyć do dyrektora szkoły wniosek o umożliwienie przystąpienia do egzaminu w terminie dodatkowym wraz z dokumentami potwierdzającymi przyczynę nieobecności, np. zwolnieniem lekarskim czy protokołem z wypadku. W imieniu maturzysty mogą zrobić to również rodzice.
Dyrektor szkoły przekazuje ten wniosek do okręgowej komisji egzaminacyjnej, a OKE ma dwa dni na rozpatrzenie go.
W ostatnim tygodniu maja na stronach internetowych OKE pojawiają się informacje o miejscu przeprowadzenia dodatkowych egzaminów.
8. Co, jeśli okaże się, że nie zdałem/nie zdałam?
Przede wszystkim - to nie koniec świata. Maturę - również oblaną - można poprawiać.
Jeśli maturzyście powinie się noga tylko z jednego przedmiotu, do egzaminu poprawkowego będzie mógł przystąpić jeszcze w sierpniu. W tym roku zaplanowano je na 21 i 22 sierpnia.
O tym, kto jest w tej grupie, maturzyści dowiedzą się 7 lipca.
W ubiegłym roku maturę w pierwszym terminie zdało 78,2 proc. wszystkich podchodzących do egzaminu dojrzałości. Prawo do sierpniowej poprawki miało 15,5 proc. maturzystów. To właśnie te osoby, które nie zdały tylko jednego przedmiotu.
Pozostałe 6,3 proc. oblało więcej niż jeden egzamin i miało prawo do poprawki dopiero w kolejnym roku. Teraz będzie podobnie. Jeśli komuś matura nie pójdzie z więcej niż jednego przedmiotu, będzie mógł poprawić wynik dopiero w maju 2024.
Za rok będzie można też poprawić wszystkie wyniki, których w tym roku nie uznacie za satysfakcjonujące.
Osoby, które jeszcze w sierpniu poprawią oblaną maturę, wciąż będą mogły wziąć udział w rekrutacji uzupełniającej, którą uczelnie prowadzą co roku we wrześniu na mniej oblegane kierunki studiów.
Ważne! Absolwent, który chce przystąpić do egzaminu poprawkowego, musi w ciągu 7 dni od dnia ogłoszenia wyników egzaminu maturalnego (nie później niż do 14 lipca 2023 r.) złożyć pisemne oświadczenie o zamiarze przystąpienia do egzaminu maturalnego z danego przedmiotu w terminie poprawkowym.
9. A jeśli wyniki będą niezgodne z moimi oczekiwaniami?
Czasem zdarza się tak, że maturzyści wychodzą z egzaminu zadowoleni i przekonani, iż poszło im nieźle. Później jednak okazuje się, że wynik nie odzwierciedla ich oczekiwań. Czasem to po prostu przesadny optymizm, ale niekiedy… mógł pomylić się egzaminator.
Jest sposób, by to sprawdzić.
Od 2015 roku wdrożono jednolitą procedurę wglądu do arkuszy egzaminacyjnych i weryfikacji prac uczniów (wszystkim maturzystom w Polsce przysługuje ten sam czas wglądu i te same zasady). Maturzyści mogą już nie tylko swoje prace zobaczyć, ale również odwołać się od wyniku do niezależnego Kolegium Arbitrażu Egzaminacyjnego (KAE) przy ministerstwie, niezależnego od CKE. Kolegium składa się z arbitrów, czyli doświadczonych egzaminatorów, oraz ekspertów w danej dziedzinie nauki.
Co roku między 1,5 a 2,4 tys. wniosków zostaje rozpatrzone pozytywnie już na poziomie OKE. Każdego roku Kolegium Arbitrażu Egzaminacyjnego rozstrzygało na korzyść uczniów co najmniej w kilkudziesięciu przypadkach.
10. Co warto powtórzyć na ostatnią chwilę?
Majówka, czyli ostatnie dni przed maturą, powinna służyć zebraniu sił i odpoczynkowi, ale część maturzystów decyduje się wtedy na ostatnie powtórki.
Na co warto zwrócić uwagę? Z przeprowadzonej w grudniu 2022 roku przez CKE diagnozy wynika, że dla większości licealistów egzamin dojrzałości nie będzie tak trudny, jak się jeszcze niedawno zapowiadało. I to nie do matematyki, bardziej niż dotychczas, powinni przyłożyć się przyszli maturzyści. Trudniejszy może być dla nich język polski.
Największą zmorą maturzystów była na próbnym egzaminie poprawność językowa. Nie da się jej pewnie nabyć pięć dni przed maturą. Ale warto trenować konstruowanie nieprzesadnie złożonych zdań czy powtórzyć sobie zasady stawiania przecinków.
- Z poprawnością językową po prostu nie jest dobrze. Od lat obserwujemy, że to jest kulejący obszar kształcenia polonistycznego. Ale nie chodzi tu tylko o rolę szkoły. W codziennej komunikacji mało kto już przejmuje się jakością języka, interpunkcja w wielu tekstach nie istnieje. Część ludzi poprawne pisanie uznaje za zbyt trudne, żeby nie powiedzieć - zbyteczne. Wystarczy im, że mogą się dogadać, a już jakość tej komunikacji jest nieważna. I nie chodzi już nawet o codzienne SMS-y, maile czy rozmowy na komunikatorach, ale nawet o oficjalne pisma, które jako obywatele czasem musimy formułować - powiedział nam w marcu dyrektor CKE Marcin Smolik.
A co z matematyką? Pośród najtrudniejszych zadań otwartych na próbnej maturze znajdowały się zadania na dowodzenie, zadania optymalizacyjne oraz zadania z kontekstem praktycznym.
Najtrudniejsze zadania w obu arkuszach dotyczyły geometrii (stereometrii i planimetrii). W zadaniu z marca uczniowie mylili siatkę powierzchni bocznej ze ścianą boczną graniastosłupa, co skutkowało nieprawidłowym wyborem odpowiedzi. W grudniu uczniowie mieli trudność z dostrzeżeniem dwóch par trójkątów podobnych i (lub) z zastosowaniem własności podobieństwa dla tych figur.
Jeśli coś warto powtórzyć, to na pewno właśnie to.
Autorka/Autor: Justyna Suchecka/a
Źródło: tvn24.pl