Mateusz Morawiecki (PiS) otrzymał od prezydenta Andrzeja Dudy misję utworzenia rządu. Jakie są kolejne kroki w procesie wyłaniania nowej Rady Ministrów? Jakie scenariusze są możliwe? Objaśniamy.
W poniedziałkowym orędziu Andrzej Duda potwierdził, że postanowił powierzyć misję sformowania rządu Mateuszowi Morawieckiemu, a na funkcję marszałka seniora, który poprowadzi pierwsze posiedzenie Sejmu X kadencji, wskaże Marka Sawickiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Przeprowadzone 15 października wybory parlamentarne wygrało Prawo i Sprawiedliwość, jednak nie ma sejmowej większości - partia zgromadziła 194 mandaty, przy potrzebnych do większości minimum 231 mandatach. Taką większość jest stanie stworzyć Koalicja Obywatelska, Trzecia Droga i Lewica, posiadające razem 248 mandatów.
Prezydent powierzył Mateuszowi Morawieckiemu misję utworzenia rządu. Co dalej?
Zaproponowany dziś przez prezydenta kandydat na premiera Mateusz Morawiecki, w pierwszym kroku konstytucyjnym prowadzącym do powołania nowego rządu, musi w ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia Sejmu 13 listopada, uzyskać wotum zaufania. Oznacza to poparcie przez bezwzględną większość parlamentarną (liczba głosów "za" jest większa od liczby głosów przeciw i wstrzymujących się) w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
1. Prezydent Rzeczypospolitej desygnuje Prezesa Rady Ministrów, który proponuje skład Rady Ministrów. Prezydent Rzeczypospolitej powołuje Prezesa Rady Ministrów wraz z pozostałymi członkami Rady Ministrów w ciągu 14 dni od dnia pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów i odbiera przysięgę od członków nowo powołanej Rady Ministrów. 2. Prezes Rady Ministrów, w ciągu 14 dni od dnia powołania przez Prezydenta Rzeczypospolitej, przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Wotum zaufania Sejm uchwala bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Jeśli próba ta zakończyłaby się niepowodzeniem, w drugim kroku inicjatywę przejmuje Sejm. W tym wypadku nowy premier i jego rząd również potrzebują bezwzględnej większości głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Jeśli takie głosowanie się powiedzie, prezydent nie może odmówić powołania i zaprzysiężenia tak wybranego rządu.
3. W razie niepowołania Rady Ministrów w trybie ust. 1 lub nieudzielenia jej wotum zaufania w trybie ust. 2 Sejm w ciągu 14 dni od upływu terminów określonych w ust. 1 lub ust. 2 wybiera Prezesa Rady Ministrów oraz proponowanych przez niego członków Rady Ministrów bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Prezydent Rzeczypospolitej powołuje tak wybraną Radę Ministrów i odbiera przysięgę od jej członków.
Gdyby jednak posłom nie udało się powołać rządu, w trzecim kroku prowadzącym do powołania nowego rządu inicjatywa wraca do prezydenta, a do wotum zaufania potrzebna jest zwykła większość. Jeśli i ta opcja się nie uda, prezydent zarządza nowe wybory parlamentarne.
1. W razie niepowołania Rady Ministrów w trybie art. 154 ust. 3 Prezydent Rzeczypospolitej w ciągu 14 dni powołuje Prezesa Rady Ministrów i na jego wniosek pozostałych członków Rady Ministrów oraz odbiera od nich przysięgę. Sejm w ciągu 14 dni od dnia powołania Rady Ministrów przez Prezydenta Rzeczypospolitej udziela jej wotum zaufania większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. 2. W razie nieudzielenia Radzie Ministrów wotum zaufania w trybie określonym w ust. 1, Prezydent Rzeczypospolitej skraca kadencję Sejmu i zarządza wybory.
Różnica między większością bezwzględną a zwykłą jest zasadnicza: w tej drugiej nie bierze się pod uwagę głosów wstrzymujących się. W obu przypadkach jednak, by głosowanie w Sejmie było ważne, musi zostać spełniona zasada kworum: podczas głosowania na sali musi być obecna co najmniej połowa ustawowej liczby posłów (czyli co najmniej 230).
Dotychczas rządy powoływano w pierwszym konstytucyjnym kroku - z wyjątkiem rządu Marka Belki, który w 2004 roku wotum zaufania uzyskał dopiero w trzecim kroku. 24 czerwca 2004 roku rząd ten otrzymał wotum zaufania zwykłą większością głosów i jednocześnie sejmową większością (236 posłów było za).
CZYTAJ WIĘCEJ W KONKRET24: Rządy mniejszościowe już były i rządziły
13 listopada także pierwsze posiedzenie Senatu
13 listopada, w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu, zbierze się także nowy Senat. Posiedzenie izby wyższej otworzy prezydent, po czym powoła na przewodniczącego prowadzącego te pierwsze obrady najstarszego wiekiem senatora, zwyczajowo tytułowanego marszałkiem seniorem.
Marszałek Senior złoży ślubowanie i powoła spośród najmłodszych wiekiem senatorów trzech sekretarzy pierwszego posiedzenia, a następnie odbierze ślubowanie senatorskie i przeprowadzi wybór marszałka Senatu.
Senator wybrany na stanowisko marszałka złoży po tym oświadczenie o przyjęciu funkcji, po czym przejmie od marszałka seniora przewodnictwo obrad. Podczas pierwszego posiedzenia wybierani są także wicemarszałkowie izby i jej sekretarze.
W nowym Senacie kandydaci Koalicji Obywatelskiej zdobyli 41 mandatów. Prawo i Sprawiedliwość uzyskało 34 mandaty. Trzecia Droga obsadziła 11 mandatów, a Nowa Lewica - 9. Do Senatu weszło również 5 osób, kandydujących z własnych komitetów wyborczych.
Źródło: tvn24.pl, Konkret24