Trybunał Konstytucyjny umorzył postępowanie ws. zwrotu mienia Kościołowi katolickiemu, natomiast orzekł, że nie jest sprzeczne z konstytucją pozbawienie samorządu terytorialnego prawa do udziału w postępowaniu przed komisją zwracającą gminom żydowskim mienie zagrabione im w PRL. Wniosek w tej sprawie złożyła rzecznik praw obywatelskich Irena Lipowicz.
Zastrzeżenia RPO wzbudziło to, że miasta, gminy i powiaty musiały zwracać własne mienie, a nie miały prawa odwołania od takich decyzji Komisji Majątkowej - co do Kościoła katolickiego - oraz Komisji Regulacyjnej ds. Gmin Wyznaniowych Żydowskich. Zamiast samorządów, przed komisjami wypowiadał się rząd, a to nie on był właścicielem spornego majątku. Trybunał już raz rozpatrywał wniosek Lipowicz 9 stycznia, ale wówczas odroczył rozprawę.
Rzecznik zdania nie zmienia
W trakcie środowej rozprawy przedstawiciel RPO podtrzymał swój wniosek w całości. Z kolei przedstawiciel prokuratora generalnego i reprezentant Sejmu wnosili, by TK umorzył sprawę co do wniosku RPO na brak prawa do odwołań od orzeczeń Komisji Majątkowej. Tak też zrobił Trybunał. Przedstawiciel Sejmu zgodził się natomiast z RPO, że niekonstytucyjne było pozbawienie takiego prawa wobec orzeczeń Komisji Regulacyjnej ds. Gmin Wyznaniowych Żydowskich. Przepisu tego bronił przedstawiciel prokuratora generalnego. Trybunał uznał, że przepis nie jest niezgodny z konstytucją.
Komisja bez kontroli
Komisję Majątkową zlikwidowano w 2011 r. Nadal pracują zaś komisje: ds. zwrotu mienia gminom żydowskim; kościołom: prawosławnemu i ewangelicko-augsburskiemu oraz Międzykościelna Komisja Regulacyjna (dla pozostałych związków wyznaniowych). Obecnie Kościół katolicki musi zatem dochodzić roszczeń majątkowych w sądach powszechnych - pozostałe wyznania mają od tego komisje majątkowe. Można mówić o nierówności - przyznawali w TK przedstawiciele Sejmu i Prokuratury Generalnej. Wiceprokurator generalny i reprezentant Sejmu wnosili, by TK umorzył sprawę co do skargi RPO na brak prawa do odwołań od orzeczeń Komisji Majątkowej. Podzielone były zaś wnioski co do skargi RPO na pozbawienie takiego prawa wobec orzeczeń Komisji Regulacyjnej ds. Gmin Wyznaniowych Żydowskich. O uznanie ich niekonstytucyjności wniósł Sejm. Adwokat związku wskazał, że przedłużyłoby to postępowania o zwrot majątku gmin żydowskich nawet o 20 lat.
Ważne decyzje
Przez ponad 20 lat Komisja decydowała o zwrocie dóbr zagrabionych Kościołowi przez komunistyczne państwo. Decyzja o likwidacji Komisji miała związek z krytyką jej działalności: media podawały, że nie weryfikowano operatów, czyli wycen gruntów przedstawianych przez rzeczoznawców Kościoła - miały być zaniżane.
Po jej likwidacji niezakończone sprawy trafiły do sądów. W całej Polsce toczy się ok. 120 procesów, w których przedstawiciele Kościoła i instytucji kościelnych domagają się nieruchomości albo odszkodowań sięgających setek milionów złotych.
Autor: mn//bgr/k / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: TVN24