"130 zaplanowanych działań wraz z konkretnymi wskaźnikami". Morawiecki ogłasza nową strategię

Rada Ministrów przyjęła we wtorek uchwałę w sprawie strategii na rzecz osób z niepełnosprawnościami na lata 2021-2030. "Rząd chce zwiększyć poziom uczestnictwa osób z niepełnosprawnościami w życiu społecznym i zawodowym. Realizacja działań zawartych w Strategii umożliwi osobom z niepełnosprawnościami niezależne życie i pełny udział we wszystkich jego sferach, w taki sposób, aby mogły funkcjonować w społeczeństwie na zasadzie równości z innymi osobami" - napisało Centrum Informacyjne Rządu.

Premier Mateusz Morawiecki mówił na wtorkowej konferencji prasowej, że strategia jest "całościowa i wszechstronna". Przekazał, że powstawała we współpracy wiceministra i pełnomocnika rządu do spraw osób niepełnosprawnych Pawła Wdówika oraz przedstawicieli środowisk z niepełnosprawnościami.

Szef rządu wskazywał na "130 zaplanowanych działań wraz z konkretnymi wskaźnikami". Według niego wskaźniki pokażą, "czy wypełniamy i kiedy wypełniamy cele tej strategii tak, żeby była jak najbardziej konkretna i realistyczna".

- Pamiętajmy jednak, że choć pieniądze są ważne [dla osób z niepełnosprawnościami - przyp. red.], to równie ważne jest włączenie ich do życia, do edukacji, pracy zawodowej, życia towarzyskiego, artystycznego czy gospodarczego, w szerokim rozumieniu tego słowa - mówił Morawiecki. Dlatego - dodał - "kładziemy nacisk na tę strategię".

- Obecnie współczynnik aktywności zawodowej to nieco powyżej 28 procent. My stawiamy sobie [za cel - red.] co najmniej 45 procent za 10 lat i to będzie powyżej średniej bardzo bogatych krajów zachodnich, a więc jest to cel, na ten moment, bardzo ambitny - powiedział szef rządu. Dodał, że realizowane będą działania zmierzające między innymi do likwidowania niedostępności i poprawy edukacji.

Morawiecki poinformował, że opracowany zostanie narodowy program zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami. - Nadal będziemy kontynuować poprawę warunków życia, ochrony socjalnej, ochrony społecznej, warunków bytowych osób z niepełnosprawnościami - dodał premier.

Zapowiedział też, że w obszarze zdrowia "zwiększona zostanie dostępność usług rehabilitacyjnych, pakietów medycznych, usług medycznych". - Pragniemy podjąć kolejne działania, które zwiększą świadomość społeczną. Poprawimy pomoc osobom z niepełnosprawnościami, również na poziomie administracyjnym i koordynacyjnym - dodał.

- Życie osób z niepełnosprawnościami to bardzo często jest heroiczna przeprawa. To bardzo wiele problemów w każdym dniu ich życia. Bardzo często wiąże się to z niedostępnością różnego rodzaju usług i z bardzo różnymi problemami. Dlatego, mimo tych wielkich przeszkód, musimy przede wszystkim pomagać ludziom z niepełnosprawnościami, żeby w życiu społecznym, zawodowym, mogli uczestniczyć jak najpełniej. To jest dla nas podstawowy wyznacznik skuteczności i wiarygodności naszej polityki w tym obszarze - powiedział premier.

Morawiecki mówił również o działaniach podejmowanych w ostatnich latach przez rząd na rzecz osób z niepełnosprawnością. Przedstawił grafikę, z której wynika, że w 2021 roku nakłady na wsparcie osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów będą o 91 procent wyższe niż w roku 2015 (15,5 miliarda złotych w 2015 roku i szacunkowo 29,63 miliarda złotych w 2021 roku). Premier mówił o wzroście świadczeń dla osób z niepełnosprawnościami, między innymi świadczenia pielęgnacyjnego, zasiłku pielęgnacyjnego i renty socjalnej.

Obecna na konferencji minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg mówiła, że "dostrzeżenie spraw osób niepełnosprawnych i włączenie osób niepełnosprawnych do funkcjonowania w społeczeństwie jest dla nas wyzwaniem". - Dlatego kolejnym krokiem jest strategia. Ta strategia wyznacza kierunki, kompleksowość działań, a więc wdrożenie kolejnych mechanizmów strategii, tych osiem filarów, na których strategia jest oparta, będzie wyznaczała nasze kolejne działania, kolejne modyfikacje - powiedziała.

Zdaniem minister rodziny i polityki społecznej przyjęcie przez rząd strategii to z jednej strony zamknięcie pewnego etapu, a z drugiej - "potężne wyzwania". Maląg poinformowała, że w najbliższych dniach zostaną zaprezentowane projekty ustaw, które będą "zmieniały sytuację osób niepełnosprawnych".

- Rozpoczynamy nowy etap w polityce państwa - powiedział wiceminister polityki społecznej i rodziny Paweł Wdówik. - Strategia na rzecz osób z niepełnosprawnościami to jest mapa drogowa dla polityk krajowych. Ona opiera się na wdrożeniu konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, to coś, na co osoby niepełnosprawne bardzo czekały - dodał.

- Jako państwo członkowskie Unii Europejskiej przyjęliśmy na siebie zobowiązanie, że ta konwencja znajdzie odzwierciedlenie w naszej polityce krajowej i właśnie to się dzieje - powiedział Wdówik.

Za priorytet strategii uznał prawo do niezależnego życia osób z niepełnosprawnościami. - Osoba niepełnosprawna nie jest przede wszystkim biorcą świadczeń, kimś, kto się domaga, by się nad nim pochylić. Jest obywatelem, chce żyć na miarę swoich możliwości, a zadaniem państwa jest udzielić wsparcia adekwatnego do potrzeb tej osoby – podkreślił. W tej kwestii mają zostać wprowadzone systemowe rozwiązania, takie jak usługi asystenckie i opieka wytchnieniowa, a także wspomagane mieszkalnictwo.

Jako kolejny ważny punkt strategii Wdówik wskazał między innymi fizyczną dostępność na przykład do środków komunikacji, a także edukację. - Chcemy, żeby edukacja była edukacją włączającą. To nie znaczy, że to jest jakaś ideologia. To znaczy po prostu tyle, żeby dziecko z niepełnosprawnością mogło się uczyć tam, gdzie mieszka i żeby to była nauka na najwyższym poziomie – mówił.

Kolejną kwestią, na która zwrócił uwagę, jest praca. Wiceminister powiedział, że obecna ustawa umożliwiająca zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami jest niewystarczająca. Zaznaczył, że rozwiązania w tym zakresie są konsultowane z osobami z niepełnosprawnościami i z pracodawcami.

Kolejnym punktem strategii są warunki życia i ochrona socjalna. Wdówik mówił, że osoby niepełnosprawne powinny być również w tym zakresie traktowane podmiotowo i powinny same decydować o sobie i swoich świadczeniach. Zwrócił również uwagę na potrzebę przeciwdziałania wykluczeniu opiekunów osób niepełnosprawnych.

Wiceminister podkreślił również znaczenie zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami odpowiedniej należytej opieki zdrowotnej oraz potrzebę likwidacji wkładu finansowego pacjentów w leczenie. Zwrócił uwagę na problem małej dostępności gabinetów ginekologicznych dla kobiet z niepełnosprawnościami.

Zapowiedziana strategia ma zawierać również działania mające przeciwdziałać wykluczeniu osób z niepełnosprawnościami i "działania dotyczące koordynacji, związane ze zmianami systemowi". - Tutaj należy wskazać dwa ważne kroki w obszarze legislacyjnym. Pierwszy to jest zapowiadany krok, jakim jest nowe orzecznictwo o niepełnosprawności (...). Drugi to ustawa o wyrównywaniu szans osób niepełnosprawnych, która docelowo zastąpi ustawę o rehabilitacji i zatrudnieniu – powiedział Wdówik.

Przyjęta przez rząd strategia przewiduje reformę systemu orzekania o niepełnosprawności, wypracowanie modelu kompleksowej rehabilitacji, przygotowanie ustawy o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnościami, a także wprowadzenie systemowej usługi asystencji osobistej oraz tak zwanej opieki wytchnieniowej. Zaplanowany jest między innymi rozwój mieszkalnictwa wspomaganego, opracowanie Narodowego Programu Zatrudnienia Osób Niepełnosprawnych, modyfikacja systemu wsparcia finansowego adekwatnego do potrzeb i poziomu niepełnosprawności oraz modyfikacja systemu świadczeń dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami.

Wysokość środków przewidzianych do realizacji poszczególnych projektów ma być ustalana corocznie przez Radę Ministrów w trakcie prac nad ustawą budżetową. Do realizacji strategii będą mogły być wykorzystywane także środki z Unii Europejskiej. Za koordynację prac związanych z realizacją strategii będzie odpowiadał pełnomocnik rządu do spraw osób niepełnosprawnych.