Dwa XVIII-wieczne starodruki o tematyce religijnej usiłowała wywieźć z Polski do Niemiec młoda kobieta. Została zatrzymana na katowickim lotnisku Pyrzowice. Tłumaczyła Straży Granicznej, że to "rodzinna pamiątka".
Sprawa wyszła na jaw, gdy funkcjonariusze Śląskiego Oddziału Straży Granicznej prowadzili rutynową kontrolę bezpieczeństwa pasażerów odlatującego do Stuttgartu. Podczas kontroli bagażu podręcznego, należącego do 27-letniej mieszkanki Bielska Białej, uwagę strażników zwróciły dwa ciężkie prostokątne przedmioty, szczelnie zawinięte w foliowe torby.
Jak się okazało, kobieta przewoziła dwie oprawione w skórę księgi, z metalowymi zapięciami. Ich wygląd wyraźnie wskazywał, że mogą być to przedmioty zabytkowe, których wywóz z Polski bez zezwolenia jest zabroniony.
Co to za księgi?
Dalsze, dokładniejsze oględziny ksiąg potwierdziły zasadność tych podejrzeń. Jedna z nich licząca 515 stron jest napisana w języku staropolskim i według daty umieszczonej na stronie tytułowej została wydana w 1728 roku. Autorem tego starodruku, zatytułowanego „Kazania albo wykłady porządne”, jest Samuel Dambrowski - polski duchowny ewangelicki i pisarz religijny żyjący na przełomie XVI i XVII wieku (1577-1625).
Daty wydania drugiej ujawnionej księgi, bez strony tytułowej, napisanej prawdopodobnie w języku staroczeskim i liczącej 894 strony, nie można jednoznacznie stwierdzić, ale jej cechy świadczą, że może być to również zabytkowy starodruk, czyli wydawnictwo opublikowane przed 1800 rokiem.
Jednak, aby ostatecznie stwierdzić, czy obie księgi są przedmiotami zabytkowymi i przeprowadzić ich fachową identyfikację, zostaną one przekazane Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków.
"To rodzinna pamiątka"
27-latka, która usiłowała wywieść księgi do Niemiec twierdziła, że stanowią one jej pamiątkę rodzinną. Jak tłumaczyła, nie zdawała sobie sprawy, że wywożąc je z Polski bez stosownego zezwolenia narusza przepisy.
Jeśli ekspertyza wykaże, że wywożone przez nią księgi są zabytkami, kobiecie może grozić do pięciu lat pozbawienia wolności.
Co mówi ustawa
Zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, cenne przedmioty mogą być wywożone za granicę na stałe, jeżeli ich wywóz nie spowoduje uszczerbku dla dziedzictwa kulturowego. Czasowo mogą być wywożone, gdy pozwala na to ich stan, właściciel da rękojmię, że nie ulegną zniszczeniu lub uszkodzeniu i zostaną przywiezione z powrotem przed upływem terminu ważności pozwolenia.
Legalny wywóz zabytków za granice może nastąpić na podstawie jednorazowego pozwolenia wydanego przez ministra kultury (wywóz na stałe) lub wojewódzkiego konserwatora zabytków (wywóz czasowy).
Jeżeli Straż Graniczna w trakcie prowadzonej kontroli ujawni próbę wywozu zabytku bez zezwolenia, taki przedmiot jest zatrzymywany. Jeżeli konserwator zabytków i rzeczoznawcy potwierdzą próbę nielegalnego wywozu zabytku, sprawca odpowiada karnie.
mon /el
Źródło: Kontakt TVN24,PAP
Źródło zdjęcia głównego: Śląski Oddział Straży Granicznej w Raciborzu