Nieoczekiwane odkrycie podczas remontu dworca

Jak poinformował na swojej stronie podkarpacki Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków z siedzibą w Przemyślu, interesującą dekorację ścienną odsłonięto w sali dawnej restauracji przebudowywanego budynku dworca PKP. Zachowana mozaika przedstawia kompozycję abstrakcyjną, organiczną z elementami informel. Informel, to z języka francuskiego, sztuka bezkształtna, bez formy. Termin określa rodzaj malarstwa współczesnego, które powstało w latach 50. XX wieku.

- Wykorzystano w niej kamienie, materiał ogólnie dostępny, uważany za małowartościowy i przypadkowy. Całość tworzy relief, w którym malarstwo ścienne przeplata się z fragmentami zaprawy z zatopionymi w niej kamieniami - opisała mozaikę Elżbieta Wiącek-Lach, konserwator zabytków pełniąca nadzór konserwatorski nad inwestycją.

Czytaj też Podczas prac na kościelnej wieży trafili na kapsułę czasu. Najstarsze rzeczy pochodzą z połowy XIX wieku

Dekoracja została wykonana z wielobarwnych kamieni, tzw. otoczaków, nasączonych olejami po to, aby zachowały w ścianie swój naturalny połysk i kolor mokrego kamienia.

Wiącek-Lach dodała, że fragmenty polichromowane zostały wykonane w technice olejnej, przy użyciu naturalnych pigmentów ziemnych, takich jak ochra, ugier i umbra. - Powierzchnię obiektu zabezpieczono warstwą werniksu damarowego, który po latach drastycznie pociemniał i spowodował zmianę pierwotnej kolorystyki - wyjaśniła konserwator.

Podkreśliła jednocześnie, że odkryta mozaika jest jednym z niewielu tego typu projektów, zrealizowanych i zachowanych do dzisiaj na terenie Rzeszowa. - Forma oraz technologia wykonania kompozycji oddaje charakter i idee sztuki modernistycznej - zwróciła uwagę.

Czyta też Podczas przebudowy ulicy odkryli historyczny bruk. "Prace wstrzymane, inwestor czeka na opinię konserwatora"

Zapewniła, że planowana jest konserwacja techniczna i estetyczna obiektu, służąca zahamowaniu procesu destrukcji oraz przywróceniu jego pierwotnych walorów estetycznych.

- Ponowna ekspozycja mozaiki jest zgodna z założeniami przebudowy dworca PKP, która ma na celu przywrócenie obiektowi modernistycznego charakteru. Mozaika stanowi najcenniejszy, zachowany w całości, element dekoracyjny wnętrza dworca z tego okresu - stwierdziła Wiącek-Lach.

Czytaj też Na budowie dworca odnaleźli części pieca kaflowego z XVIII wieku

Zaznaczyła, że nie jest znany ani autor projektu ani jego wykonawca, jednak ze względu na jego charakterystyczne cechy, takie jak zastosowane materiały oraz łączenie mozaiki z malarstwem ściennym, należy przypuszczać, że twórcami kompozycji byli Hanna i Gabriel Rechowiczowie.

- Tworzyli oni w dobie modernizmu, a ich monumentalne mozaiki oraz polichromie dekorowały reprezentacyjne budynki użyteczności publicznej z tego okresu, takie jak Dom Chłopa oraz Supersam w Warszawie - przekazała Wiącek-Lach.

Wskazała też, że przykładem twórczości tych artystów była do niedawna mozaika i polichromia w sali koncertowej oraz na elewacji zewnętrznej Miejskiego Domu Kultury w Łańcucie.

Czytaj też Usunęli przeróbki i odsłonili oryginalny XVII-wieczny obraz. Rentgen odsłonił więcej tajemnic

Przebudowa budynku dworca to jeden z elementów większej inwestycji - budowy Rzeszowskiego Centrum Komunikacyjnego. Wartość inwestycji to blisko 74 mln zł.

Budowa RCK składa się z trzech zadań. Oprócz przebudowy budynku dworca to także przebudowa pl. Dworcowego i budowa pod nim parkingu podziemnego dla ponad 100 samochodów oraz miejsc postojowych dla taksówek i rowerów, a także przebudowa układu drogowego w rejonie dworca PKP. Budowa RCK ma potrwać do drugiej połowy 2023 roku.