Rząd przygotował projekt ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej. Nowe przepisy mają zastąpić ustawę o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa z 2005 r. Nad projektem pracują już posłowie.
Reforma ma związek z planowaną przez rząd likwidacją Ministerstwa Skarbu Państwa od stycznia 2017 roku.
Zgodnie z projektowaną ustawą utworzona zostanie Prokuratoria Generalna RP, która będzie zastępowała państwo polskie - w tym Skarb Państwa, organy administracji rządowej, państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, a także określone w ustawie osoby prawne inne niż Skarb Państwa - w postępowaniach przed sądami (powszechnymi, administracyjnymi, Sądem Najwyższym), trybunałami i innymi organami orzekającymi. Prokuratoria Generalna ma im też zapewnić dostęp do fachowej pomocy prawnej.
Co się zmieni?
Jak wyjaśnił prezes Prokuratorii, prof. Leszek Bosek, celem ustawy jest dalsza konsolidacja i profesjonalizacja zastępstwa procesowego, a więc zastępstwa Skarbu Państwa i innych podmiotów dysponujących mieniem państwowym: państwowych osób prawnych, osób prawnych z udziałem Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych.
- Istotną nowością tej ustawy jest to, że polskie państwo uzyska fachową informację prawną o ryzykach prawnych przed dokonaniem największych czynności prawnych, których wartość przedmiotu sprawy przekracza 100 mln zł. Prokuratoria będzie te transakcje opiniować obligatoryjnie - powiedział Bosek.
- Dotyczyć to ma podmiotów reprezentujących Skarb Państwa, ale nie spółek, czy państwowych osób prawnych. Przykładowo, jeżeli ministerstwo dokonuje istotnego zamówienia informatycznego, i jego wartość będzie przekraczać 100 mln zł - to wówczas taka transakcja powinna być zaopiniowana przez Prokuratorię. Jest to opinia, która z natury rzeczy nie będzie wiążąca, ale uczytelni znaczenie pewnych klauzul i okoliczności oraz uczuli na pewne ryzyka, które mogą się wiązać z projektem umowy, który może nie być doskonały. W ten sposób zmniejszy się ryzyko następczych sporów kontraktowych - podkreślił.
Jeśli organizowany będzie przetarg na infrastrukturę drogową albo nowe samoloty, którego wartość przekroczy 100 mln zł - wówczas Prokuratoria Generalna będzie musiała wyrazić swoją opinię. Przepis nie znajdzie zastosowania do aktów korporacyjnych, np. uchwał spółek z udziałem Skarbu Państwa. Kolejną nowością będzie wykonywanie zastępstwa procesowego przez Prokuratorię Generalną państwowych osób prawnych w sprawach o wartości powyżej 5 mln zł.
Zgodnie z projektem, obowiązkowe zastępstwo procesowe Prokuratorii Generalnej będzie wykonywane we wszystkich sprawach z udziałem Skarbu Państwa, które będą rozpoznawane przez sądy okręgowe w pierwszej instancji i będzie ono wykonywane do czasu zakończenia sprawy.
W związku z likwidacją Ministerstwa Skarbu Państwa i przekazaniem zarządzania mieniem państwowym w ręce prezesa Rady Ministrów, zgodnie z nową ustawą nadzór nad Prokuratorią będzie pozostawał także w rękach prezesa Rady Ministrów.
Ponadto Prokuratoria będzie mogła rozstrzygać wątpliwości odnośnie podmiotu reprezentującego Skarb Państwa, który ma zarządzać określonym składnikiem mienia. Chodzi o sytuacje, w których nie jest do końca jasne, np. który urząd powinien administrować nieruchomością.
W uzasadnieniu projektu ustawy wskazuje się, że nowe przepisy ograniczą koszty Skarbu Państwa ponoszone na obsługę prawną.
"Wzmocnienie kadrowe"
- Nowe przepisy zwiększą zakres kompetencji Prokuratorii Generalnej. W związku z tym potrzebne będzie wzmocnienie kadrowe - powiedział Bosek.
Jak dodał, projekt ustawy przewiduje również utworzenie w Prokuratorii Generalnej nowych zespołów, które będą się specjalizowały w zastępstwie procesowym osób prawnych oraz w postępowaniach przed sądami administracyjnymi.
- Obecnie w Prokuratorii zatrudnionych jest 97 radców oraz 58 młodszych prawników, którzy pracują na etatach asystenckich. Projekt zakłada zwiększenie liczby prawników o ok. 100 osób. Przy czym w części będzie to związane z powierzeniem nowych obowiązków zatrudnionym w Prokuratorii Generalnej radcom, a w części administracyjnej wyspecjalizowanym pracownikom Ministerstwa Skarbu Państwa obecnie realizujących obowiązki z zakresu ewidencji mienia, czy reaktywacji spółek międzywojennych - przekazał szef Prokuratorii.
Zgodnie z projektem ustawy maksymalny limit wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na wykonywanie zadań Prokuratorii Generalnej i prezesa Prokuratorii Generalnej, wynikających z ustawy w 2017 roku ma wynieść ponad 54,4 mln zł, a w kolejnych latach ponad 51,4 mln zł.
Zajmują się reprywatyzacją
Prof. Bosek dodał, że Prokuratoria od ponad dekady gromadzi informacje, wiedzę i doświadczenie, które są związane z procesami, postępowaniami prowadzonymi przed sądami arbitrażowymi, powszechnymi i przed Sądem Najwyższym. - Prokuratoria prowadzi postępowania o różnym ciężarze gatunkowym i stopniu złożoności. Są to również sprawy budzące duże zainteresowanie społeczne np. sprawy reprywatyzacyjne dotyczące wielomilionowych odszkodowań w sytuacji nabycia roszczeń przez osoby publiczne za 50 zł, przy absolutnej nieekwiwalentności świadczeń. Nie mogę mówić o szczegółach konkretnych spraw, ale są to sprawy z pierwszych stron gazet - powiedział Bosek.
Dodał, że takich postępowań reprywatyzacyjnych w Prokuratorii "jest aktualnie 479 i opiewają one na 4,5 miliarda złotych". - To są sprawy warszawskie, dotyczą przede wszystkim dekretu Bieruta, ale także inne sprawy dotyczące restytucji nieruchomości przede wszystkim pałaców nabytych na podstawie dekretu o reformie rolnej - przekazał.
Autor: ts / Źródło: PAP