Profesor Beata Javorcik: kupowanie broni i rozdawanie masła będzie coraz trudniejsze

Inflacja w kwietniu 2023 roku wyniosła 14,7 procent, licząc rok do roku - wynika ze wstępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS). W porównaniu z poprzednim miesiącem ceny poszły w górę o 0,7 procent. W marcu wzrost cen towarów i usług wynosił w ujęciu rocznym 16,1 procent.

O sytuacji gospodarczej Polski profesor Beata Javorcik, główna ekonomistka Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, mówiła w "Rozmowie Piaseckiego" w TVN24.

- Jeżeli popatrzymy na prognozy PKB, Polska nie odbiega tutaj od sytuacji regionu, całej Europy, ponieważ Europa jest dużo bardziej narażona na skutki wojny niż inne części świata, bo wojna to niepewność, a niepewność osłabia inwestycje - powiedziała. 

Prof. Javorcik mówiła, że "inflacja jest na poziomie wysokim, ona spada, ale to, co jest martwiące, to to, że inflacja bazowa upornie utrzymuje się na stosunkowo wysokim poziomie". Dodała jednak, że "nie jest to tylko polska przypadłość". - Ta inflacja bazowa spada dużo wolniej niż cała inflacja - zaznaczyła. - W naszym ostatnim raporcie EBOR patrzyliśmy na prognozy Międzynarodowego Funduszu Walutowego dla całego regionu, te prognozy na najbliższe trzy lata są optymistyczne w kontekście historycznym, wielu obserwatorów oczekuje, że będzie nam łatwiej walczyć z inflacją - mówiła dalej profesor Javorcik. Jej zdaniem to jest "zbyt optymistyczne spojrzenie na inflację".

- Wszystko zależy od tego, jak szybko chcemy walczyć z inflacją, walka z inflacją przypomina jazdę samochodem z hamulcami, które działają z dużym opóźnieniem - powiedziała. - Jeżeli dziś naciśniemy na pedał hamulca, to samochód zacznie hamować za pół roku, wszelkie działania podejmowane w gospodarce zobaczymy z opóźnieniem - dodała.

Profesor Javorcik była pytana, czy ona sama mocniej "dociskałaby hamulec". 

- Nie obniżałabym stóp, ale łatwo jest siedzieć przed telewizorem, kibicować piłkarzom i krzyczeć: "Lewandowski strzelaj w lewo, a nie w prawo". Dodała, że "decyzja, co należy robić, wymaga bardzo dogłębnej analizy i bardzo dogłębnego śledzenia tego, co się dzieje w gospodarce". - I Międzynarodowy Fundusz Walutowy, i OECD, ostrzega przed tym, by za wcześnie nie deklarować zwycięstwa nad inflacją. Ta inflacja może się okazać bardziej uporczywa niż myślimy - podkreśliła.

Profesor Javorcik została zapytana, czy jej zdaniem Polska w najbliższym czasie będzie mogła sobie pozwolić na - jak to określił prowadzący - "kupowanie broni i rozdawanie masła", czyli na zwiększone wydatki na zbrojenia w związku z zagrożeniem wojennym, a jednocześnie utrzymywać wysokie wydatki socjalne.

Profesor Javorcik stwierdziła, że "kupowanie broni i rozdawanie masła będzie coraz trudniejsze w sytuacji, kiedy stopy procentowe globalnie nie będą obniżane". - Wczoraj słyszeliśmy, że Rezerwa Federalna podwyższyła w USA stopy procentowe. Dziś Europejski Bank Centralny będzie debatował (w tej sprawie - red.) i podejmie jakąś decyzję - mówiła.

- Kiedy mamy wyższe stopy procentowe inwestorzy zaczynają się bardziej zastanawiać, (...), nad wypłacalnością rządów, zaczynają przywiązywać większą wagę do ryzyka makroekonomicznego - tłumaczyła.

- Przed pandemią kraje naszego regionu były w stanie pożyczać bardzo tanio, to sytuacja zmieniła się w czasie wojny, pożyczamy sporo drożej, (...), sporo drożej niż Niemcy czy USA, bo inwestorzy życzą sobie jak gdyby rekompensaty, bardziej patrzą na sytuacje w takich krajach - dodała.