Najpóźniej dwa i pół miesiąca od śmierci prezydenta Lecha Kaczyńskiego poznamy nazwisko jego następcy w Pałacu Prezydenckim. Do wyznaczenia daty wyborów w tym terminie marszałka Sejmu obliguje artykuł 131 konstytucji. Po tragedii w Smoleńsku w Senacie brakuje trzech senatorów. Ich miejsca też będą musiały zostać uzupełnione w wyborach. Do Sejmu trafi 15 nowych parlamentarzystów. Wskazać trzeba też nowych prezesów NBP i IPN oraz Rzecznika Praw Obywatelskich.
Po śmierci Lecha Kaczyńskiego władzę w kraju sprawuje marszałek Sejmu Bronisław Komorowski, który zgodnie z Konstytucją wykonuje czynności prezydenta. Marszałek zapowiedział już, że "w przewidzianym terminie" rozpisze przedterminowe wybory. Konstytucja mówi, że "w razie opróżnienia urzędu prezydenta marszałek Sejmu zarządza wybory nie później niż w czternastym dniu po opróżnieniu urzędu i wyznacza datę wyborów na dzień wolny od pracy przypadający w ciągu 60 dni od dnia zarządzenia wyborów". Oznacza to, że najpóźniej do urn pójdziemy w niedzielę, 20 czerwca.
Komorowski, który jest teraz głową państwa i Zwierzchnikiem Sił Zbrojnych, ma też prawo wyznaczyć nowych dowódców sił zbrojnych: Szefa Sztabu WP, dowódcę wojsk lądowych, wojsk powietrznych, marynarki wojennej, sił specjalnych i Dowódcę Operacyjnego Sił Zbrojnych - wszyscy bowiem zginęli w katastrofie samolotu Tu-154 z prezydentem Lechem Kaczyńskim na pokładzie. Tymczasowo funkcje dowódców pełnią ich pierwsi zastępcy. Marszałek nie może natomiast zdecydować o skróceniu kadencji Sejmu.
15 posłów nie żyje
W sobotę nad Smoleńskiem Sejm stracił dwóch wicemarszałków: Krzysztofa Putrę i Jerzego Szmajdzińskiego, który w przyszłych wyborach miał być kandydatem lewicy na prezydenta. – Wczoraj (w piątek) obchodził urodziny i przekomarzał się ze mną, jak to jest obchodzić 60-tkę – wspominał Leszek Miller.
Na kolejnym posiedzeniu zabraknie Grzegorza Dolniaka, posła ze Śląska, członka zarządu Platformy Obywatelskiej. Sebastian Karpiniuk, znany z politycznej aktywności poseł i sekretarz klubu parlamentarnego Platformy, też się więcej nie pojawi.
Zabraknie Grażyny Gęsickiej z PiS, która od trzech miesięcy jako pierwsza kobieta w Sejmie stała na czele klubu parlamentarnego. Na tym stanowisku zastąpiła Przemysława Gosiewskiego – który też zginął w katastrofie. Zabraknie kolejnej "gospodarczej" twarzy PiS, Aleksandry Natalli-Świat.
W Sejmie żałoba ponad politycznymi podziałami. - Zbigniew Wassermann, z którym w komisji spędzałem po 12-14 godzin dziennie, nie żyje. Wczoraj rozmawialiśmy o tym, co będzie w przyszłym tygodniu – wspomina Bartosz Arłukowicz. - Czy można sobie wyobrazić bez Izabeli Jarugi-Nowackiej wystąpienie dotyczące praw kobiet? – dodaje Julia Pitera. Lub bez Jolanty Szymanek-Deresz, która też się więcej nie pojawi w Sejmie.
Na długiej liście ofiar znaleźli się dawni opozycjoniści, jak Arkadiusz Rybicki i Maciej Płażyński. PSL stracił Leszka Deptułę, Wiesława Wodę i Edwarda Wojtasa.
Wybory do Senatu
W trzech okręgach wyborczych - katowickim, płockim i krośnieńskim muszą się odbyć uzupełniające wybory do Senatu. W katastrofie zginęli bowiem także: wicemarszałek Senatu Krystyna Bochenek i senatorowie Janina Fetlińska oraz Stanisław Zając. Ordynacja wyborcza nie przewiduje uzupełniających wyborów do Sejmu, a miejsce zmarłych posłów zajmą kolejne osoby z odpowiednich list wyborczych.
Po śmierci Janusza Kochanowskiego Sejm musi wybrać nowego Rzecznika Praw Obywatelskich. Odbywa się to w formie uchwały, podejmowanej za zgodą Senatu. Stosowny wniosek składa Marszałek Sejmu albo grupa 35 posłów. Kadencja Rzecznika trwa 5 lat i liczona jest od dnia złożenia ślubowania przed Sejmem. RPO ma dwóch zastępców - obecnie są nimi Stanisław Trociuk i prof. Marek Zubik. To oni do czasu wyboru nowego Rzecznika będą wykonywać jego funkcje.
Nowy szef NBP i IPN
Po śmierci prezesa Narodowego Banku Polskiego Sławomira Skrzypka obowiązki prezesa sprawuje pierwszy zastępca prezesa Piotr Wiesiołek. Na poniedziałek zaplanowane jest posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej zwołane jeszcze przez prezesa Sławomira Skrzypka. Wiceprezes Banku nie jest członkiem Rady i nie może zwoływać kolejnych posiedzeń RPP, dlatego nowego prezesa powinien "bez zbędnej zwłoki" wybrać Sejm. Swojego kandydata może wskazać marszałek Bronisław Komorowski, wykonujący obowiązki prezydenta.
Śmierć prezesa IPN Janusza Kurtyki nie grozi zatrzymaniem prac Instytutu. IPN ma dwoje wiceprezesów, choć ustawa o IPN nie reguluje sposobu postępowania po śmierci prezesa. Teoretycznie kolegium IPN może teraz rozpisać konkurs na nowego prezesa, choć niedawno uchwalona nowelizacja ustawy o IPN - dopiero co wysłana prezydentowi - tego nie przewiduje.
Nowa ustawa zmienia zasady wyboru prezesa - powoływać ma go zwykłą większością Sejm za zgodą Senatu, na wniosek Rady Instytutu Pamięci, która zgłasza kandydata spoza swego grona (według dzisiejszej ustawy prezesa powołuje Sejm większością 3/5 głosów). By rozpisać konkurs na prezesa według tych zasad, nowa Rada musiałaby najpierw zostać powołana, a może to zająć wiele czasu.
Adwokatura i Komitet Olimpijski
Specjalny zjazd adwokatury powinien wybrać nowego prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej, który zastąpi kolejną ofiarę katastrofy prezydenckiego samolotu - mec. Joannę Agacką-Indecką.
Zarząd Polskiego Komitetu Olimpijskiego musi też wybrać nowego prezesa - w katastrofie zginął bowiem prezes Piotr Nurowski.
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego musi zaś wybrać nowego rektora - na pokładzie był bowiem rektor UKSW ks. prof. Ryszard Rumianek.
Do obsady pozostają też funkcje szefa Urzędu ds. Kombatantów, sekretarza Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, szefów ordynariatów polowych WP - katolickiego, prawosławnego i ewangelickiego, kapituły orderu Virtuti Militari, związków kombatanckich, w tym Światowego Związku Żołnierzy AK.
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: "Polska i Świat" TVN24/PAP