- To nie jest dolegliwa powinność, która ma na celu skomplikowanie komukolwiek życia - mówi o ćwiczeniach rezerwistów rzecznik Sztabu Generalnego Wojska Polskiego płk Tomasz Szulejko. Polacy w wieku poborowym mają jednak wątpliwości i mnożą pytania: Co mają zrobić ci, którzy mieszkają poza granicami kraju? Co z szefami firm, których pobyt w koszarach może narazić na poważne straty finansowe? Postanowiliśmy sprawdzić, jak na te pytania odpowiada wojsko.
Poniedziałkowa zapowiedź resortu obrony o tym, że w "wybranej jednostce" rozpoczną się ćwiczenia rezerwistów w trybie natychmiastowego stawiennictwa, zelektryzowała obywateli w wieku poborowym. MON stara się, jak może uspokoić nastroje i na każdym kroku podkreśla, że sytuacji tej nie należy traktować jako nadzwyczajnej. Ćwiczenia odbywają się zgodnie z planem i nie mają żadnego związku z "bieżącymi wydarzeniami polityczno-militarnymi".
Resort uspokaja, obywatele pytają
Z głosów czytelników, które docierają na Kontakt24, wynika jednak, że nie wszyscy dali się przekonać. Wielu internautów ma natomiast pytania, z którymi nie wie, do kogo się zwrócić. Kto może się spodziewać wezwania na ćwiczenia? Co można ze sobą zabrać? Co, jeżeli kartę powołania otrzyma ktoś, kto przebywa poza granicami kraju?
Oprócz kwestii zupełnie prozaicznych (czy mogę wziąć ze sobą telefon komórkowy? odpowiedź: można) w internecie można też znaleźć głosy takie jak ten: "Prowadzę firmę zatrudniającą 19 osób na umowę o pracę bez żadnych umów śmieciowych. Mam blisko milion złotych kredytu inwestycyjnego i kilka samochodów w leasingu (...) Kończę budować dom, a planowo 30 kwietnia (...) będę mógł się dumnie nazwać ojcem (...) Dziś dostałem wezwanie do wojska - TERMIN NA JUTRO! (...) Gdzie tutaj logika? Setki umówionych spotkań, kontrakty, przetargi, budowa domu, dzieciak w drodze. Co z tym wszystkim przez trzy miesiące? Jak wrócę, to moje dziecko będzie miało dwa miesiące, a moja firma się rozpadnie. Zostanę bankrutem i skoczę z mostu Łazienkowskiego, zanim go skończą remontować".
- To nie jest dotkliwa powinność, która ma na celu skomplikowanie komukolwiek życia - usiłuje odpierać zarzuty rzecznik Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, płk Tomasz Szulejko.
W rozmowie z portalem tvn24.pl zaznacza, że obrona ojczyzny jest obowiązkiem wynikającym z polskiej konstytucji oraz ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP. Wszystkim, którzy obawiają się, że zostaną "wzięci w kamasze", w pierwszej kolejności zaleca się zapoznanie z obowiązującymi aktami prawnymi.
- Ta powinność istnieje niezmiennie. To, że ktoś o tym nie doczytał, nie zwalnia go z obowiązku obrony ojczyzny - podkreśla rzecznik.
Zdziwienie ćwiczeniami rezerwistów wynikać może z tego, że ostatnie tego typu przeszkolenie odbyło się siedem lat temu. Teraz jednak - jak zapowiada MON - mają się one odbywać cyklicznie. - Nie robimy z rezerwisty komandosa, tylko pokazujemy mu realia, w jakich mógłby się znaleźć - zastrzega płk Szulejko.
"Nie pytaj, co kraj może dla ciebie zrobić..."
Komandor Janusz Walczak, dyrektor departamentu prawno-informacyjnego MON wyjaśnia: - Wszyscy łatwo przyzwyczajają się do dobrego, w tym do bezpieczeństwa. Zapominamy jednak, że niezależność naszego kraju nie została nam dana raz na zawsze – mówi. Parafrazuje przy tym słowa prezydenta USA Johna F. Kennedy’ego i zauważa, że "ludzie powinni przestać skupiać się na tym, jak kraj zapłaci za ćwiczenia, tylko docenić fakt, że są przydatni ojczyźnie".
- Ćwiczenia mogą trwać od jednego do dziewięćdziesięciu dni. To nie jest wieczność, a mówimy o takim samym obywatelskim obowiązku jak płacenie podatków - przekonuje w rozmowie z tvn24.pl.
12 tys. rezerwistów pojedzie do koszar w tym roku
Kto może się spodziewać wezwania? - W bieżącym roku prawie 12 tys. żołnierzy rezerwy, czyli obywateli, którzy odbyli służbę wojskową, ma nadane przydziały kryzysowe i mogą w swoich jednostkach być specjalistami - wyjaśnia płk Szulejko. W wypadku szeregowych są to osoby w wieku do 50 lat, a w przypadku podoficerów i oficerów do 60 lat.
- To są osoby, które mają pełną świadomość, że są żołnierzami rezerwy - podkreśla rzecznik SG WP.
Szulejko przyznaje, że wojsko stara opierać się "na tych, którzy chcą w nim być", czyli na ochotniczym stawiennictwie. Jak dodaje, w przypadku większości ćwiczeń rezerwistów stara się wynegocjować z rezerwistą odpowiedni termin, a wezwanie przychodzi nawet dwa tygodnie przed rozpoczęciem szkolenia. Wyjątkiem - jak tłumaczy - są ćwiczenia w trybie natychmiastowego stawiennictwa, które są potrzebne, by sprawdzić, jak działa system.
Mają one na celu m.in. zbadanie, czy dobrze funkcjonuje współpraca z wojewódzkimi sztabami wojskowymi i wojskowymi komendantami uzupełnień, czy lokalną administracją. Takie ćwiczenia pomagają też zweryfikować dane, np. dotyczące miejsca pobytu, które posiadają komendy uzupełnień.
Co z Polakami, którzy nie mieszkają w kraju?
To ostatnie zagadnienie wzbudziło wiele emocji wśród naszych czytelników. "Co mają zrobić rezerwiści mieszkający i pracujący poza granicami kraju?" - pytają. Szulejko apeluje przede wszystkim, by powiadamiać WKU o aktualnym miejscu pobytu. Jak zauważa, pozwala to uniknąć problemów, które mogą się pojawić w przypadku dostarczenia wezwania na ćwiczenia.
Potem dodaje jednak: - Wojsko to ludzie i instytucja ta jest dla ludzi. Oczywiście, istnieją zasady i terminy. Życie pisze natomiast różne scenariusze, które mogą uniemożliwić przybycie na ćwiczenia. Ktoś może być np. chory lub przebywać na drugim końcu świata. Musimy być przygotowani na takie sytuacje, zawsze jest wariant rezerwowy - dodaje, nie precyzując, jak może on wyglądać. Przekonuje jednak, że kontakt z macierzystą WKU sprawia, iż zamiast "utrudniać sobie życie", potencjalne problemy mogą zostać rozwiązane "wtedy, kiedy jest na to czas".
- Nie powinno się odmawiać, jeśli jest się obywatelem rozumiejącym normy prawa i patriotą - zaznacza. - Wszyscy Polacy powinni myśleć o tym, że bezpieczna Polska jest dobrem najwyższym - dodaje.
Tak samo, zdaniem rzecznika SG WP, powinni myśleć pracodawcy, którzy mają obowiązek zwolnienia pracownika na ćwiczenia.
Właściciele firm mogą spać spokojnie? Niekoniecznie
Co jednak mają sądzić ci, którzy obawiają się utraty wynagrodzenia i są narażeni na konkretne straty finansowe?
Ustawa o powszechnym obowiązku obrony reguluje szczegóły związane z wypłacaniem rekompensat tym rezerwistom, którzy w związku z ćwiczeniami właśnie takie ponieśli. Co ciekawe, dokument powstał w 1967 roku, czyli kiedy Polska była częścią bloku wschodniego, a na arenie międzynarodowej panowała zimna wojna.
W ustawie czytamy, że za każdy dzień spędzony na ćwiczeniach, rezerwista może ubiegać się o rekompensatę finansową ze skarbu państwa. Dniówka to 1/30 miesięcznego wynagrodzenia lub dochodu, z zastrzeżeniem, że nie może być wyższa od 1/30 dwuipółkrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, którego wysokość ogłasza prezes GUS.
Oprócz tego, rezerwista może ubiegać się o dodatkową rekompensatę, o którą może upomnieć się w ramach postępowania administracyjnego. Musi jednak udokumentować, jakie dokładnie poniósł straty i dlaczego.
Zdaniem specjalisty prawa cywilnego mec. Bronisława Muszyńskiego nie oznacza to jednak, że wszyscy powołani na ćwiczenia właściciele firm mogą spać spokojnie.
- Orzecznictwo sądów jest takie, że przedsiębiorca musi brać pod uwagę swoją nagłą nieobecność. Tak w przypadku choroby, jak i szkolenia wojskowego. Jeżeli firma upadnie po 30 dniach, to sąd może uznać, że przedsiębiorstwo nie działało profesjonalnie - kwituje prawnik.
Autor: Katarzyna Guzik, Bartosz Żurawicz\mtom / Źródło: tvn24.pl