Nazwiska laureatów za 2018 roku ogłoszono we wtorek w Teatrze Polskim imienia Arnolda Szyfmana w Warszawie.

Nagrodę specjalną, tytuł Kreatora Kultury, otrzymała aktorka i reżyserka Krystyna Janda, odznaczona między innymi za "wybitne kreacje teatralne i filmowe", "pracowitość i odwagę artystyczną", za to, że "pozostaje od lat zawodowym wzorem dla młodych aktorów", a także za "poczucie humoru, bez którego trudno sobie wyobrazić teatr i życie".

- Bardzo dziękuję za to wyróżnienie. To wielki honor dla mnie. Dostaję je w momencie, kiedy krajobraz kultury polskiej jest wspaniały - powiedziała Janda. - Niestety, dostaję je także w bardzo smutnym krajobrazie naszej codzienności, który - mam nadzieję - wypięknieje, kiedy będzie grała orkiestra Owsiaka. Wypięknieje na pewno - powiedziała Janda, odbierając nagrodę.

W kategorii film Paszport "Polityki" zdobyła Joanna Kulig za rolę w "Zimnej wojnie" w reżyserii Pawła Pawlikowskiego. Zagrała Zulę, młodą dziewczynę szukającą szczęścia w powstającym zespole ludowym Mazurek (bliskim polskiemu Mazowszu). Organizatorzy konkursu docenili Kulig za "szczerość, autentyczność i silną osobowość".

W związku z nieobecnością Kulig w Polsce list od aktorki przeczytała Agata Kulesza.

Laureatka podkreśłiła w nim, że 2018 roku "był szczególny" zarówno dla niej, jak i dla całego polskiego kina. "Dlatego tak bardzo chciałabym podziękować Pawłowi za nasz piękny film, Tomaszowi Kotowi, Łukaszowi Żalowi, Ewie Puszczyńskiej, Borysowi Szycowi i Agacie Kuleszy za wspaniałą współpracę" - napisała Kulig.

Laureatką w kategorii teatralnej została reżyserka Marta Górnicka, twórczyni i dyrygentka teatru chóralnego, czyli współczesnej koncepcji antycznego chóru. Górnicką wyróżniono za "wypracowanie własnego języka teatru chórowego, sprawdzającego się pod każdą długością geograficzną".

- Jestem bardzo wzruszona. To jest znak, że teatr chórowy, teatr, który spotyka ludzi, próbuje tworzyć radykalnie demokratyczną społeczność na scenie, teatr, który jest politycznie zaangażowany, powinien być głośny i przemawiać z naszych scen, z naszych ulic - powiedziała Górnicka podczas gali.

Nagrody za "niezwykłe wyczulenie na krzywdę" i sztukę "mądrze zaangażowaną"

W kategorii literatura uhonorowano pisarkę i kulturoznawczynię Małgorzatę Rejmer za książkę "Błoto słodsze niż miód". To zbiór historii o tragicznych w skutkach próbach ucieczek z komunistycznej Albanii, krwawych buntach w obozach pracy, a także o przyjaźni, która rodzi się w najgorszych warunkach. Nagrodę przyznano za "niezwykłe wyczulenie na krzywdę" i "umiejętność słuchania ludzi niewysłuchanych".

Rejmer zwróciła uwagę, że w tym momencie w Tiranie tysiące studentów walczy o reformę systemu edukacji. - To jest nadzieja dla Albanii, to jest ich wybór wolności - mówiła Rejmer. - Jestem z nich bardzo dumna i chciałabym, żebyście tak też kojarzyli Albanię. Nie tylko trudne, ekstremalne czasy komunizmu i zniewolenia, ale także wolność i młodzi ludzie, którzy wychodzą na ulice i nie boją się walczyć o przyszłość - podkreśliła.

W kategorii sztuki wizualne nagrodzono Dianę Lelonek, artystkę, która łączy fotografię z innymi mediami. Jednym z jej istotnych przedsięwzięć jest Instytut dla Żywych Rzeczy, w którym archiwizuje różne formy organicznych i nieorganicznych bytów. Lelonek doceniono za "oryginalną analizę zagrożeń" i sztukę "mądrze zaangażowaną".

- W moich pracach chcę przede wszystkim mówić o tym, że faktycznie potrzebne nam są bardzo poważne systemowe zmiany wychodzące od rządu, od korporacji, żeby nie inwestować w paliwa kopalne, w węgiel, ropę naftową. To jest dla mnie istotne - zaznaczyła laureatka.

Artystce na scenie towarzyszyła "locha" - koleżanka artystki w przebraniu dzika, która wezwała do sprzeciwu wobec planowanemu przez rząd odstrzałowi 200 tysięcy dzików w Polsce.

Aleksander Nowak i Dawid Podsiadło z muzycznymi Paszportami

W kategorii muzyka poważna Paszport "Polityki" odebrał kompozytor i gitarzysta Aleksander Nowak. We wrześniu 2018 roku w Krakowie w ramach Festiwalu Sacrum Profanum odbyło się prawykonanie jego opery "ahat ilī – siostra bogów", do której libretto napisała Olga Tokarczuk. Nowaka wyróżniono za muzykę "wyrazistą i pełną ekspresji", "łamanie toku narracji i wprowadzanie zaskakujących rozwiązań brzmieniowych i formalnych".

Nagrodę w kategorii muzyka popularna otrzymał wokalista, kompozytor oraz autor tekstów Dawid Podsiadło za krążek "Małomiasteczkowy". Jak uzasadniono werdykt, Podsiadło "odnalazł punkt, w którym przecina się gust szerokiej publiczności i krytyki".

- Bardzo się ciesze. I trochę mam taką wewnętrzną niezgodę. Po prostu śpiewam piosenki, a każdy tutaj z artystów robi dużo większe rzeczy, ale i tak się z tego cieszę - stwierdził Podsiadło.

Zwycięzcami w kategorii kultura cyfrowa zostali Krzysztof Cybulski, Krzysztof Goliński, Jakub Koźniewski i Piotr Barszczewski z warszawskiego studia panGenerator. Są twórcami między innymi instalacji interaktywnej APPARATUM nawiązującej do dziedzictwa Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia. Paszport "Polityki" przyznano grupie za kreatywność i "fenomenalne spajanie światów analogowego i cyfrowego w jedną całość".

Paszporty "Polityki" przyznawane są młodym twórcom, którzy "w szczególny i niestandardowy sposób przyczyniają się do krzewienia kultury polskiej w kraju i na świecie". Nagrody wręczane są od 1993 r. w kategoriach: film, teatr, sztuki wizualne, muzyka poważna, muzyka popularna, a także - od 2016 r. - w kategorii kultura cyfrowa.

W ubiegłym roku Paszportami "Polityki" nagrodzono: Jagodę Szelc, Marcina Wichę, Normana Leto, Michała Borczucha, Joannę Freszel, formację Hańba! oraz krakowskie studio Bloober Team.

Autor: tmw//kg,now / Źródło: PAP