Literacka Nagroda Nobla 2022 przyznana

Nagroda Nobla w dziedzinie literatury przyznawana jest przez Akademię Szwedzką. Najważniejszy i najbardziej prestiżowy literacki laur świata trafił dotychczas do 118 osób, chociaż przyznawano ją od 1901 roku 114 razy. Ta rozbieżność w liczbach wynika z tego, że siedmiokrotnie nie przyznano nagrody, a czterokrotnie podzielono ją pomiędzy dwójkę laureatów. 

Tegoroczną laureatką literackiej Nagrody Nobla Annie Ernaux. Cechami charakterystycznymi twórczości 82-letniej francuskiej prozaiczki są krótkie, pisane oszczędnym stylem, powieści autobiograficzne, w których otwarcie przygląda się emocjom. Debiutowała w 1974 roku "Les Armoires vides", jednak przełomowe w jej karierze były kolejne tytuły, opisujące życie i śmierć jej rodziców. Chodzi o "La place" ("Miejsce" w polskim przekładzie z 1989 roku) oraz "Une femme", które ugruntowały jej literacką pozycję. "Miejsce" doceniono Nagrodą Renaudot - jedną z najbardziej prestiżowych nagród literackich we Francji.

Choć szybko zaczęła być porównywana do Simone de Beauvoir, to Ernaux stworzyła własny styl, wpisując wątki autobiograficzne w konteksty społeczne, polityczne, historyczne oraz kulturowe. W 2017 roku uhonorowano ją Nagrodą im. Marguerite Yourcenar za całokształt twórczości.

Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za 2022 rok przyznano jej za "odwagę i chirurgiczną precyzję, z jaką odkrywa korzenie wyobcowania oraz kolektywne ograniczenia indywidualnej pamięci".

Jej autobiograficzna, a zarazem pokoleniowa opowieść "Lata" (2008 r.) zdobyła Nagrodę Uniwersytetu Warwick, nagrodę przyznawaną przez Association Marguerite Duras, Nagrodę im. François Mauriaca, włoską Premio Strega Europeo, a także znalazła się na krótkiej liście nominowanych do Nagrody Bookera. Jest pierwszą kobietą, której dzieła ukazały się za życia w serii Quarto prestiżowego wydawnictwa Éditions Gallimard.

"Lata" w przekładzie na język angielski ukazały się w 2017 roku, natomiast polskie tłumaczenie opublikowane zostało na przez Wydawnictwo Czarne w tym roku. Akademia Szwedzka zwróciła uwagę na "Lata", określając powieść "najambitniejszym projektem Ernaux, który przyniósł jej międzynarodowy rozgłos oraz przysporzył jej wielu naśladowców i literackich uczniów".

Jak już wcześniej informowała Akademia Szwedzka, w tym roku laureatka Literackiej Nagrody Nobla otrzyma 10 milionów koron szwedzkich (ok. 911 tys. dolarów).

W ubiegłym roku laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury został Abdulrazak Gurnah, brytyjski pisarz, urodzony na Zanzibarze (w 1948 roku był to Sułtanat Zanzibaru, zależny od Wielkiej Brytanii).

CZYTAJ TAKŻE: Dlaczego najwięksi pisarze nie dostali Nobla. Kronika wypadków wstydliwych 

Poniedziałkowe ogłoszenie laureatów z dziedziny fizjologii lub medycyny rozpoczęło serię konferencji prasowych, podczas których poznajemy kolejnych laureatów. Laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny został szwedzki badacz Svante Pääbo "za odkrycia dotyczące genomów wymarłych homininów i ewolucji człowieka".

We wtorek Królewska Szwedzka Akademia Nauk poinformowała, że Nagrodą Nobla 2021 z fizyki doceniono Alaina Aspecta (Francja), Johna F. Clausera (USA) i Antona Zeilingera (Austria) "za eksperymenty ze splątanymi fotonami, ustalenie naruszenia nierówności Bella i pionierską informatykę kwantową".

W środę Królewska Szwedzka Akademia Nauk oświadczyła, że w dziedzinie chemii w tym roku doceniono Carolyn R. Bertozzi (USA), Mortena Meldala (Dania) i K. Barry'ego Sharplessa (USA) za rozwój nowych metod syntezy chemicznej, które pozwoliły uprościć proces syntezy nawet skomplikowanych cząsteczek.

W piątek w Oslo Norweski Komitet Noblowski ogłosi laureata Pokojowej Nagrody Nobla. Laureata Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii poznamy w poniedziałek 10 października w Sztokholmie.