Polacy coraz rzadziej odwiedzają Auschwitz

- Tworzymy młodzież, która w przyszłości nie zrozumie głównych osi napięć współczesnego świata. Mają one początek w totalitaryzmach XX wieku i najczytelniejsze są w Auschwitz. Nie da się bez tego zrozumieć konstrukcji europejskiej, ONZ, interwencji Stanów Zjednoczonych na Bliskim Wschodzie. Po wojnie tak wiele zmieniło się w sferze polityki, prawa, kultury, religii, postrzegania podstawowych praw i wartości, że bez dotknięcia tego fundamentu nikt nie zrozumie kierunku zmian – przestrzegł Cywiński.

Jego zdaniem może to prowadzić też do sytuacji w przyszłości, w której Polacy nie będą w stanie umiejscowić Auschwitz, miejsca zagłady dziesiątek tysięcy swych przodków, w doświadczeniu historii własnego kraju.

Z danych Muzeum wynika, że w ostatnich latach były niemiecki obóz Auschwitz zwiedzało średnio ok. 1,2-1,4 mln osób rocznie. Od kilku lat frekwencja jest podobna, choć liczba Polaków maleje. Jeszcze w 2011 r. było ich 610 tys. Rok później liczba spadła do 446 tys., a w ubiegłym roku wyniosła już tylko 336 tys.

Drugą co do wielkości grupą narodową, która odwiedza Muzeum, byli dotychczas Brytyjczycy. W ubiegłym roku przyjechało ich 178 tys. Po trzech miesiącach bieżącego roku przybyło stamtąd ponad 20,8 tys. osób. W tym czasie Polaków było niespełna 16,3 tys. - Po raz pierwszy nie była to najliczniejsza grupa narodowa wśród zwiedzających – powiedział Cywiński.

Zdaniem dyrektora spadek ma charakter strukturalny i można go tłumaczyć na dwa sposoby: reformą podstawy programowej w szkołach oraz brakiem programu dofinansowania wyjazdów do Miejsc Pamięci.

Jak podkreślił reforma podstawy programowej niemal wyeliminowała tematykę Zagłady z gimnazjów. - Pojawia się wprawdzie literatura tego okresu, ale nie idzie to w parze z lekcjami historii. Młodzież nie jest w stanie usytuować książki w przestrzeni historycznej – powiedział Cywiński. Historia w liceum została z kolei ograniczona tylko do pierwszej klasy.

Dyrektor uważa, że brak dofinansowania wyjazdów grup polskich uczniów do Miejsc Pamięci jest poważnym problemem. - Jesteśmy jedynym dużym krajem europejskim, który nie ma polityki dofinansowania takich wyjazdów, choć mamy najbliżej do tych miejsc – podkreślił. Jak dodał różnego rodzaju programy dofinansowania wyjazdów do byłego niemieckiego obozu Auschwitz posiadają m.in. Brytyjczycy, Włosi, Francuzi, Niemcy, Szwedzi, Norwegowie i Hiszpanie.

Dyrektor zaznaczył w tym kontekście, że Auschwitz jest jedynym miejscem w Polsce znanym na całym świecie. - Jego istotą jest swoisty "rytuał przejścia", gdy młody człowiek przez cztery godziny przechodzi uświadomienie w oryginalnym, jakże tragicznym miejscu. To jest to, co działa – wyjaśnił.

Cywiński powiedział, że są osoby na odpowiedzialnych stanowiskach w Polsce, które dostrzegają problem. Wymienił Rzecznik Praw Obywatelskich Irenę Lipowicz, która zachęciła prezydenta Wrocławia do uruchomienia funduszy. - To jednak odosobniony przykład, a nie rozwiązanie systemowe – mówił.

Zdaniem dyrektora Muzeum, aby odwrócić niekorzystny trend należy zwiększyć obecność zagadnień związanych z Zagładą w szkołach i wspierać finansowo wizyty w Miejscu Pamięci w drugiej i trzeciej klasie liceum. Podkreślił, że trzeba namawiać do tego nauczycieli. Muzealne Centrum Edukacji pracuje już nad nowymi programami oprowadzania, które będą sprofilowane specjalnie dla ich potrzeb.

Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 roku, aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów.

W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także około 75 tys. Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości. W 1947 roku powstało muzeum, które obejmuje byłe obozy Auschwitz I i Auschwitz II–Birkenau.

Autor: JUST/b / Źródło: PAP