Nowy dzień wolny od pracy i zmiany w handlu

Prezydent Andrzej Duda pod koniec grudnia podpisał ustawę o wolnej Wigilii, ale zdecydował także o skierowaniu jej do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli następczej.

Jak tłumaczyła pod koniec grudnia 2024 roku szefowa Kancelarii Prezydenta RP Małgorzata Paprocka, prezydent podjął taką decyzję ze względu na uwagi związków zawodowych, że regulacja dyskryminuje pracowników handlu. Chodzi o wprowadzenie dodatkowej niedzieli handlowej.

Tryb kontroli następczej przewiduje, że dopiero Trybunał Konstytucyjny może uchylić moc obowiązujących przepisów, jeśli uzna ich niezgodność z konstytucją. Do tej pory TK nie zajął stanowiska w tej sprawie. Oznacza to więc, że przepisy wejdą w życie 1 lutego 2025 roku.

Oznacza to, że w 2025 roku zostanie wprowadzona kolejna - trzecia w grudniu - niedziela bez zakazu handlu. Co ważne, w ustawie zastrzeżono, że konkretny pracownik może w tym miesiącu przepracować co najwyżej dwie niedziele.

W związku z tym w 2025 roku przypadnie osiem, a nie jak wcześniej planowano siedem niedziel handlowych. W grudniu zakupy w większych placówkach będzie można zrobić 7, 14 i 21 grudnia.

Ustawa przewiduje także ustanowienie dnia 24 grudnia - Wigilii Bożego Narodzenia - dniem wolnym od pracy. W 2025 roku Wigilia wypada w środę. Oznacza to, że przerwa świąteczna z weekendem potrwa nieprzerwalnie aż pięć dni (włącznie z 25 i 26 grudnia).

Ustawa wprowadzająca stopniowo zakaz handlu w niedziele weszła w życie 1 marca 2018 r. Od 2020 r. do 1 lutego 2025 r. zakaz handlu nie obowiązywał w siedem niedziel w roku: ostatnie niedziele stycznia, kwietnia, czerwca i sierpnia, a także w niedzielę przed Wielkanocą oraz w dwie kolejne niedziele poprzedzające Boże Narodzenie.

"W niedziele i święta w placówkach handlowych zakazany jest handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem, a także powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu (w tym osobie wykonującej pracę w placówce handlowej na podstawie umowy prawa cywilnego jak np. umowa zlecenia) wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem. Zakaz ten nie ma zastosowania w przypadkach określonych w ustawie" - wyjaśniło Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej.

W ustawie ograniczającej handel w niedziele przewidziano katalog 32 wyłączeń. Zakaz nie obejmuje m.in. działalności pocztowej, jeśli przychody z tej działalności stanowią co najmniej 40 proc. przychodów ze sprzedaży danej placówki. Ponadto nie obowiązuje w cukierniach, lodziarniach, na stacjach paliw płynnych, w kwiaciarniach, w sklepach z prasą ani w kawiarniach.

Za złamanie zakazu handlu w niedziele grozi od 1000 zł do 100 tys. zł kary, a przy uporczywym naruszaniu przepisów – kara ograniczenia wolności.