Zmiany w przepisach spadkowych. Jest decyzja Senatu

Nowelizację - wraz z poprawkami - poparło 95 senatorów, nikt nie był przeciw ani nie wstrzymał się od głosu. Teraz nowelizacja trafi ponownie do Sejmu.

Senackie poprawki wprowadzone do tej noweli zostały przygotowane przez Biuro Legislacyjne i poparte przez senackie komisje. W części zmierzają one do wykreślenia szeregu przepisów, o które uzupełniono nowelizację w trakcie prac w Sejmie już po pierwszym czytaniu. Jak wskazało senackie Biuro Legislacyjne wówczas "tekst projektu ustawy został uzupełniony o zmiany, które istotnie wykraczają poza materię pierwotnego przedłożenia", co jest niekonstytucyjne, gdyż naruszyło zasadę rozpatrywania proponowanych regulacji w trzech czytaniach.

Dodane wówczas do nowelizacji przepisy odnoszą się m.in. do zadośćuczynień w sprawach cywilnych, zapisów ustaw o ustroju sądów dotyczących przenoszenia referendarzy sądowych i delegowań sędziów sądów powszechnych do sądów administracyjnych oraz sędziów i prokuratorów wojskowych.

Zasadniczo nowelizacja ma na celu rozwiązanie problemów występujących w praktyce stosowania przepisów z zakresu prawa spadkowego skutkujących wzrostem liczby rozpatrywanych spraw. Założeniem zmian jest też skrócenie czasu trwania postępowań spadkowych.

Nowelizacja zmienia tzw. trzecią grupę spadkową - dziadków spadkodawcy, a także ich zstępnych, czyli potomków. Zgodnie z nowelą krąg spadkobiorców zostanie w tej grupie zawężony do dziadków, rodzeństwa rodziców spadkodawcy oraz ich zstępnych.

W związku z tym wyłączeni od dziedziczenia zostaliby dalsi zstępni dziadków spadkodawcy, czyli tzw. cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsze pokolenia, które - według autorów przepisów - często nie utrzymuje relacji ze spadkodawcą. Zmiana ma dostosować prawo spadkowe do istniejących wzorców relacji rodzinnych w tej grupie spadkobierców.

"Skróci to także czas trwania postępowań i ograniczy potrzebę poszukiwania z urzędu przez sąd i wzywania na rozprawę dalszych krewnych spadkodawcy. Nie będzie już potrzeby długotrwałego poszukiwania dalekich krewnych osoby zmarłej, którzy często nawet nie zdawali sobie sprawy z jej śmierci. Efektem nowych przepisów będą więc znacznie szybsze postępowania spadkowe" - uzasadnili autorzy.

Ponadto nowelizacja umożliwia uznawanie za niegodne dziedziczenia osoby, które "uporczywie uchylały się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego, określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową". Dotyczyć to także ma uporczywego uchylania się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą.

Inna z uchwalonych zmian dotyczy oświadczeń o przyjęciu lub odrzucenia spadku. Obecnie przepisy przewidują, że spadkobiorca na złożenie takiego oświadczenia ma sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o śmierci spadkodawcy.

Na mocy planowanych zmian termin ten byłby zawieszony w sytuacji, w której złożenie takiego oświadczenia będzie wymagać zezwolenia sądu opiekuńczego.